Referat oits infeksiyasi 2023 yil oiv va oits infeksiyasi. Uni qo’zg’atuvchi turlari va xususiyatlari

OHANGARON SHAHAR TIBBIYOT BIRLASHMASI

bo’limi kichik tibbiy hodim Minglibayeva Zulfiya

REFERAT

OITS infeksiyasi
2023 yil

OIV va OITS infeksiyasi. Uni qo’zg’atuvchi turlari va xususiyatlari.

OITS (orttirilgan immunitet tanqisligi sindromi) OIV deb nomlangan virus (odam immunotanqislik virusi) sabab bo’lgan sindrom, xalq orasida ko’proq SPID kasalligi nomi bilan tanilgan. Kasallik immunitet tizimini o’zgartirib, odamlarni infektsiyalar va kasalliklarga ko’proq moyil qilib qo’yadi. Bu sezuvchanlik sindrom rivojlanishi bilan yomonlashadi.
OIV organizmning barcha to’qimalarida uchraydi, lekin u infektsiyalangan odamning biologik suyuqliklari (sperma, vaginal suyuqliklar, qon va ona suti) orqali yuqadi.

OITS / OIV: ULAR NIMA

OIV — immunitet tizimidagi T hujayralariga (CD4 hujayralari) hujum qiluvchi virus. OITS — bu infektsiyaning rivojlangan bosqichida paydo bo’ladigan sindrom, ya’ni salomatlik holati.
Virusning yuqishi OITS rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Biroq, OIV yuqganda har doim ham immunitet tanqisligi sindromi rivojlanavermaydi. Terapiyasiz OIV infektsiyasi rivojlanishi mumkin va oxir-oqibat u ko’pchilik hollarda OITSga aylanadi. Bundan so’ng, inson kasallikni doimo anamnezida olib boradi.
Dunyo olimlarining fikriga kura OITS dastlab Afrika qit'asidan kelib chiqqan. Kasallikni qo`zg`atuvchi virus ushbu qit'ada yashovchi maymunlardan odamlarga yuqgan va dunyo bo`ylab tarqalgan.

OITS to`g`risidagi dastlabki ma'lumotlar 1981 yillarda AQShda paydo bo`ldi. Kasallik birinchi marotaba besokolboz erkaklar o`rtasida immunitetni keskin pasayib ketishi natijasida yuzaga kelgan xavfli o`sma kasalligi tufayli aniqlandi. Kasallikni keltirib chiqaruvchi virus to`g`risidagi ma'lumotlar 1983 yilda aniqlandi.

Dunyo bo`ylab OITS epidemiyasining boshlanish vaqti deb 1970 yillarning oxiri va 1980 yillarning boshi qabul qilindi. OIV virusi xozirgi kunda dunyoning etakchi olimlari tomonidan boshqa xar qanday kasallik qo`zg`atuvchilariga nisbatan eng ko`p o`rganilayotganligiga qaramay OITS kasalligiga qarshi vaksina ishlab chiqilgani yo`q. Chunki kasallikni qo`zg`atuvchi virus o`z xususiyatlarini juda tez o`zgartirishga qodir. Xozirgi kunda OITS faqat tibbiyotning emas balki, butun jamiyatning muammosiga aylanib qoldi. OITS muammosi faqat inson organizminigina zararlab qolmay, ko`plab davlatlarda jiddiy ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy muammolarni xam keltirib chiqarmoqda. OITS- «Ortirilgan Immunitet Tanqisligi Sindromi» bo`lib, odam organizmida immunitet (himoya kuchlarining) yo`qolishi bilan kechuvchi xavfli yuqumli kasallikdir. Kasallikni OIV–«Odam Immunitet tanqisligi Virusi» keltirib chiqaradi. OIV virusining 2 turi ma'lum. OIV yuqqan odam tanasida ikki yildan o`n yilgacha kasallik belgilari namoyon bo`lmay yurishi mumkin. Kasallik yashirin davrining bu tartibda uzoq davom etishi bilan ham xavflidir.OITS kasalligining yuqish yo`llari juda xilma-xil. Kasallik yuqqan odamning barcha biologik suyuqliklarida (So`lak, ko`zyoshi, qon, ona suti va boshqalar) OIV virusi bo`ladi. Lekin kasallikning eng keng tarqalgan 3 ta asosiy yuqish yo`li mavjud: jinsiy yo`l orqali; qon orqali; onadan bolaga; Jinsiy yo`l bilan kasallik asosan sayoq yuruvchi shaxslar, foxishalar, besokolbozlar orqali yuqadi. Qon orqali kasallik narkomanlar va turli muolajalarni amalga oshirish, qon quyish nosteril shpritslarni ishlatish natijasida yuqadi. Onadan bolaga onaning xomiladorlik vaqtida va ko`krak bilan emizish vaqtida yuqadi. 1987 yildan 01.11.2003 yilga qadar Respublikamizda 3531 nafar OIV virusi yuqqan shaxslar ro`yxatga olingan.
O IV bilan ro`yxatga olingan shaxslarning 60 nafarini chet el fuqarolari tashkil etadi. Respublikada jami qayd etilgan 3531 nafar OIV yuqqan shasxlarning 11 nafari 15 yoshgacha bo`lgan bolalardir, 2916 nafari erkaklar va 615 nafarini ayollar tashkil etadi. OIV bilan ro`yxatga olingan shaxslarning 473 nafariga kasallik jinsiy yo`l bilan, 1960 nafariga qon orqali, 1098 nafariga noaniq yo`l (qaysi yo`l bilan yuqqanligi tekshirilmokda) yuqqan. Respublikamizda OITS kasalligi natijasida vafot etganlar soni 101 nafarni tashkil etadi. Vafot etganlarning 70 % zida atipik pnevmoniya xolati aniqlangan.

OIV va OITSning xususiyatlari

Avvalo, ushbu ikkita kasallik haqida tushunchalarni aniqlab olish kerak. Ko'p odamlar uchun OIV va OITS qisqartirishlar bo'lib, deyarli bir xil ma'noni anglatadi.
Ammo aslida bu mutlaqo to'g'ri emas va ular orasida farq bor.
OIV - bu insonning immunitet tanqisligi virusining qisqartmasi. Ushbu infektsiyaning asosiy vazifasi tananing immunitetini asta-sekin yo'q qilishdir. OIV tashuvchisi virusni yillar davomida bilmasligi mumkin, shu bilan birga u uni tobora ko'proq yo'q qiladi. Oxir oqibat, bu immunitet tizimining butunlay yo'q qilinishiga olib keladi - OITS bosqichi va hatto ARVI dan o'lim, chunki inson tanasi zararli infektsiyalar va bakteriyalardan o'zini himoya qila olmaydi.
OIV infektsiyasi bo'lgan ko'p odamlarda infektsiyaning dastlabki bosqichlari kam yoki umuman simptomlarsiz o'tadi. Kasal bo'lganlar bexabar qolishadi va tanada o'lik virusning rivojlanish belgilari yo'q. INFEKTSION boshlang'ich haftalarida barcha OIV bilan kasallangan odamlarning atigi 20 foizi umumiy farovonligini yomonlashtiradi, harorat ko'tariladi va qo'ltiqdagi limfa tugunlari ko'tariladi. Qattiq bosh og'rig'i va oshqozon-ichak traktining xafagarchiliklari ham kuzatilishi mumkin. Tez orada infektsiyaning alomatlari o'z-o'zidan o'tib ketadi va ko'p yillar davomida ko'rinmasligi mumkin. Shuning uchun OITS markazida kasallikni o'z vaqtida aniqlash va davolashni iloji boricha tezroq boshlash juda muhimdir. Siz virusni nafaqat ixtisoslashgan muassasalarda, balki har qanday kasalxonada yoki klinikada tekshirishingiz mumkin.