Reja: 1-mavzu: Shaxsiy kompyuterlarning apparat ta’minoti

U quyidagi qurilmalardan tashkil topgan: 

sistema bloki


monitor


klaviatura


sichqoncha


tashqi qurilmalar


Sistema bloki- yassi (desktop) yoki minora (town) ko‘rinishida ishlab chiqariladi. Kompyuterning 
asosiy qismlari sistema blokida joylashgan bo‘lib, ular quyidagilardir:


---

[Введите текст] 

Tezkor xotira (RAM- Random Access Memory –ixtiyoriy kirish mumkin bo‘lgan mikroprotsessor. 
Tezkor xotira qurilmasi registrlardan tashkil topgan.


Registr-ma‘lumotlarni ikkilik shaklida vaqtinchalik saqlab turish uchun mo‘ljallangan qurilma. Har 
bir registr o‘z navbatida triggerlardan tashkil topgan. Trigger-bu kichik kondensator bo‘lib, u 
elektr toki bilan zaryadlangan holda 1 ni , aks holda 0 ni ifodalaydi.

Registrdagi triggerlarning miqdori Kompyuterni necha razryadli ekanini bildiradi. Registrlar-bu 
yacheykalar deb xam yuritiladi. Bu yacheykalarning xar bir razryadida bir bit axborot joylashadi ya‘ni 
0 yoki 1 

Razryadlar soni deganda bir vaqtda qayta ishlanadigan ikkilik razryadlar soni tushiniladi.


Qurilmalar nazoratchilari (bu kontrolerlar, adapterlar, elektr manbai bilan ta‘minlash bloki).


Yumshoq disk qurilmasi (FDD-Floppy Disk Driver)


Qattiq disk qurilmasi (HDD-Hard Disk Driver)


Faqat o‘qish uchun mo‘ljallangan lazer disk qurilmasi (CD-ROM Compact Disk Read Only 
Memory), shinalar, modem va boshqa qurilmalardan iborat.


Sistema blokiga uning parallel (LPT) va ketma-ket (COM) portlari orqali ko‘plab tashqi 
qurilmalarni ulash mumkin.

Ular mos ravishda LPT1, LPT4 va COM1 – COM3 deb nomlanadi. Odatda LPT portga printer va COM 
portga faks-modem, sichqoncha va boshqa qurilmalar ulanadi. 

Monitor. Monitor (displey) Kompyuterda matn va grafik ma‘lumotlarni tasvirlash ko‘rish uchun 
ishlatiladi. Monitorlarning har xil ko‘rinishlari mavjud, ya‘ni ular o‘zidan chiqaruvchi past 
radiatsiyali (Lowe radiation) so‘zlarini uchratish mumkin.Shuning uchun inson organizimiga 
tas‘iri juda kam miqdorda bo‘lgan 17-21 dyuymli SVGA (Super Video Grafic Adapter-ya‘ni katta 
video grafik adapter) monitorlar ishlab chiqarilmoqda.


Tasvirlash qobiliyati ekranning gorizontal va vertikal nuqtalar soni bilan beriladi. Masalan: 14 
dyuymli Kompyuterlarda tasvirlash qobiliyati 800 x 600, 15 dyuymli monitorda 1024 x 768, 17 
dyuymli monitorda 1280 x 1024 va 21 dyuymli monitorda 1600 x 1200. Bundan tashqari ularning 
yana bir xususiyati piksellar sonining kata kichikligidir. Tasvirlash qobiliyati 800 x 600 ga teng 
bo‘lgan monitorlarda piksel 0,31 mm ga , 1024 x 768 ga teng bo‘lgan monitorlarda esa piksel

0,28 yoki 0,25 mm teng bo‘lishi kerak. Monitorning tez ishlashi adapterga bog‘liq. Matn rejimida 
monitor tez ishlaydi, grafik rejimda sekinroq ishlaydi. Ularni tez ishlashini o‘rnatish mumkin. 

Modem. Kompyuter telefon tarmog‘i orqali axborot almashish maqsadida ishlayotganida, 
telefon tarmog‘idan olingan signalni qabul qiluvchi va uni raqamli axborotga aylantiruvchi 
qurilma kerak bo‘ladi. Qurilmaning kirishida axborot modulyatsiya qilinadi, chiqishida esa 
demodulyatsiyaga uchraydi, shundan modem nomi kelib chiqqan. Modemning asosiy vazifasi 
Kompyuterdan kelgan signalni telefon tarmog‘i ish chastotasi diapozoniga mos chastotadagi 
elektr signaliga aylantirib berishdan iborat. Bu tarmoqning akustik kanalini modem quyi va

yuqori chastota yo‘laklariga ajratadi. Quyi chastotali yo‘lak ma‘lumotlarni uzatishda, yuqori 
yo‘lakli chastotalar esa qabul qilish uchun qo‘llaniladi. 
IBM rusumidagi Kompyuterlarni ishlab 
chiqaruvchi firmalar: 
