Reja: Auditning mohiyat

Auditni rejalashtirishda auditorlik tashkiloti quyidagi asosiy bosqichlarni ajratishi kerak:

• 
  Dastlabki rejalashtirish;
  
• 
  Auditning umumiy rejasini tayyorlash va tuzish;
  
• 
  Audit dasturini tayyorlash va tuzish.
  

Auditni dastlabki rejalashtirishning mazmuni

• 
  Auditni samarali rejalashtirish uchun auditorlik tashkiloti xo‘jalik yurituvchi subyekt rahbariyati bilan auditni o‘tkazish bilan bog‘liq asosiy tashkiliy masalalarni kelishib olishi kerak.
  
• 
  Dastlabki rejalashtirish bosqichida auditor xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy-xo‘jalik faoliyati bilan tanishishi va quyidagilar to‘g‘risida axborotga ega bo‘lishi shart:
  
• 
  Xo‘jalik yurituvchi subyektning xo‘jalik faoliyatiga ta’sir ko‘rsatadigan, mamlakat (mintaqa) bo‘yicha iqtisodiy vaziyatni va uning tarmoq xususiyatlarini aks ettiradigan tashqi omillar;
  
• 
  Xo‘jalik yurituvchi subyektning xo‘jalik faoliyatiga ta’sir ko‘rsatadigan, uning individual xususiyatlari bilan bog‘langan ichki omillar;
  
• 
  Auditor quyidagilar bilan ham tanishishi kerak:
  

1. 
   xo‘jalik yurituvchi subyektning tashkiliy-boshqaruv tuzilishi;
   
2. 
   b) ishlab chiqarish faoliyati turlari va ishlab chiqarilayotgan mahsulot nomenklaturasi;
   
3. 
   kapital tarkibi va aksiyalar kursi (xo‘jalik yurituvchi subyekt aksiyalari kotirovka qilinishi kerak bo‘lgan holda
   
4. 
   mahsulot ishlab chiqarishning texnologik xususiyatlari;
   
5. 
   rentabellik darajasi;
   
6. 
   o‘jalik yurituvchi subyektning asosiy xaridorlari va ta’minotchilari;
   
7. 
   tashkilot tasarrufida qoladigan foydani taqsimlash tartibi;
   
8. 
   shu’ba va tobe tashkilotlar mavjudligi;
   
9. 
   xo‘jalik yurituvchi subyekt tomonidan tashkil etilgan ichki nazorat tizimi;
   
10. 
    xodimlar mehnatiga haq to‘lashni shakllantirish prinsiplari.
    

• 
  Auditor uchun quyidagilar xo‘jalik yurituvchi subyekt to‘g‘risida axborot olish uchun manba hisoblanishi kerak:
  

• 
  Xo‘jalik yurituvchi subyekt ustavi;
  
• 
  Xo‘jalik yurituvchi subyektni ro‘yxatga olish to‘g‘risidagi hujjatlar;
  
• 
  Xo‘jalik yurituvchi subyektning kuzatuv va (yoki) ijroiya organlari majlislari, aksiyadorlar yig‘ilishlarining yoxud boshqa shu singari boshqaruv organlari majlislari bayonnomalari.
  
• 
  Xo‘jalik yurituvchi subyektning hisob siyosatini va unga o‘zgartirishlar kiritishni tartibga soluvchi hujjatlar
  
• 
  Buxgalteriya hisobotlari;
  
• 
  Statistika hisobotlari;
  
• 
  Xo‘jalik yurituvchi subyekt faoliyatini rejalashtirish hujjatlari (rejalar, smetalar, loyihalar);
  
• 
  Xo‘jalik yurituvchi subyektning kontraktlari, shartnomalari, bitimlari;
  
• 
  Auditorlar, maslahatchilarning ichki hisobotlari;
  
• 
  Firmaning ichki yo‘riqnomalari;
  
• 
  Soliq tekshiruvlari materiallari;
  
• 
  Sud da’volari materiallari;
  
• 
  Xo‘jalik yurituvchi subyektning ishlab chiqarish va tashkiliy tuzilishlarini tartibga soladigan hujjatlar, uning filiallari va shu’ba korxonalari ro‘yxati;
  
• 
  Xo‘jalik yurituvchi subyekt rahbariyati va ijrochi xodimlari bilan suhbatlardan olingan ma’lumotlar;
  
• 
  Xo‘jalik yurituvchi subyektni, uning asosiy uchastkalari, omborlarini ko‘zdan kechirishda olingan axborot.
  

• 
  Dastlabki rejalashtirish bosqichida auditorlik tashkiloti auditni o‘tkazish imkoniyatini baholaydi. Agar auditorlik tashkiloti audit o‘tkazishni mumkin deb hisoblasa, u auditni o‘tkazish uchun shtatni shakllantirishga o‘tadi.
  
• 
  Auditorlar guruhiga kiradigan mutaxassislar tarkibini rejalashtirishda auditorlik tashkiloti quyidagilarni hisobga olishi shart:
  

• 
  Auditning har bir bosqichi: tayyorgarlik, asosiy va yakunlash bosqichi uchun ish vaqti budjetini;
  
• 
  Guruh ishining mo‘ljallanayotgan muddatlarini;
  
• 
  Guruhning miqdoriy jihatdan tarkibini;
  
• 
  Guruh a’zolarining mansab darajasini;
  
• 
  Guruh xodimlarining vorisligini;
  
• 
  Guruh a’zolarining malaka darajasini.