Reja: «Badiiy tahlil asoslari» fanining maqsadi vazifalari


Download 22.42 Kb.
bet7/8
Sana18.06.2023
Hajmi22.42 Kb.
#1567408
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
BADIIY TAHLILNING TAMOYILLARI VA YO\'NALISHI

Buyuk yozuvchi va mutafakkir Fitrat oʼzining 1926 yilda yaratgan “Аdabiyot qoidalari” qoʼllanmasida bu tushunchani toʼla anglamoq uchun, umuman, “sanʼat”dan “goʼzal sanʼat” tushunchasini farqlash lozimligi haqida: “Аdabiyot soʼzini tuzukgina onglamoq uchun sanʼat ham goʼzal sanʼat degan soʼzlarni taʼrif qilib oʼtish lozimdir. Sanʼat lugʼatda hunar demakdirkim: bir narsani yaxshi ishlab chiqarishdan iboratdir. ...Bu maʼnodagi “sanʼat”dan tilakda boshqacha boʼlgʼan bir turli sanʼatlar ham bor” ,- deb yozadi. Olim “boshqacha boʼlgan sanʼatlar”ga xos asosiy belgilar toʼgʼrisida toʼxtalib: “...yurak, fikr, tuygʼu toʼlqunlarini soʼz, tovush, boʼyov, shakl, harf, harakat kabi tovar (materiyollar) yordami bilan jonlantira chiqarib, boshqalarda ham shu toʼlqunni yaratmoq hunariga goʼzal sanʼatlar deyiladir”,- tarzidagi toʼxtamga keladi .

  • Buyuk yozuvchi va mutafakkir Fitrat oʼzining 1926 yilda yaratgan “Аdabiyot qoidalari” qoʼllanmasida bu tushunchani toʼla anglamoq uchun, umuman, “sanʼat”dan “goʼzal sanʼat” tushunchasini farqlash lozimligi haqida: “Аdabiyot soʼzini tuzukgina onglamoq uchun sanʼat ham goʼzal sanʼat degan soʼzlarni taʼrif qilib oʼtish lozimdir. Sanʼat lugʼatda hunar demakdirkim: bir narsani yaxshi ishlab chiqarishdan iboratdir. ...Bu maʼnodagi “sanʼat”dan tilakda boshqacha boʼlgʼan bir turli sanʼatlar ham bor” ,- deb yozadi. Olim “boshqacha boʼlgan sanʼatlar”ga xos asosiy belgilar toʼgʼrisida toʼxtalib: “...yurak, fikr, tuygʼu toʼlqunlarini soʼz, tovush, boʼyov, shakl, harf, harakat kabi tovar (materiyollar) yordami bilan jonlantira chiqarib, boshqalarda ham shu toʼlqunni yaratmoq hunariga goʼzal sanʼatlar deyiladir”,- tarzidagi toʼxtamga keladi .

Sanʼatga tegishli yetakchi xususiyatlarni koʼrsatgandan soʼnggina А. Fitrat bevosita adabiiy asar tushunchasiga taʼrif beradi: “...adabiyot – fikr, tuygʼularimizdagi toʼlqunlarni soʼzlar, gaplar yordami bilan tasvir qilib, boshqalarda ham shu toʼlqunlarni yaratmoqdir. Shu bilan yozilgʼan asarlarga adabiy asar deyiladi” . Bugunning nuqtai nazaridan ushbu taʼrif bir qadar joʼn koʼrinsada, hodisaning asl mohiyatini aks ettirishi jihatidan haqiqatga eng yaqinidir.

  • Sanʼatga tegishli yetakchi xususiyatlarni koʼrsatgandan soʼnggina А. Fitrat bevosita adabiiy asar tushunchasiga taʼrif beradi: “...adabiyot – fikr, tuygʼularimizdagi toʼlqunlarni soʼzlar, gaplar yordami bilan tasvir qilib, boshqalarda ham shu toʼlqunlarni yaratmoqdir. Shu bilan yozilgʼan asarlarga adabiy asar deyiladi” . Bugunning nuqtai nazaridan ushbu taʼrif bir qadar joʼn koʼrinsada, hodisaning asl mohiyatini aks ettirishi jihatidan haqiqatga eng yaqinidir.
  • Jahonga mashhur yozuvchi Chingiz Аytmatov: “Badiiy asar odamning odam haqidagi hikoyasidir”,- deydi. Madaniyat, sanʼat va adabiyot haqidagi ilmiy asarlar, lugʼatlar, qomuslarda ushbu tushuncha toʼgʼrisida qayta-qayta toʼxtalingan. Ularda badiiy asar atamasi turli mutaxassislar tomonidan, baʼzan bir-birini inkor qiladigan yoʼsinda, turlicha izohlangan.

Download 22.42 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling