Reja: Biznes-rejani ishlab chiqarish Firmaning tashkil topishi: Biznes reja va uning vazifalari
Download 69.4 Kb.
|
Biznes-rejani tayyorlash va undan foydalanish
|
Biznes-rejani tayyorlash va undan foydalanish Reja:
Biznes-rejani ishlab chiqarish Firmaning tashkil topishi: "Biznes reja va uning vazifalari Biznes-rejani ishlab chiqadigan mutaxassislar guruxning asosini iqtisodchilar, statistlar tashkil etadi. Biznes-rejada vaziyatning firma ichida ham, undan tashqarida ham kelajakda qanday bo’lishi ifoda etiladi. Biznes-reja mulkka aktsionerlar egalik qiladigan sharoitda va ma’lum darajada, shirkatlar tuzishda qanday yo’l tutishni bilib olish uchun firma rahbariyatiga zarur bo’ladi. Ayni shu biznes-reja yordamida firma rahbariyati foydaning qanday qismini dividendlar shaklida aktsionerlar o’rtasida taqsimlanish kerakligi, qanday qismini jamg’armani ko’paytirish uchun qoldirish, qanday qismini dividendlar shaklida aktsionerlar o’rtasida taqsimlanish kerakligi xususida qaror qabul qiladi. Biznes-rejadan firmalarning tashkiliy-ishlab chiqarish strukturasini takomillashtirishda ham foydalaniladi. Biznes-rejadan yangi aktsionerdar, kreditorlar, mablag’ beruvchi xomiylar va boshqalarni qidirib topishda hammadan ko’p foydalaniladi. Mavjud firmalar aktsiyalarini sotib olib yoki yangi tashkiliy-ishlab chiqarish strukturasini yaratib, ishni kengaytirishni mo’ljallangan yirik firmalar va korxonalarga biznes-reja yordam beradi. Ko’pgina investorlar muzmuni bir yoki ikki betda bayon etilgan loyixaning muhim xususiyatlarini va afzalliklarini bilib olishga imkon beradigan biznes-rejani o’qib chiqishni yoqtiradilar. Muzmuni qisqa va lo’nda qilib bayon etish juda qiyin. Bu ishni reja boshdayoq ishlab chiqilib, aloxida urg’u beriladigan asosiy tadbirlar (bir yoki ikki taklif) ravshan bo’lib qolgan maxaldagina moxirona uddalash mumkin. Qisqacha bo’lib, bo’lgusi investorning shunga qarab fikr yuritishini nazoratda tutish kerak. Biznes-rejaning qisqacha bayon etilgan mazmunidan keyin odatda firma to’g’risidagi ma’lumotlar keltiriladi, bularda kompaniyani boshqarish uchun kerakli va investorlarni qiziqtiradigan tafsilotlar lo’nda qilib bayon etiladi. Ana shunday materialning quyidagi asosiy bo’limlarini ajratish mumkin: 1. Firmaning tashkil topishi: firma tashkil topgan va kengaytirgan vaqt (firmaning qachon, qaerda va kim tomonidan ruyxatga olingani, qaerda joylashgani); firmaning tashkiliy-huquqiy shakli; firma sarmoyasining strukturasi (chiqarishga ruxsat etilgan aktsiyalarining soni, chiqarilgan va muomalada yurgan aktsiyalarining soni, ularning nominal qiymati va birja bahosi); firmaning xisob raqami ochilgan asosiy bank; firma rahbariyati – raisi, bosh direktori; firmaning buxgalteri; firmaning yuristi; asosiy menejerlari, ularning malakasi, ma’lumoti, ish staji. 2. Firmaning tashkiliy strukturasi ya’ni tuzilishi, bunda asosiy tashkiliy ishlab, chiqarish va boshqaruv bo’linmalari ko’rsatiladi. 3. Firma imiji, ya’ni to’g’risidagi fiqri. Bu bo’limda quyidagi savollarga javob berilgan bo’lishi zarur: mazkur firma qanday mahsuloti bilan nom chiqargan; bu firma o’ziga o’xshagan (shu soxadagi) boshqa firmalardan nimasi bilan farq qiladi; firma tovarini kimlar sotib oladi yoki uning xizmatidan kimlar foydalanadi; firmaning tovar belgisi qaerlarda ma’lum; doimiy mijozlari kimlar va qancha; firma tovari yoki xizmatlarining ilgarilama harakati qanaqa. 4. Firma faoliyati sharoitlarining taxlili biznes-reja birinchi bo’limining muhim qismidir. Firma faoliyatining sharoitlari ikki katta qismga bo’linadi: tashqi va ichki sharoitlar. Tashqi sharoitlarga firma aytarli ta’sir ko’rsata olmaydi, lekin ularni nazarda tutishi kerak bo’ladi. Bu sharoitlar iste’molchilar xoxish-istaklari va didlarini, bozor talablarining o’zgarib turishini, ishchi kuchi bor – yo’qligini, moddiy resurslar manbalarini, buyum (mahsulot, xizmat) ning xayot tsikli, ishlab chiqarish tsikli, soliqqa tortish taxlili, baxolar ustidan nazorat va boshqalarni o’z ichiga oladi. Ichki omillar jumlasiga quyidagilar kiradi: ishlatilayotgan texnologiyalar, asbob-uskunalarning harakteristikasi, tovar (mahsulot, xizmat) sifatini va ishlab chiqarish harajatlarini aniqlash usullari. Bu bo’lim firma taraqqiyotining asosiy soxalani ta’riflash bilan shug’illanadi. Biznes-rejaning taxliliy qismi uning eng ijodiy bo’limlaridan biridir. Firma bir necha yildan beri ishlab kelayotgan bo’lsa, taxlilda realizatsiya qilingan mahsulot hajmi va foyda miqdori so’ngi yillar davomida qay tariqa o’zgarayotganini ko’rsatish kerak. Bundan tashqari, sanoat istiqbollari mahsulot hajmi bilan assortimentini kengaytirish imkoniyatlari to’g’risida qisqacha aytib o’tish foydali bo’lishi mumkin. Firmaning o’zidagi texnologiyasining afzalligi yoki xatto uning yo’qligi, shuningdek bozorda raqobatga bardosh berish imkonini ochadigan savdo usul-amallari ko’rsatib o’tadi. Xulosa (xotima) qismida qancha hajmda mablag’ ajratilishi mo’ljallayotganini qisqacha bayon qilib, ajratiladigan mablag’lar sarmoyasining o’sib borishiga yordam beradigan bo’lishi uchun firma nimalar qilmoqchi ekanligini yoritiladi. Biznes-rejani tayyorlash va undan foydalanish Biznes-rejani ishlab chiqadigan mutaxassislar guruxning asosini iqtisodchilar, statistlar tashkil etadi. Biznes-rejada vaziyatning firma ichida ham, undan tashqarida ham kelajakda qanday bo’lishi ifoda etiladi. Biznes-reja mulkka aktsionerlar egalik qiladigan sharoitda va ma’lum darajada, shirkatlar tuzishda qanday yo’l tutishni bilib olish uchun firma rahbariyatiga zarur bo’ladi. Ayni shu biznes-reja yordamida firma rahbariyati foydaning qanday qismini dividendlar shaklida aktsionerlar o’rtasida taqsimlanish kerakligi, qanday qismini jamg’armani ko’paytirish uchun qoldirish, qanday qismini dividendlar shaklida aktsionerlar o’rtasida taqsimlanish kerakligi xususida qaror qabul qiladi. Biznes-rejadan firmalarning tashkiliy-ishlab chiqarish strukturasini takomillashtirishda ham foydalaniladi. Biznes-rejadan yangi aktsionerdar, kreditorlar, mablag’ beruvchi xomiylar va boshqalarni qidirib topishda hammadan ko’p foydalaniladi. Mavjud firmalar aktsiyalarini sotib olib yoki yangi tashkiliy-ishlab chiqarish strukturasini yaratib, ishni kengaytirishni mo’ljallangan yirik firmalar va korxonalarga biznes-reja yordam beradi. Ko’pgina investorlar muzmuni bir yoki ikki betda bayon etilgan loyixaning muhim xususiyatlarini va afzalliklarini bilib olishga imkon beradigan biznes-rejani o’qib chiqishni yoqtiradilar. Muzmuni qisqa va lo’nda qilib bayon etish juda qiyin. Bu ishni reja boshdayoq ishlab chiqilib, aloxida urg’u beriladigan asosiy tadbirlar (bir yoki ikki taklif) ravshan bo’lib qolgan maxaldagina moxirona uddalash mumkin. Qisqacha bo’lib, bo’lgusi investorning shunga qarab fikr yuritishini nazoratda tutish kerak. Biznes-rejaning qisqacha bayon etilgan mazmunidan keyin odatda firma to’g’risidagi ma’lumotlar keltiriladi, bularda kompaniyani boshqarish uchun kerakli va investorlarni qiziqtiradigan tafsilotlar lo’nda qilib bayon etiladi. Ana shunday materialning quyidagi asosiy bo’limlarini ajratish mumkin: Tashqi sharoitlarga firma aytarli ta’sir ko’rsata olmaydi, lekin ularni nazarda tutishi kerak bo’ladi. Bu sharoitlar iste’molchilar xoxish-istaklari va didlarini, bozor talablarining o’zgarib turishini, ishchi kuchi bor – yo’qligini, moddiy resurslar manbalarini, buyum (mahsulot, xizmat) ning xayot tsikli, ishlab chiqarish tsikli, soliqqa tortish taxlili, baxolar ustidan nazorat va boshqalarni o’z ichiga oladi. Ichki omillar jumlasiga quyidagilar kiradi: ishlatilayotgan texnologiyalar, asbob-uskunalarning harakteristikasi, tovar (mahsulot, xizmat) sifatini va ishlab chiqarish harajatlarini aniqlash usullari. Bu bo’lim firma taraqqiyotining asosiy soxalani ta’riflash bilan shug’illanadi. Biznes-rejaning taxliliy qismi uning eng ijodiy bo’limlaridan biridir. Firma bir necha yildan beri ishlab kelayotgan bo’lsa, taxlilda realizatsiya qilingan mahsulot hajmi va foyda miqdori so’ngi yillar davomida qay tariqa o’zgarayotganini ko’rsatish kerak. Bundan tashqari, sanoat istiqbollari mahsulot hajmi bilan assortimentini kengaytirish imkoniyatlari to’g’risida qisqacha aytib o’tish foydali bo’lishi mumkin. Firmaning o’zidagi texnologiyasining afzalligi yoki xatto uning yo’qligi, shuningdek bozorda raqobatga bardosh berish imkonini ochadigan savdo usul-amallari ko’rsatib o’tadi. Xulosa (xotima) qismida qancha hajmda mablag’ ajratilishi mo’ljallayotganini qisqacha bayon qilib, ajratiladigan mablag’lar sarmoyasining o’sib borishiga yordam beradigan bo’lishi uchun firma nimalar qilmoqchi ekanligini yoritiladi. Biznes rejalashtirish asoslari. Biznesni rejalashtirish shaxsning o'ziga ob'ektiv bahosidir tadbirkorlik faoliyati korxonalar, firmalar va shu bilan birga bozor ehtiyojlari va mavjud iqtisodiy vaziyatga mos ravishda loyihalash va investitsiya qarorlarini qabul qilish uchun zarur vositadir. Umumiy holda, biznes-reja korxona oldida turgan strategik va taktik vazifalarni hal qilishni ta'minlaydi. Rasmiy rejalashtirish, albatta, kuch talab etadi, lekin u ham katta foyda keltiradi: 1) menejerlarni oldindan o'ylashga majbur qiladi; 2) samarali boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun asos yaratadi; 3) kompaniyani zarur ma'lumotlar bilan ta'minlash imkoniyatini oshiradi; 4) tadbirkorlik faoliyati risklarini kamaytirishga yordam beradi; 5) biznesning barcha ishtirokchilari harakatlarini aniq muvofiqlashtirishga olib keladi; 6) kutilayotgan o'zgarishlarni oldindan bilish, bozor kon'yunkturasining keskin o'zgarishiga tayyorlanish imkonini beradi. 2. Biznes-rejaning ta’rifi. Biznes rejasi- taklif etilayotgan biznesning qisqa, aniq, tushunarli va tushunarli tavsifi, ko'p sonli biznesni ko'rib chiqishda muhim vositadir. turli vaziyatlar, bu eng istiqbolli echimlarni tanlash va ularga erishish vositalarini aniqlash imkonini beradi. Biznes-reja - bu biznesni boshqarish imkonini beruvchi hujjat, shuning uchun uni strategik rejalashtirishning ajralmas elementi va ijro va nazorat qilish uchun qo'llanma sifatida taqdim etish mumkin. Biznes-reja - bu korxonaning foyda darajasi potentsial investorlarni qanoatlantirishi uchun yetarli miqdorda mahsulot (ishlar, xizmatlar) ishlab chiqarish va sotish qobiliyatini ishonchli tarzda ko'rsatadigan hujjatdir. asosiy maqsad biznes-rejani ishlab chiqish rejalashtirishdir iqtisodiy faoliyat firmalar bozor ehtiyojlari va zarur resurslarni olish imkoniyatlariga muvofiq eng yaqin va uzoq davrlar uchun. Biznes-rejani tuzuvchilar asosiy, aniqlovchi maqsad bilan bir qatorda boshqa maqsadlarni ham aks ettirishi kerak: 1) ijtimoiy maqsadlar - tovarlar va xizmatlar taqchilligini bartaraf etish, ekologik vaziyatni yaxshilash, psixologik iqlim mamlakatda yangi ma’naviy-madaniy qadriyatlarni yaratish, ilmiy-texnikaviy va ijodiy salohiyatni rivojlantirish, ishbilarmonlik aloqalarini, xalqaro aloqalarni kengaytirish; 2) tadbirkor maqomini oshirish - tadbirkorning iqtisodiy salohiyatini (shu jumladan ishlab chiqarish, moliyaviy, texnik va texnologik, ilmiy, ma'rifiy, shuningdek ma'naviy salohiyatini) rivojlantirish va mustahkamlash. Bu keyingi operatsiyalarni muvaffaqiyatli amalga oshirish imkoniyatining sharti va kafolati bo'lib xizmat qiladi, tadbirkorning obro'-e'tiborini oshiradi, uning shon-sharafi, yaxshi obro'si, yuqori sifatli tovar va xizmatlar kafolati; 3) boshqa, maxsus maqsad va vazifalar - aloqalarni rivojlantirish, xorijiy sayohatlar, turli xil uyushmalarga kirish va boshqalar. Yoki, masalan: + abstraktga qarang Biznes-rejani yozish sabablari Siz biznesni o'zingizga "sotishni" xohlaysiz. Bu o'z-o'zini nazorat qilishning bir turi: biznesni boshlash orqali siz to'g'ri ish qilyapsizmi? Avvalo, siz kichik (yoki katta), ammo barqaror daromadni kafolatlaydigan oldingi ishingizdan chiqib, to'g'ri qaror qabul qilganingizga va "tadbirkorlik tubsizligiga" tushib qolganingizga ishonch hosil qilishingiz kerak. Siz bankdan kredit olishni xohlaysiz. Siz tashqi investorlardan mablag 'to'plashni xohlaysiz. Qaysi manbalardan (investitsiya fondlari, xususiy investorlar) mablag' jalb qilmoqchi bo'lishingizdan qat'i nazar, sizga yaxshi yozilgan biznes-reja kerak bo'ladi. Siz xorijiy hamkor bilan qo'shma korxona yoki strategik ittifoq tuzmoqchisiz. Katta shartnoma imzolamoqchimisiz?. Kuchli raqobat sharoitida tadbirkorlar, ayniqsa kichik yoki nisbatan yosh kompaniyalar vakili bo'lganlar uchun potentsial mijozlarni niyatlarning istiqbollari va jiddiyligiga ishontirish juda qiyin bo'lishi mumkin. Yaxshi yozilgan biznes-reja xaridor bilan shartnoma tuzishda sizning foydangizga argument bo'lishi mumkin. Siz yangi xodimlarni jalb qilmoqchisiz. Ba'zida yosh kompaniyalarga boshqaruv, ishlab chiqarish, marketing yoki moliyaning ma'lum bir sohasida noyob bilimga ega bo'lgan, hozirda boshqa kompaniyalarda ishlaydigan yangi xodimlar kerak bo'ladi. Siz boshqa kompaniya bilan birlashmoqchisiz yoki biznesingizni sotmoqchisiz. Bu sizga xaridorni yoki o'zingizni (agar siz boshqa kompaniyani sotib olsangiz) bitimning rentabelligiga ishontirishga imkon beradi. Siz biznesingizni qayta tashkil qilmoqchisiz va operatsiyalarni soddalashtirmoqchisiz. Sizning biznes hamkorlaringiz va asosiy xodimlaringiz ishtirok etgan biznes-reja ushbu qarashni rivojlantirishga yordam beradi va ushbu qarashni amalga oshirish yo'lida turgan maqsad va aniq vazifalarni aniqroq tushunishga yordam beradi. Agar barcha mavjud resurslar yagona maqsad sari yo'naltirilsa va foydalanilsa, korxona muvaffaqiyatini ta'minlash mumkin maksimal ta'sir. Bunga asosan korxonaning biznes-rejasini ishlab chiqish va amalga oshirish yordam beradi. Biznes rejasi korxonaning raqobatbardoshligi va barqaror moliyaviy holatini oshirishga qaratilgan samarali boshqaruv dasturidir. Biznes-rejada korxonaning maqsadlari shakllantiriladi va asoslanadi, ularga erishish yo'llari, amalga oshirish uchun zarur bo'lgan mablag'lar va yakuniy moliyaviy ko'rsatkichlar aniqlanadi. Korxonaning biznes-rejasi - bu ma'lum bir davr uchun tashkilotni rivojlantirishning kompleks rejasi va hisobot bilan bir qatorda. moliyaviy hujjatlar ishlab chiqarish faoliyatining asosiy hujjati bo'lib xizmat qiladi. Biznes-reja korxona rivojlanishini joriy va istiqbolli rejalashtirish, faoliyatning yangi turlarini ishlab chiqish (tanlash)ni asoslash uchun ishlab chiqiladi. Biznes-reja 3-5 yil muddatga tuzilishi mumkin: birinchi (joriy) yil uchun korxonaning keyingi 12 oydagi iqtisodiy faoliyatini batafsil ko'rib chiqish va keyingi davr uchun kengaytirilgan asosda. Bunday reja korxona tavsifini, uning salohiyatini, ichki va tashqi muhit biznes va vaqt, marketing strategiyasi va biznesni rivojlantirish bo'yicha aniq ma'lumotlar. Xatarlar ehtimolini qayd etadi, ya'ni. ularning mavjudligi rejada inobatga olinganligi va ularni qisqartirish chora-tadbirlari rejalashtirilganligi ko'rsatilgan. Biznes-rejani tuzishdan oldin korxonaning moliyaviy-xo'jalik faoliyatini tahlil qilish, bozorni va umume'tirof etilgan standartlar asosida korxonani rivojlantirishning turli xil alternativalarining texnik-iqtisodiy asoslarini tahlil qilish kerak. Biznes-reja korxonaning quyidagi asosiy vazifalarini hal qilishga yordam beradi: korxona faoliyatining aniq yo‘nalishlarini, bozorlarni va korxonaning ushbu bozorlardagi o‘rnini belgilash; korxonaning uzoq muddatli va qisqa muddatli maqsadlari, strategiyasi va taktikasini shakllantirish; tovarlarning tarkibi va ko'rsatkichlarini hamda ularni yaratish va sotish xarajatlarini aniqlash; kompaniyaning mavjud xodimlarining yozishmalarini va ularning ishini rag'batlantirish shartlarini aniqlash; taxmin qilish moliyaviy ahvol firmalar va mavjud moliyaviy muvofiqligini baholash va moddiy resurslar belgilangan maqsadlarga erishish imkoniyatlari; yuzaga kelishi mumkin bo'lgan qiyinchiliklarni oldindan bilish va biznes-rejani amaliy amalga oshirishga xalaqit berish. o'z-o'zini tashkil etish vositasi, korporativ rejalashtirishning asosi sifatida ishlaydi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida barcha korxonalar biznes rejalarini ishlab chiqadilar. Barqaror vaziyatda faoliyat yuritayotgan va ishlab chiqarish hajmini oshirish bilan yetarlicha barqaror bozor uchun mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalar tadbirkorlikni takomillashtirish va uning xarajatlarini kamaytirish yo‘llarini izlashga qaratilgan biznes-rejani ishlab chiqadilar. Biroq, bu korxonalarning barchasi doimiy ravishda o'z mahsulotlarini modernizatsiya qilish bo'yicha chora-tadbirlar ko'rmoqda. Doimiy xavf ostida mahsulot ishlab chiqaradigan korxonalar yangi turdagi mahsulotlarni o'zlashtirish, mahsulotlarning yangi avlodlariga o'tish maqsadida tizimli ravishda biznes-reja asosida ishlaydi. Agar korxona ishlab chiqarishni rejalashtirilgan o'sishni amalga oshirish uchun etarli shaxsiy imkoniyatlarga ega bo'lmasa, u investitsiyalarni jalb qilish yoki sheriklarni izlash yo'li bilan borishi mumkin, bu ham biznes-rejani talab qiladi. Biznes-reja hamkorlik va bir yoki bir nechta qo'shimcha mahsulotlarni ishlab chiqarish bilan bog'liq bo'lgan hamkor firmalarning faoliyatini muvofiqlashtirishga yordam beradi. Biznes-reja, shuningdek, investorlar, kreditorlarni topishda, shuningdek, korxonalarni kengaytirish bo'yicha qarorlar qabul qilishda yordam beradi. Biznes-reja nochor korxonalarni moliyaviy sog'lomlashtirish uchun asosiy hujjatdir. Biznes-reja yordamida: korxonaning omon qolish strategiyasini ishlab chiqish qayta tashkil etish chora-tadbirlarini amalga oshirish rejasi tuzilmoqda inqiroz sharoitida korxona boshqaruvini tashkil etish korxonani davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash zaruriyati va imkoniyatlarini asoslaydi Hozirgi vaqtda biznes-rejani ishlab chiqish barcha Belarus korxonalari uchun foydalidir, chunki ularning aksariyati moliyaviy qiyinchiliklarni boshdan kechirmoqda yoki savdo bozorlarini rivojlantirmoqda. Biznes-reja asosan moliyaviy-iqtisodiy sohada muvaffaqiyatga erishishga qaratilgan hujjatdir. Korxona biznes-rejasining mazmuni va tuzilishi qat'iy tartibga solinmagan bo'lib, ishlab chiqarish-xo'jalik faoliyati rejasidan farqli o'laroq, u o'zboshimchalik bilan bo'limlarni, turli mazmun, mazmunni o'z ichiga olishi mumkin. Korxonalar biznes-reja bo'limlarining tuzilishi va hajmini mustaqil ravishda belgilaydilar, ammo quyidagi asosiy omillarni hisobga olish kerak: qo'llaniladigan texnologiyaning xususiyatlari bozor xususiyatlari mahsulotning (xizmatlarning) raqobatbardoshligi va yangiligi xususiyatlari muayyan masalalarni ishlab chiqish darajasi Biznes-rejaning tuzilishi qanday bo'lishidan qat'i nazar, u doimo ishlab chiqarish, moliya kabi asosiy bo'limlarni o'z ichiga oladi. Rasm. Korxona biznes-rejasi sxemasi Biznes-rejaga o'xshash investitsiya loyihasi asosida korxonaning biznes rejasi ishlab chiqilishi mumkin Metodik tavsiyalar investitsiya loyihalari boʻyicha biznes-rejalarni ishlab chiqish boʻyicha. Shu bilan birga, bir qator vazirlik va idoralar o‘zlariga qarashli tashkilotlar uchun o‘z Nizomi va tavsiyalarini beradi. Shunday qilib, respublikada Sanoat vazirligi tizimidagi tashkilotlarning biznes-rejalarini ishlab chiqish bo'yicha tarmoq tavsiyalari mavjud. Tarmoq tavsiyalari vazirlik tizimidagi barcha tashkilotlarning qisqa muddatli (yillik) rivojlanish prognozlarini ishlab chiqishda uslubiy va uslubiy birlikni ta’minlashga qaratilgan. Sohaviy tavsiyalar ishlab chiqarishda iqtisodiy o‘sishning maqsadli parametrlarini mamlakat xalq xo‘jaligi kompleksini rivojlantirishning makroko‘rsatkichlari bilan bog‘langan holda taqsimlashni hisobga olgan holda vazirlik faoliyatini yil davomida rivojlantirishning konseptual qoidalariga asoslanadi. tashkilotning hozirgi holatini uning rivojlanish tendentsiyalari va naqshlarini taqsimlash bilan baholash maqsad va vazifalarni, iqtisodiyotni rivojlantirishning eng muhim yo‘nalishlarini asoslash tashqi va ta'rifi ichki omillar va samarali rivojlanish uchun shart-sharoitlar tashkilotlarni rivojlantirishning aniq parametrlari va ustuvor yo'nalishlarini belgilash Sanoat yo'riqnomalariga muvofiq biznes-rejani yozishdan maqsad tashkilot rahbariyatiga tashkilotning pozitsiyasi va uni rivojlantirish imkoniyatlari to'g'risida to'liq tasavvurni shakllantirishga yordam berishdir. Sanoat vazirligi tashkilotlarining biznes-rejasida asosiy rejaning qisqacha mazmuni va bo'limlari bo'lishi kerak: tashkilotning xususiyatlari va uning rivojlanish strategiyasi marketing strategiyasi ishlab chiqarishni prognozlash mahsulot sifatini boshqarish ishlab chiqarish quvvati ilmiy va texnologik taraqqiyotni prognozlash xarajatlarni prognozlash, tannarx va materiallar sarfini kamaytirish mehnat salohiyati moliyaviy-iqtisodiy faoliyatni prognozlash qayta qurish investitsiya rejasi biznes-rejaning samaradorligini hisoblash maqsad va vazifalarga erishishni ta'minlaydigan makro va mikro darajadagi chora-tadbirlarni belgilash Biznes-rejaning samaradorligini baholash uchun foydalaning integratsiyalashgan tizim ko'rsatkichlar, shu jumladan: tashkilotning asosiy moliyaviy ko'rsatkichlari (hajmi sotilgan mahsulotlar, ishlab chiqarish tannarxi, foyda, xodimlar soni, ish haqi fondi, asosiy vositalar) korxonaning intensiv faoliyati tufayli ishlab chiqarish samaradorligini tavsiflovchi sifat ko'rsatkichlari (rentabellik, sotilgan mahsulotning 1 rubliga xarajatlar, material iste'moli, kapital unumdorligi, mahsuldorlik) korxonaning moliyaviy mustahkamligini, uning likvidligini tavsiflovchi ko'rsatkichlar (joriy likvidlik koeffitsienti, o'z mablag'lari koeffitsienti, kapital aylanmasi, to'lov qobiliyatini tiklash koeffitsienti). Belarus Respublikasi Sanoat vazirligi tashkilotlarining biznes-rejalari uning tarmoq va funktsional bo'linmalarida ekspertizadan o'tkazilishi va baholanishi kerak. Biznes-rejani ekspertizadan o'tkazish va ko'rib chiqish jarayonida aniqlangan izohlar mavjud bo'lsa, hujjat qayta ko'rib chiqish va qayta taqdim etish uchun qaytariladi. Moskva Davlat universiteti iqtisodiyot, statistika va informatika Minskdagi filiali Iqtisodiyot va informatika kafedrasi Kurs ishi intizom bo'yicha "BIZNES REJA VA UNING VAZIFALARI" Har bir tadbirkor o'z faoliyatini boshlaganda, kelajak uchun moliyaviy, moddiy, mehnat va intellektual resurslarga bo'lgan ehtiyojni, ularni olish manbalarini aniq tushunishi, shuningdek, resurslardan foydalanish samaradorligini aniq hisoblab chiqa olishi kerak. kompaniyaning ishi. DA bozor iqtisodiyoti Tadbirkorlar o'z faoliyatini aniq va samarali rejalashtirmasa, maqsadli bozorlarning holati, ulardagi raqobatchilarning pozitsiyasi, shuningdek, o'zlarining istiqbollari va imkoniyatlari to'g'risida doimiy ravishda ma'lumot to'plash va to'plashda barqaror muvaffaqiyatga erisha olmaydi. Tadbirkorlik shakllarining xilma-xilligi bilan tijorat faoliyatining deyarli barcha sohalarida va turli firmalar uchun qo'llaniladigan, lekin o'z vaqtida tayyorgarlik ko'rish va yuzaga kelishi mumkin bo'lgan qiyinchiliklar va xavflarni chetlab o'tish uchun zarur bo'lgan asosiy qoidalar mavjud. maqsadlaringizga erishish. Mavjud va rivojlanayotgan korxonalarga investitsiyalarni, shu jumladan xorijiy investitsiyalarni jalb etish muammosi muhim vazifadir. Buning uchun sarmoya kiritishni talab qiladigan loyihalar (takliflar) loyihasini bahslashish va asoslash zarur. Shu va boshqa maqsadlar uchun biznes-reja qo'llaniladi. Biznes-reja quyidagilarga yordam beradi: a) tadbirkorlarning yangi avlodi; b) tajribali rahbarlar faoliyat yuritayotgan korxonalar raqobatda; v) ichki iqtisodiyot va uning alohida tarmoqlarini yuksaltirish uchun milliy va xorijiy investitsiyalarni olish. Biznes-rejalar odatda quyidagi sabablarga ko'ra tuziladi: 1. Tashqi foydalanish uchun. Ishni tashqaridan kelgan odamlarga, masalan, investorlarga eng qulay nurda taqdim etish. 2. Ichki foydalanish uchun. Bu erda ish barcha kuchli va zaif tomonlari bilan taqdim etiladi. Ushbu biznes-reja doimiy ravishda boshqaruv vositasi sifatida ishlatiladi. Biznes-reja yozishga jiddiy yondashishning ahamiyati quyidagilardan iborat: 1. Bugungi kunda tadbirkorlik faoliyati bilan shug'ullanuvchilar soni ortib bormoqda, ularning aksariyati uning mohiyati haqida kam tasavvurga ega. Ularning ko'plari hech qachon hech kimni boshqarmagan tijorat korxonasi hayot har qadamda qo‘yayotgan ko‘p sonli muammolarning yechimini har doim ham aniq tasavvur etavermaydilar; 2. Tashqi ko'rinishning o'zi keskin o'zgara boshladi iqtisodiy model ommaviy xususiylashtirish, korporativlashtirish boshlanishi munosabati bilan. Yangi shartlar yangi qonunlarni qabul qiladi iqtisodiy hayot biz uchun hozirgacha noma'lum; 3. Har qanday tijorat faoliyati ulanishni talab qiladi yagona tizim to'rt omil: insonga material, xom ashyo va boshqalarni beradigan tabiat, inson kuchi (jismoniy va aqliy), tadbirkorlik tashabbusi va bu tizimni harakatga keltiradigan pul. Ammo, qoida tariqasida, yangi boshlanuvchi tadbirkorning ko'p puli yo'q, ular bankdan qarz olishlari mumkin va ichki iqtisodiyotning hozirgi iqtisodiy inqirozida, xorijiy investor. Ammo bu pulni faqat ariza yaxshi asoslantirilgan bo'lsa va olingan pul tadbirkorning o'ziga ham, unga berganga ham foyda keltirishi haqida ishonchli dalil bo'lsa, olishingiz mumkin. Biznes-reja ushbu barcha muammolarni hal qilishga yordam berish uchun ishlab chiqilgan bo'lib, ularning asosiy maqsadlari: Mahsulotlarni rejalashtirilgan ishlab chiqarish yoki xizmatlar ko'rsatish bozorini ularning miqdori va miqdoriy xususiyatlari bo'yicha o'rganish; Mahsulot ishlab chiqarish yoki xizmatlar ko'rsatishning taxminiy xarajatlarini tahlil qilish, rejalashtirilgan narxlarni joriy va kelajakdagi mumkin bo'lgan narxlar bilan taqqoslash, tijorat korxonasining potentsial rentabelligini aniqlash; Rejalashtirilgan ishda kutilayotgan voqealar rivojini har tomonlama tahlil qilish, yuzaga kelishi mumkin bo'lgan qiyinchiliklar va ularni bartaraf etish yo'llarini o'rganish; Boshlangan ishning borishini tavsiflash mumkin bo'lgan bir qator ko'rsatkichlarni aniqlash. Har qanday biznesning o'ziga xos xususiyatlari bor, shuning uchun barcha holatlarda maqbul bo'lgan "standart" reja bo'lishi mumkin emas. Har qanday biznes-rejani yozishning beshta tasdiqlangan tamoyillari mavjud. Bu shunday bo'lishi kerak: qisqacha; mantiqiy; rostgo'y; Raqamlar bilan zaxiralang. To'g'ri, ba'zida muammoning mohiyatini etarli darajada ochib berish uchun u juda uzun qilinadi, lekin shu bilan birga, o'quvchining qiziqishi zaiflashmasligi uchun uni ortiqcha yuklamaslik kerak. Ko'pgina loyihalar 10-20 sahifa bilan cheklanishi kerak. 2. BIZNES REJA TARKIBI. 2.1.BIZNES-REJA MAQSADI. Biznes-reja - bu kompaniya kelajagining barcha asosiy jihatlarini tavsiflovchi hujjat yoki yangi faoliyat, u duch kelishi mumkin bo'lgan barcha muammolar tahlilini, shuningdek, ushbu muammolarni hal qilish usullarini o'z ichiga oladi. To'g'ri tuzilgan biznes-reja savolga javob beradi: umuman biznesga pul sarflashga arziydimi va loyiha barcha kuch va sarflangan pullarni to'laydigan daromad keltiradimi? Buni ma'lum talablarga muvofiq qog'ozda qilish va maxsus hisob-kitoblarni amalga oshirish juda muhim - bu kelajakdagi muammolarni ko'rishga yordam beradi va ularni engib o'tish mumkinmi yoki yo'qligini va o'zingizni qaerdan oldindan sug'urta qilishingiz kerakligini tushunishga yordam beradi. Biznes-reja - loyihani loyiha sifatida ajratib turadigan barcha asosiy xususiyatlar nuqtai nazaridan asoslaydigan va baholaydigan keng qamrovli hujjat. strategik qaror davom etayotgan boshqaruv faoliyatidan. "Loyiha" yangi mahsulot yoki xizmatlarni yaratish uchun mo'ljallangan o'zaro bog'liq tadbirlar majmuini anglatadi. Loyihaning yangiligi va o'ziga xosligi vaqt chegaralari bilan chegaralanadi, undan tashqari loyiha o'z qiymatini yo'qotadi va tashqi muhit tomonidan talab qilinmaydi. Loyihani yaratish va amalga oshirish uchun cheklangan resurslar talab qilinadi: mehnat, moddiy, moliyaviy, texnik. Agar loyiha raqobat muhitida yaratilsa va amalga oshirilsa, uning samaradorligini asoslash uchun biznes-rejani ishlab chiqish talab etiladi. Raqobat mavjud bo'lmaganda, loyiha tashabbuskori texnik-iqtisodiy asoslash bilan cheklanadi. Barcha ishtirokchilar loyihaning muvaffaqiyatli yakunlanishidan manfaatdor. Shuning uchun biznes-rejada ularning manfaatlarini qondiradigan asosli ma'lumotlar bo'lishi kerak. Shunday qilib: Loyiha menejeri va jamoasi - foydadagi ulush, ish natijalariga ko'ra ish haqi (loyiha mijozi tomonidan ish bilan ta'minlangan taqdirda), professional reytingning oshishi; (egasi-buyurtmachi) - amalga oshirilgan loyihadan, kompaniya faoliyatiga yangi biznes-jarayonlarni joriy etishdan va pirovardida kompaniyani ma'lum strategik yo'nalishga aylantirishdan olingan daromadlar; hokimiyat organlari - barcha ishtirokchilardan olinadigan soliqlar, shuningdek, loyiha amalga oshirilayotgan hududning ijtimoiy, iqtisodiy, ekologik va boshqa muammolarini hal qilish; Iste'molchilar - tovarlar va xizmatlar; Investorlar - investitsiya qilingan kapitalni foizlar bilan qaytarish, boshqaruvning tanlangan strategik sohasida barqaror daromadli faoliyat uchun shart-sharoitlar; Boshqa manfaatdor tomonlar o'zlarining iqtisodiy va iqtisodiy bo'lmagan manfaatlarini qondirishdir. Muvaffaqiyatga erishish imkoniyatingizni baholashning eng yaxshi yo'li - rejalashtirish va maqsadlaringizga rioya qilishdir. Reja sizni muvaffaqiyatsizlikka uchragan tijorat faoliyatidan qutqaradi. Reja qiziqqanlarga kerakli ma'lumotlarni taqdim etadi ob'ektiv baholash biznes loyihasi, ayniqsa kerak bo'lsa tashqi moliyalashtirish. Puxta ishlab chiqilgan reja tezda ko'pchilik kreditorlarni qoniqtiradigan moliyaviy taklifga aylantirilishi mumkin. Biznes-rejaning asosiy qiymati quyidagilar bilan belgilanadi: Bu kompaniyaning raqobat muhitida hayotiyligini aniqlash imkonini beradi; Kompaniya qanday rivojlanishi kerakligi bo'yicha yo'riqnomani o'z ichiga oladi; Tashqi investorlardan moliyaviy yordam olish uchun muhim asoslash vositasi bo'lib xizmat qiladi. Biznes-rejani tayyorlashda rahbarning shaxsiy ishtiroki shunchalik muhimki, agar biznes-reja boshidan oxirigacha tashqi maslahatchi tomonidan tayyorlanganligi ma'lum bo'lsa, ko'plab xorijiy banklar va investitsiya firmalari mablag' olish uchun arizalarni ko'rib chiqishni umuman rad etishadi. Ishga shaxsan aralashib, kompaniya rahbari, go'yo, o'zining kelajakdagi faoliyatini modellashtiradi, g'oyaning o'zini ham, o'zini ham tekshiradi: loyihaning muvaffaqiyatini ta'minlash va davom ettirish uchun uning kuchi bormi? Shuni ta'kidlash kerakki, biznes-reja istiqbolli hujjat bo'lib, uni birinchi yil uchun har oyda, ikkinchi yilda - har chorakda tuzish tavsiya etiladi va faqat uchinchi yildan boshlab uni cheklash mumkin. yillik ko'rsatkichlar. 2.2.BIZNES REJA TAYYORLASH UCHUN BIRINCHI MA'LUMOT. Biznes-rejani yozishdan oldin barcha dastlabki ma'lumotlarni to'plash kerak. Ishlab chiqarish taklif etilayotgan tovarlarga (ishlarga yoki xizmatlarga) talabni baholash kerak. Nima va kimga sotilishini va odamlar uni nima uchun sotib olishlarini tushunish kerak. Shuni esda tutish kerakki, odamlar nafaqat mahsulot yoki xizmatni sotib olishadi, balki ular ma'lum imtiyozlar to'plamini sotib olishadi, iste'molchilar muammolarini hal qilishadi. Ushbu afzalliklar to'plami to'rtta elementni (marketologlar ularni marketing aralashmasi deb atashadi) o'z ichiga oladi - mahsulotning o'ziga xos xususiyatlari, uning narxi, ushbu mahsulotga bo'lgan talabni rag'batlantirish va uni sotish joyi. Marketing nazariyasining markaziy g'oyasining mohiyati shundaki, bozor juda ko'p narsalarni o'z ichiga oladi alohida bo'linmalar(segmentlar). Har bir segment mahsulot yoki xizmatlar uchun o'ziga xos talablarga ega. Agar korxona o'z mahsuloti yoki xizmatlarini ushbu talablarga muvofiq keltirsa va uni raqobatchilardan yaxshiroq bajarsa, u bozordagi ulushini oshiradi va shuning uchun rentabellikni oshiradi. Bu holatda xaridorlarning ta'rifi muhim holat bo'ladi - ularning ehtiyojlari nima va ularga qanday erishish, o'z mahsulotlarini ularga etkazish. Xaridorlarning (mijozlarning) ehtiyojlarini yaxshi tushunmasdan turib, mahsulot va xizmatlarning kuchli va zaif tomonlarini baholash mumkin emas. Kerakli ma'lumotlarni tegishli tashkilotlarga murojaat qilish orqali olish mumkin yoki siz o'zingizning tadqiqotingizni o'tkazishingiz mumkin. Ma'lumot manbai sanoat birlashmalarining nashrlari, hukumat hisobotlari, maqolalar bo'lishi mumkin ilmiy jurnallar, Internet ma'lumotlari. Bozorning potentsial o'lchamlari to'g'risidagi ma'lumotlar biznes-rejaning marketing bilan bog'liq bo'lgan qoidalarini asoslashi mumkin. Ular raqobatchi firmalar, marjalar, bozor tendentsiyalari va o'sish istiqbollari haqida ma'lumotni o'z ichiga olishi kerak. Ishlab chiqarish ma'lumotlari korxonaning qaysi mahsulot ishlab chiqarilishiga qarab ishlab chiqarish ehtiyojlarini aniqlashni o'z ichiga oladi. Kerakli ma'lumotlarning ko'pchiligini shu kabi mahsulotlarni ishlab chiqaruvchilardan olish mumkin. Hozirgi tez o'zgarib borayotgan dunyoda texnologik jihatlar va iqtisodiy muhit ham qo'shimcha imkoniyatlarni, ham muayyan muammolarni keltirib chiqarishi mumkin. Odatda, texnologiya taraqqiyoti vazifani yaxshiroq va arzonroq xarajat bilan bajarishga imkon beradi. Biroz texnologik jarayonlar mahsulot sifatining yaxshilanishiga yoki xizmat ko'rsatish darajasining yaxshilanishiga olib kelishi mumkin, boshqalari esa bir xil ishni samaraliroq va arzonroq xarajat bilan bajarishga imkon beradi. Ishlab chiqarish ma'lumotlarini yig'ishda quyidagi masalalarni e'tiborga olish kerak: - ishlab chiqarish operatsiyalari: barcha asosiy qayta ishlash va yig'ish operatsiyalari ro'yxatini belgilash, ularning ba'zilari subpudratchilarga ishonib topshirilishi mumkinmi yoki yo'qmi, agar shunday bo'lsa, qaysi biri va kimga topshirilishini aniqlash kerak; - xom ashyo va materiallar: barcha turdagi xom ashyo va materiallar ro'yxatini tuzish, etkazib beruvchi kompaniyalarning nomini, ularning manzillarini va taxminiy narxlarini belgilash; - uskunalar: hamma narsaning spetsifikatsiyasini tuzing zarur jihozlar va har bir uskuna uchun uni ijaraga olish (ijaraga olish) mumkinmi yoki sotib olish kerakmi, aniqlang; - binolar: ishlab chiqarish maydoniga bo'lgan ehtiyojni, binolarni ijaraga olish imkoniyatini, ularni sotib olishni va hokazolarni aniqlash; - umumiy xarajatlar: asboblar, kombinezonlar, ish yuritish buyumlarini sotib olish, elektr energiyasi, suv ta'minoti uchun to'lovlarni to'lash va boshqalar uchun xarajatlar. kommunal xizmatlar, ustida ish haqi boshqaruv xodimlari va hokazo. Kompaniyaning mulki - binolar, mashinalar, uskunalar, transport vositasi- kompaniyaning hozirgi vaqtda qo'shimcha investitsiyalarsiz yoki qo'shimcha investitsiyalarsiz kengayishi, shuningdek, bozorning yangi segmentlarini rivojlantirish bilan bog'liq salohiyati haqida tasavvurga ega bo'lishi mumkin. Mulkni amortizatsiya qilish shartlariga, uning eskirishiga e'tibor berish, uni qachon almashtirish kerakligini baholash kerak. Uskunalar samaradorligini, texnologik jihatdan zamonaviy talablar darajasiga javob beradigan mahsulot ishlab chiqarish imkoniyatini doimiy nazorat qilib borish zarur. Moliyaviy ma'lumotlar kompaniyaning moliyaviy jihatlarini har tomonlama baholash uchun zarurdir. Ushbu ma'lumotlarga asoslanib, potentsial investorlar loyihaning rentabelligini, uni oyoqqa turg'azish va joriy xarajatlarni qoplash uchun loyihaga qancha pul sarflash kerakligini baholaydilar. dastlabki bosqich va kerakli mablag'larni qanday olishingiz mumkinligi (aktsiyalarni chiqarish, kreditlar va boshqalar). Uchta guruh mavjud moliyaviy ko'rsatkichlar, bu korxonaning hayotiyligini baholashga imkon beradi: 1) birinchi 2 yil uchun daromadlar va xarajatlar prognozi; 2) xuddi shu davr uchun pul mablag'lari prognozi; 3) kompaniyaning buxgalteriya balansi bu daqiqa va kelgusi yil uchun kompaniya aktivlari va majburiyatlari holatining prognozi (balans rejasi). Korxonalarning xarajatlari va daromadlari prognozi kutilayotgan talab hajmi haqidagi ma'lumotlarga asoslanadi. Pul oqimlari prognozi firmaning o'z to'lovlarini o'z vaqtida to'lash qobiliyatini ko'rsatishi kerak. U dastlabki pul oqimini, kutilayotgan tushumlar va to'lovlarni, hajmi va vaqtini ko'rsatgan holda taxmin qilishi kerak. Buxgalteriya balansi ma'lum bir vaqtda kompaniyaning moliyaviy holatini tavsiflaydi. U aktivlar (kompaniyaga tegishli bo'lgan narsalar), majburiyatlar (uning qarzlari) va kompaniya egasi va uning sheriklari tomonidan investitsiya qilingan mablag'larni aks ettiradi. Balans to'g'risidagi ma'lumotlar faqat operatsion kompaniyalar uchun mavjud. Bu ma'lumotlarning barchasi biznes-rejada aks ettirilgan. Biznes-reja Rossiyada amaldagi investitsiya siyosatining real shartlarini hisobga olishi kerak. Agar loyiha bir nechta investorlardan qarz mablag'larini olishi kerak bo'lsa, unda bu kerak dastlabki bosqich investitsiya shartlari haqida ma'lumotga ega bo'lish. Investorlar, shu jumladan, davlat loyihalari mazmuniga qat'iy talablar qo'yadi, qisqa muddatli va uzoq muddatli kreditlar muddatini, kredit uchun foiz stavkalari darajasini, kredit summasining minimal va maksimal miqdorini belgilaydi. Biznes-rejaning tarkibi 1. Sarlavha sahifasi. 2. Rezyume. 3. Maqsad va vazifalar. 4. Faoliyat turi, mahsulot (ish yoki xizmat) tavsifi. 5. Bozor tahlili. 6. Marketing rejasi. 7. Ishlab chiqarish rejasi. 8. Boshqaruv xodimlari. 9. Kerakli mablag'larning manbalari va miqdori. 10. Huquqiy reja 11. Xavfni baholash 12. Moliyaviy reja. Biznes-rejaning barcha bo'limlari bir-biriga mos kelishi kerak. Har bir keyingi bo'limning rivojlanishi avvalgilariga tuzatishlar kiritishga olib kelishi mumkin. Shuning uchun biznes-rejaning bir nechta variantlari ishlab chiqilmoqda. Shuni ta'kidlash kerakki, har bir menejer o'z kompaniyasining rivojlanishining o'ziga xos xususiyatlariga qarab biznes-rejani tuzishi va investorni pulni investitsiya qilish maqsadga muvofiqligiga ishontirish uchun taqdim etilgan materialning etarliligini shaxsiy baholashga asoslanishi kerak. ushbu maxsus loyihada. Asosiy talablardan biri kuchli tomonlarni tahlil qilish va zaifliklar biznes-reja dizaynerining dalillarining ob'ektivligini ta'minlaydigan biznes. Biznes-rejaning har bir bo'limida taklif etilayotgan faoliyatning iqtisodiy bahosi mavjud bo'lib, bu moliyaviy reja ko'rsatkichlarining ob'ektivligini asoslaydi. 3. BIZNES REJA Elementlari 3.1. TITLE SAHIFA Biznes-rejaning sarlavha sahifasi qo'ng'iroq kartasi biznes loyihasi va uning ishlab chiquvchilari. Shu bois, unda nafaqat loyiha nomi, balki kompaniya rahbariyati tanlagan loyihaning mohiyati va uning strategik iqtisodiy zonani rivojlantirishdagi o‘rni haqida qisqacha annotatsiya ham mavjud. Izoh loyiha ishlab chiquvchilari, biznes sohasi, loyihaning boshlanish va tugash sanalari haqidagi ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Loyihani moliyalashtirish ko'rsatkichlari, ehtimol foizlarda (umumiy miqdor, o'z mablag'lari, qarz mablag'lari, davlat tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan mablag'lar) sarlavha va moliyaviy rejada batafsilroq ko'rsatilganiga qaramay, sarlavha sahifasida ko'rsatilishi ma'qul. 3.2. XULOSA Ushbu bo'lim bir necha sahifadan oshmasligi kerak. Uning matni hatto mutaxassis bo'lmaganlar uchun ham tushunarli bo'lishi kerak - o'ta soddalik va minimal maxsus atamalar. Ushbu bo'limda ishlash juda muhim, chunki agar u investorlar va kreditorlar uchun qulay mahsulot ishlab chiqarmasa, ular biznes-rejadan tashqariga qarashmaydi. Umuman olganda, rezyume kelajakdagi investorlarga yoki kompaniyaning kreditorlariga (shu jumladan uning aktsiyadorlariga) ikkita savolga javob berishi kerak: "Agar ushbu reja muvaffaqiyatli amalga oshirilsa, ular nima oladi?" va "Ularning pul yo'qotish xavfi qanday?". Ushbu bo'lim biznes-rejaning eng oxirida, hamma narsa aniq bo'lganda ishlab chiqilishi kerak. “Kompaniya imkoniyatlari (xulosa)” bo‘limida kompaniya faoliyatining barcha yo‘nalishlari, har bir yo‘nalish bo‘yicha maqsadli bozorlar va kompaniyaning ushbu bozorlardagi o‘rni ustuvor tartibda belgilanadi. Har bir yo'nalish uchun kompaniya intilayotgan maqsadlar, ularga erishish strategiyalari, shu jumladan zarur chora-tadbirlar ro'yxati belgilanadi. Har bir strategiya uchun mas'ul shaxslar aniqlanadi. Xuddi shu bo'limda kompaniya haqida tasavvurga ega bo'lgan ma'lumotlar, shuningdek, uning tijorat faoliyatini tavsiflovchi barcha kerakli ma'lumotlar mavjud. 3.3.MAQSAD VA VAZIFALAR Bu erda fikrni tahlil qilish kerak. G'oyaning paydo bo'lishiga sabab bo'lgan omillarni va uning jozibadorligini tahlil qilish kerak. Kelajakda ular qanday rivojlanadi? Rejalashtirish ierarxiyasi haqida unutmang. Reja korxonaning maqsad va vazifalarini ochib berishi kerak. G'OYA PERSPEKTİVASINI TAHLIL (SWOT TAhlili) SWOT - bu qisqartma Inglizcha so'zlar: kuch - kuch Nopoklik - zaiflik Oportunit - imkoniyatlar Muammolar - tahdidlar Bu tahlil vaziyatli tahlil deb ham ataladi. G'oyaning kuchli va zaif tomonlari - bu g'oyaning tadbirkor tomonidan boshqarilishi mumkin bo'lgan, u ta'sir qilishi mumkin bo'lgan xususiyatlari. Ular odatda hozirgi kunga ishora qiladilar. Bu erda e'tiborga olish kerak quyidagi omillar: Tashkiliy ( - huquqiy shakl o'z yoki ijaraga olingan binolarning mavjudligi); Marketing (joylashuvi, marketing majmuasi, bozor, uning segmenti; raqobatchilar: mahsulot (xizmat) raqobatdoshidan qanday farq qiladi); Texnik (ishlab chiqarish aktivlari: holati va resurslari); Moliyaviy (o'z mablag'larining mavjudligi); Kadrlar (mahorat va kasbiy kamchiliklar, g'oya tadbirkorning g'oyalari, bilim va ko'nikmalariga qanchalik mos keladi). Imkoniyatlar va tahdidlar - bu tadbirkorning nazorati ostida bo'lmagan va kelajakdagi natijaga ta'sir qilishi mumkin bo'lgan xususiyatlar. Bu erda quyidagi omillarni hisobga olish kerak: - iqtisodiy muhit ( davlat yordami kichik shakllar, soliq qonunchiligi); Ijtimoiy-madaniy muhit; - texnologik muhit; - demografik muhit. Imkoniyatlar: - kasbiy darajani oshirish; - olish imkoniyati bor Yangi mahsulot; - yangi materiallar, yangi xom ashyolardan foydalanish; - qulay soliq va kredit siyosati. Tahdidlar: - bojxona rasmiylashtiruvi; - raqobatchilarning paydo bo'lishi (lekin kuchli nuqta bo'lishi mumkin). MAQSAD QO'YISH. Ishbilarmonlik dunyosidagi muvaffaqiyat uchta elementga juda bog'liq: Hozirgi vaziyatni tushunish; Tadbirkor erishmoqchi bo'lgan daraja haqida aniq tasavvur; Bir holatdan ikkinchi holatga o'tish jarayonini rejalashtirish. G'oyani tahlil qilib, baholaganingizdan so'ng, siz o'zingizning hozirgi holatingizni (kuchli va zaif tomonlari, imkoniyatlari va xavflari) aniqlashingiz mumkin. Baholashni tugatgandan so'ng, maqsad va vazifalarni shakllantirishni boshlash kerak. Bu jarayon 2 bosqichdan iborat. Birinchidan, qanday biznes olib borilayotganini aniqlash kerak - bu bir qarashda ko'rinadiganidan ko'ra qiyinroq vazifa, keyin esa biznesning intilishlarini aks ettiruvchi kelajak uchun asosiy, miqdoriy maqsadlarni aniqlash va ulardan qaysi biri real tarzda erishish mumkinligini aniqlang. Muammoni maqsad va vazifalar bilan hal qilgandan so'ng, ushbu maqsadlarga erishish yo'llarini aniqlash kerak. Buning uchun strategiya ishlab chiqish va operatsion rejalarni shakllantirish kerak. Biznes maqsadi to'g'risidagi bayonot, birinchi navbatda, kompaniyaning asosiy faoliyatini o'z ichiga olishi kerak. Ular korxonaning kuchli va zaif tomonlari bilan belgilanadigan chegaralarini belgilaydi. Sizning asosiy biznes yo'nalishlaringizni shakllantirish, bir tomondan, faoliyatning muayyan yo'nalishini berish va asosiy narsaga e'tibor qaratish uchun etarlicha tor bo'lishi kerak, boshqa tomondan, o'sish uchun joy qoldirish uchun etarli maydonni qamrab olishi kerak. Oxir oqibat, bu erda tadbirkorni raqobatchilardan tubdan ajratib turadigan narsa bo'lishi kerak. Shuningdek, bu erda tadbirkorning kelajakda o'z biznesini qanday ko'rishni xohlashini aks ettiruvchi ayrim elementlarni kiritishingiz kerak. Ushbu elementlar o'sish, rentabellik va boshqa ko'rsatkichlarni o'z ichiga olishi mumkin. Ular o'zi ham, uning xodimlari ham intilishi mumkin bo'lgan biznesning ma'lum qiyofasini etkazishlari kerak. 3.4. MAHSULOT (XIZMAT) Biznes-rejaning asosiy qismi quyidagilardan iborat: Kelajakdagi mijozlarga taklif qilinadigan va butun loyiha ishlab chiqilgan mahsulot yoki xizmatning tavsifi. Bunday holda, savollarga aniq va aniq javob berish kerak: a) ishlab chiqarish uchun mo'ljallangan mahsulot (xizmat)ni qondirish uchun qanday ehtiyojlar ko'zda tutilgan; b) uni raqobatchilarning tovarlari (xizmatlari) dan ustun qo'yish imkonini beradigan xususiyatlar va o'ziga xos fazilatlari; d) yangi texnologiyalar (fotosuratlar, chizmalar) yordamida olingan tovarlar, mahsulotlarning vizual tasviri mavjudligi; e) mahsulot (xizmat)ning sotish bahosi va uni ishlab chiqarish talab qiladigan xarajatlarning taxminiy bahosi qancha; e) mahsulotning har bir birligi keltiradigan foydaning taxminiy miqdori; g) tovar sifatining xususiyatlari, uning dizayni, qadoqlanishining afzalliklari; h) mahsulotga xizmat ko'rsatishni tashkil etish (agar u texnik mahsulot bo'lsa) 3.5.. BOZOR TAHLILI Bozor va marketing barcha kompaniyalar uchun hal qiluvchi omillardir. Eng mohir texnologiyalar, agar ularning mijozlari bo'lmasa, foydasiz. Bozor tadqiqoti yangi biznesning asosiy muammolaridan biridir. Shunday qilib, biznes-rejaning bozor va marketing bo'limi ko'pincha yozish eng qiyin hisoblanadi. Ushbu bo'lim hajmi 5-6 betdan ko'p bo'lmagan mashinkada yozilgan matnni o'z ichiga olishi kerak. Oddiy bozor tadqiqoti jarayoni 4 bosqichni o'z ichiga oladi: Kerakli ma'lumotlar turini aniqlash; Ushbu ma'lumotlarni qidirish; - ma'lumotlarni tahlil qilish; - ushbu ma'lumotlardan korxona manfaati uchun foydalanish imkonini beruvchi chora-tadbirlarni amalga oshirish. Birinchi bosqich- daraja potentsial quvvat bozor, ya'ni. ma'lum bir mintaqadagi xaridorlar, aytaylik, bir oy yoki bir yil ichida sotib olishlari mumkin bo'lgan tovarlarning umumiy qiymati. Bu qiymat ko'plab omillarga bog'liq - ijtimoiy, milliy, madaniy, iqlimiy va eng muhimi - iqtisodiy omillarga, shu jumladan. potentsial xaridorlarning daromad darajasi, ularning xarajatlari tarkibi, inflyatsiya darajasi, ilgari sotib olingan shunga o'xshash yoki o'xshash maqsadlardagi tovarlarning mavjudligi va boshqalar. Ikkinchi bosqich- sotishning potentsial miqdorini baholash, ya'ni. printsipial jihatdan egallashga umid qilish mumkin bo'lgan bozor ulushi va shunga mos ravishda ishonish mumkin bo'lgan maksimal savdo miqdori. Bunday tahlil natijasida siz, oxir-oqibat, siz ishonishingiz mumkin bo'lgan oylik mijozlarning taxminiy sonini aniqlashingiz mumkin. Lekin ularni haqiqatan ham olish uchun sizga kerak uchinchi bosqich, real sotish hajmini baholashga qaratilgan uchinchi qadam. Ushbu bosqichda, mumkin bo'lgan reklama xarajatlari va o'rnatilishi kerak bo'lgan narx darajasi va eng muhimi, bu ko'rsatkich qanday bo'lishi bilan, muayyan faoliyat sharoitida qancha sotilishini (xizmat ko'rsatish uchun olinganligini) baholash kerak. oyma-oy o'zgarishi mumkin. Tabiiyki, shu bilan birga, siz o'zingizning mumkin bo'lgan raqobatchilaringiz haqida ma'lumot to'plashingiz kerak: ularning mahsulotlari, mahsulot sifati, taxminiy narxlari va sotish shartlari. Shuning uchun quyidagi savollarga javob berish kerak: Kim eng yirik ishlab chiqaruvchi o'xshash mahsulotlar? Ularning mahsulotlari: asosiy xususiyatlar, sifat darajasi, dizayn, mijozlar fikri. Ularning mahsulotlari uchun narx darajasi qanday? Ularning narx siyosati qanday? Raqobatchilarni juda ehtiyotkorlik bilan baholashingiz kerak. Ammo ulardan qo'rqmang, balki ularning strategiyasidagi yoki mahsulot sifati xususiyatlaridagi bo'shliqlarni ko'rsating, bu sizga muvaffaqiyatga erishish uchun haqiqiy imkoniyatni ochadi. Va, albatta, to'rtinchi bosqich - bu ma'lumotlardan korxona manfaati uchun foydalanish imkonini beruvchi chora-tadbirlarni amalga oshirish. 3.6.MARKETING REJASI Bo'lim ma'lumotli, foydali va ishonarli bo'lishi kerak Bo'lim hajmi 3-4 bet mashinkada yozilgan matn. Potentsial mijozlar haqiqiy mijozlarga aylanishi uchun kompaniya marketing rejasiga ega bo'lishi kerak. Ushbu reja mijozlar nima uchun mahsulotni sotib olishlarini ko'rsatishi kerak. Marketing quyidagi shartlarda qo'llaniladi: 1. Bozorlarni tovarlar bilan to'ldirish, ya'ni. taklif talabdan oshib ketganda. Xaridor bozori. 2. Kuchli raqobat, xaridor uchun kurash kuchaygan. 3. Erkin bozor munosabatlari, ya'ni. ma'muriy cheklovlarsiz sotish va ta'minot bozorlarini tanlash, narxlarni belgilash, tijorat siyosatini yuritish va boshqalar. 4. Maqsadlar, vazifalar, boshqaruv, tuzilmalar, ish haqini tanlashda kompaniyaning to'liq mustaqilligi. Mablag'larni byudjet moddalari bo'yicha taqsimlashda va boshqalar. Marketing rejasini amalga oshirishda quyidagi tamoyillarga asoslanish kerak: 1. Iste'molchilarni tushunish tamoyili. U bozor sharoitlarining ehtiyojlari va dinamikasini hisobga olishga asoslanadi. Agar firma iste'molchilar va ularning ehtiyojlarini tushunishga emas, balki faqat foyda olishga qaratilgan bo'lsa, biznes mumkin emas. 2. “Iste’molchilar uchun kurash” tamoyili. U bozorga va iste'molchiga barcha mavjud vositalardan (mahsulot sifati, reklama, xizmat ko'rsatish, dizayn, narx va boshqalar) ta'sir ko'rsatish orqali amalga oshiriladi. Ushbu tamoyilning mohiyati tovar sotish emas, balki iste'molchi uchun kurashdir. Bu holda tovarlar va xizmatlar maqsadning o'zi emas, balki faqat maqsadga erishish vositasidir. 3. “Ishlab chiqarishni bozor talablariga maksimal darajada moslashtirish” tamoyili. Bu tamoyil shundan iboratki, kompaniyaning barcha faoliyati iste'molchilar talabi va uning kelajakdagi o'zgarishlarini bilishga asoslanadi. U tovar va xizmatlar ishlab chiqarishni funksional jihatdan bozor talabiga bog‘liq qilib qo‘yadi va iste’molchi talab qiladigan assortimentda va hajmda mahsulot ishlab chiqarishni talab qiladi. Marketing strategiyasini belgilashda marketing faoliyatining 5 ta mumkin bo'lgan kontseptsiyasidan kelib chiqish kerak: 1. Ishlab chiqarishni (ishlab chiqarishni) takomillashtirish kontseptsiyasi. Firmaning tovarlari va xizmatlari, agar ular keng tarqalgan va arzon bo'lsa, ular uchun bozor topishini ta'kidlash. Ushbu faoliyat konsepsiyasini tanlagan kompaniya rahbariyati ishlab chiqarishni takomillashtirish (ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish) va tarqatish kanallarining samaradorligini oshirishga strategik ustuvorlik berishi kerak. 2. Mahsulotni takomillashtirish tushunchasi. Bozorda eng yuqori sifatli tovarlar va xizmatlar sotilishini tasdiqlaydi, eng yaxshi ishlash va operatsion samaradorlik. Ushbu kontseptsiyani tanlagan kompaniya rahbariyati uni o'zgartirish va yangi modellarni ishlab chiqish orqali tovarlarni yaxshilash bo'yicha sa'y-harakatlarini muvofiqlashtirishi kerak. 3. Tijorat harakatlarini (sotish) faollashtirish kontseptsiyasi. Agar firma marketing va sotishni rag'batlantirishga katta kuch sarflasa, tovarlar va xizmatlar bozorni topishini tasdiqlaydi. 4. Marketing (iste'molchi) tushunchasi. Agar firma maqsadli bozorlarning ehtiyojlari va talablarini to'g'ri aniqlasa va ularni raqobatchiga qaraganda samaraliroq va samaraliroq qondirsa, tovarlar va xizmatlar sotilishini tasdiqlaydi. 5. Ijtimoiy va axloqiy marketing tushunchasi. U bir vaqtning o'zida xizmatlar ko'rsatishni, tovarlar xaridorlari va umuman jamiyatning ehtiyojlarini qondirishni hisobga olgan holda marketing kontseptsiyalarini qo'llashdan iborat. Marketing faoliyati odatda quyidagilarni o'z ichiga oladi: Kompaniyaning tovar va xizmatlari iste'molchilarini va ularning bozordagi xatti-harakatlarini o'rganish; Kompaniyaning bozor imkoniyatlarini tahlil qilish; Ishlab chiqarilgan tovarlar va taklif etilayotgan xizmatlarni, ularning rivojlanish istiqbollarini baholash; Foydalanilgan shakllar va tarqatish kanallarini tahlil qilish; Firma tomonidan qo'llaniladigan narxlash usullarini baholash; Tovarlarni (xizmatlarni) bozorda ilgari surish chora-tadbirlarini o'rganish; Raqobatchilarni o'rganish; "Nish" yoki eng qulay bozor segmentini tanlash. Shuni esda tutish kerakki, marketingning segmentatsiya, bozorda tovarlarni joylashtirish kabi elementlari asosiy hisoblanadi. Oxir oqibat, hammasi marketing faoliyati firmalar iste'molchilar o'z mahsulotlari uchun yangi bozorlarni topishlari va bozor ulushini saqlab qolishlari kerak bo'lgan yangi mahsulotlarni yaratishga qaratilgan. Ushbu faoliyatdan mahsulot sotish hajmi va kompaniyaning asosiy maqsadi bo'lgan foyda bog'liq. Kompaniyaning raqobatbardosh kurashdagi muvaffaqiyati ko'p jihatdan bozorning tanlangan segmenti qanchalik asosli ekanligiga bog'liq. Bozor segmenti odatda mijozlar, mahsulot parametrlari va asosiy raqobatchilar tomonidan amalga oshiriladi. Marketing rejasining eng muhim elementlaridan biri ham narx hisoblanadi. Narx tovarlar va firmalarning xususiyatlari va imidji kabi marketing funktsiyalari bilan bog'liq. Narxlar tez-tez o'zgarib turadi hayot davrasi tovarlar. Yuqoridan - tanlab xaridorlarni jalb qilish, modaga rioya qilish va obro'ga e'tibor berish, past narxlarga - ommaviy iste'mol uchun. Kompaniya tomonidan qo'llaniladigan narxlash usullarini tahlil qilishda quyidagi qoidalarga amal qilish tavsiya etiladi: mumkin bo'lgan narxni quyidagilar asosida aniqlash mumkin: Ishlab chiqarish qiymati; Shu kabi mahsulot yoki uning o'rnini bosuvchi mahsulotlarning narxi; Mahsulotning o'ziga xos afzalliklari; Narxlar ushbu mahsulotga bo'lgan talabga qarab belgilanadi. Xarajat bahosi asosida odatda mumkin bo'lgan eng past narx hisoblanadi, bu esa eng past ishlab chiqarish xarajatlariga to'g'ri keladi. Raqobatchilar narxlarini tahlil qilish asosida tovarlar narxining o'rtacha darajasi aniqlanadi. Turli xil mahsulotlar uchun mumkin bo'lgan maksimal narx yuqori sifatli yoki noyob xususiyatlar. Ushbu tovarlarga bo'lgan talab yoki bozor sharoitlari bilan belgilanadigan narxlar minimaldan maksimal narxlargacha o'zgarishi mumkin. Marketing nuqtai nazaridan kompaniyaning narx siyosatini ishlab chiqish muhim ahamiyatga ega. Maqsadli narx siyosati quyidagicha: siz o'zingizning tovarlaringiz uchun bunday narxlarni belgilashingiz va maksimal foyda miqdorini qo'lga kiritish uchun ularni bozordagi vaziyatga qarab shunday o'zgartirishingiz kerak. Keyingisi muhim bosqich marketing - tovarlarni taqsimlash sxemasi, ya'ni tovarlar marketingini tashkil etish. Tarqatish kanali - bu tovarlar ishlab chiqaruvchidan iste'molchiga o'tadigan yo'l. Tarqatish kanali ishtirokchilari bir qator funktsiyalarni bajaradilar, ularning asosiylari quyidagilardan iborat. 1. Tadqiqot ishi- sotishni rejalashtirish va tashkil etish uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarni to'plash va tahlil qilish. 2. Rag'batlantirish - potentsial xaridor tomonidan sotib olinishini osonlashtiradigan tovarlar haqida ma'lumot yaratish va tarqatish, shuningdek, ulgurji savdoni rag'batlantirish. 3. Aloqalarni o'rnatish - potentsial xaridorlar bilan aloqa o'rnatish va qo'llab-quvvatlash. 4. Tovarlarni sotishdan oldingi moslashtirish - tovarni xaridorlar talablariga moslashtirish. 5. Muzokaralar olib borish - tovarlarga egalik qilish yoki egalik qilishning navbatdagi akti uchun narxlar va shartlarni kelishish. 6. Tovar aylanmasini tashkil etish - tovarlarni tashish va saqlash. 7. Moliyalashtirish - savdo signallarining ishlashi bilan bog'liq xarajatlarni qoplash uchun mablag'larni topish va ulardan foydalanish. 8. Riskni qabul qilish - tarqatish kanallarining ishlashi uchun javobgarlikni o'z zimmasiga olish. Ixtisoslashuv tufayli ushbu funktsiyalarni tarqatish kanalining turli ishtirokchilari (firmalar yoki shaxslar), bu ishlab chiqaruvchiga ma'lum darajada resurslarni tejash imkonini beradi. Tarqatish kanali uning tarkibiy qismlari yoki darajalari soni bilan tavsiflanishi mumkin. 1. Diqqatni jalb qilish qobiliyati (sarlavha, joylashuv, materialning illyustratsiyasi sifati diqqatni qanchalik samarali jalb qiladi, ular reklama xabari mo'ljallangan potentsial xaridorlarning aniq toifalariga qanchalik samarali ta'sir qiladi). 2. Hissiy ta'sirning kuchi (asosiy reklama argumenti qanchalik to'g'ri tanlangan va u qanchalik samarali taqdim etilgan). 3. Omil xulq-atvoriga ta'sir kuchi (xabar o'z maslahatlarining ketma-ketligini qanchalik ishonarli qabul qiladi va harakatning potentsial ko'rsatkichlari xabar taklif qilgan harakatlarni bajarish ehtimoli qanchalik katta). 4. Axborotlilik (reklama argumenti qanchalik aniq va tushunarli bayon qilinganligi, reklama qilinayotgan ob'ektni sotib olish uchun foydaliligi qanchalik qisqa ko'rsatilganligi). Read more at: https://motherhouse.ru/uz/priobretenie-kvartir/funkcii-biznes-plana-pri-upravlenii-biznesom-referat/ Download 69.4 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|