Reja: Chiqindi suv miqdorini kamaytirish yo’llari


Chiqindi suvlardan qimmatli tarkibiy qisimlarni ajratish


Download 64.33 Kb.
bet6/6
Sana16.03.2023
Hajmi64.33 Kb.
#1272913
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
CHiqindi

Chiqindi suvlardan qimmatli tarkibiy qisimlarni ajratish.
Sanoat oqava suvlaridan og'ir metallar, uglevodorodlar va radioaktiv metallarni ajratib olish juda qiyin. Tadqiqotchilar odatda bu ifloslantiruvchi moddalarning atrof -muhitga kirishiga va ekotizimga zarar etkazilishiga yo'l qo'ymaslik uchun oqova suvlarni tozalash va tozalashga e'tibor qaratadilar. Biroq, Missuri shtatining Fan va texnologiyalar bo'limi tadqiqot guruhi nafaqat og'ir metallarni oqava suvlardan tozalash, balki ishlatilgan kimyoviy moddalarni qayta tiklash va chiqarilgan metallarni qayta ishlatishga yordam beradigan usulni ishlab chiqdi.
Doktor Mutana al Dahan, Missuri Texnologiya Universiteti va Kusay Jafar Obadi Universitetining kimyo va biokimyo muhandisligi professori, ifloslantiruvchi moddalarni mavjud usullardan 10 barobar ko'proq samarali yig'adigan tizimni ishlab chiqdi. Patent usuli oxirgi tasdiqlash bosqichiga o'tdi. Patent emulsiyali suyuq membranani (ELM) ajratish jarayonini kuchaytirish uchun nanohissaciklar va ionli suyuqliklarni qo'shadi. Texnologiya suvga asoslangan ifloslantiruvchi moddalarni olish va tozalashni bir bosqichga birlashtiradi.
Bu birinchi marta nanopartikullar va ionli suyuqliklar birlashtirilib, og'ir metallar va uglevodorodlarni olish va qayta ishlashni yaxshilash, yoki ularni oqava suv va suvdan olib tashlashdir. Og'ir metallarni ajratishni kuchaytirish tijorat maqsadlarida keng qo'llanilishi mumkin. Bu yondashuv yanada samarali va iqtisodiy jihatdan samaraliroq, shuningdek, butun mintaqaviy ekotizimni zararli kimyoviy moddalardan himoya qilishi mumkin.
Og'ir metallar va uglevodorodlar odatda pestitsid, neft, energetika va neft -kimyo sanoati va tog' -kon sanoati chiqindilarida uchraydi. Atrof -muhitga chiqarilganda, bu birikmalar oziq -ovqat zanjirida to'planib, tabiatda mavjud bo'lishda davom etadi, bu esa hayvonlar va o'simliklarning sog'lig'iga zarar etkazishi mumkin.
Ekstraksiya jarayonida magnit nanopartikullar ishlatiladi. Magnit nanopartikullarni qayta ishlash va qayta ishlatish mumkin, bu albatta sanoat jarayonlari uchun ancha tejamli.
Hozirgi standart qarag'ay jarayoni kengayadi va metall olish jarayonida uziladi. Nanopartikullar va ionli suyuqliklarning kombinatsiyasini qo'shish orqali ajratish jarayonining barqarorligini yaxshilash mumkin.
Bu barqarorlik sanoat miqyosida samarali o'zgarish uchun zarurdir. Nanopartikullar va ionli suyuqliklarning bu kombinatsiyasidan foydalanib, ajratish jarayonini kuchaytirish va qarag'ayning barqarorligini yaxshilash orqali jarayonni partiyadan uzluksiz ishlashga o'tkazish va keng ko'lamli savdo va sanoat dasturlarida qo'llash mumkin. Suvni samarali tozalash va olib tashlangan ifloslantiruvchi moddalarni, ayniqsa og'ir metallarni qayta ishlatish, kimyo muhandisligi sohasidagi yangi tadqiqot tendentsiyalarini rag'batlantirishi mumkin.
Ko'p odamlar dush, vannalar, lavabolar, idish-tovoq mashinalari va hojatxonalardan har kuni ishlab chiqariladigan chiqindi suv haqida iloji boricha kamroq o'ylashadi. Ammo kerakli texnikalar yordamida u qimmatli manbaga aylanishi mumkin.
O'rtacha har bir kishi hojatxonani yuvish, dush va kir yuvishni o'z ichiga olgan maqsadlar uchun kuniga taxminan 60 litr suv ishlatadi. Agar maysazorlarni sug'orish va suzish havzalarini to'ldirish kabi tashqi makon foydalanish turlari ham kiritilgan bo'lsa, bu ko'rsatkich osongina ikki baravar ko'payishi mumkin.
Ishlatilgan suvning katta qismi, oxir-oqibat, chiqindi suvga aylanadi, uni tabiatga tushirishdan oldin tozalash kerak. Va bu davolanish juda ko'p energiya sarflaydi.
Mening tadqiqotlarim chiqindi suv resurslarini qayta tiklashga qaratilgan. Bu jarayon qiyin, chunki chiqindi suv tarkibida turli xil ifloslantiruvchi moddalar mavjud. Ammo bizning sohalarimiz tadqiqotchilari ulardan qimmatbaho mahsulotlar tayyorlashning ko'plab ijodiy usullarini o'rganmoqdalar.
Chiqindi suvdan foydali qazilmalarni qazib olish
Atıksu, shuningdek, azot va fosfor kabi ozuqa moddalarini o'z ichiga oladi, bu o'simliklar o'sishi uchun zarur bo'lgan elementlardir. Hozirgi oqava suvlarni tozalash jarayonida biz asosan siydikdan kelib chiqadigan chiqindi suvdagi ammiakni azot gaziga aylantirish uchun energiyadan foydalanamiz. Biroq, keyinchalik sanoat korxonalari azot gazini ammiakka aylantirish uchun katta miqdordagi tabiiy gazdan foydalanadilar.
Shu bilan bir qatorda, biz ushbu oziq moddalarni magistral, azot va fosforni o'z ichiga olgan struvit yoki magniy ammoniy fosfat kabi mineral sifatida tiklashimiz mumkin. Struvit tabiiy ravishda oqava suvlarni tozalash jarayonida paydo bo'lishi mumkin, ammo rezervuar va quvurlarga yotqiziladi va qarovsiz qolsa uskunaga zarar etkazadi. Struvit hosil bo'lishini boshqarish orqali uni alohida reaktorlarda tiklash mumkin.
Tadqiqotchilar qayta tiklangan struvitni laboratoriyalarda ekinlar ustida sinab ko'rishdi va tijorat o'g'itlari bilan solishtirganda hosil olishdi. Texnika hali pishib yetilmoqda, ammo kompaniyalar chiqindi suv tozalash inshootlarining tijorat versiyalarini ishlab chiqmoqdalar.
Ko'proq qimmatbaho narsalarni xohlaysizmi? Chiqindi suv tom ma'noda oltin koni. Uning tarkibiga yiliga millionlab AQSh dollarigacha bo'lgan metallar kiradi. Ushbu metallar ko'pincha suv hayoti uchun zaharli hisoblanadi, shuning uchun ularni yo'q qilish kerak. Ammo odatdagi tozalash texnologiyalari ko'p energiya talab qiladi va zaharli loy hosil qiladi.
Tadqiqotchilar ushbu metallarni olib tashlash va qayta ishlatishning yangi usullarini ishlab chiqmoqdalar, shu jumladan suvdan qimmatbaho metallarni tanlab olib tashlashi mumkin bo'lgan membranalar tizimlari va ularni qayta tiklash uchun mikroorganizmlardan foydalanadigan biosistemalar. Ushbu texnikalar juda erta bosqichda va ular iqtisodiy ma'noga ega bo'ladimi-yo'qmi, hali aniq emas, ammo ular chiqindi suvlarni yanada qimmatroq qilish imkoniyatiga ega.
Download 64.33 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling