Reja: Endoplazmatik toʻr

Mavzu: Endoplazmatik reticulum. Umumiy tasnifi va uning turlari.
Reja:

1. 
   Endoplazmatik toʻr
   
2. 
   Endoplazmatik retikulum
   

Endoplazmatik toʻr, endop lazmatik retikulum — eukariotlar hujayrasining membranali umumiy organoidi. AQSH olimi K.Porter fibroblastlar endoplazmasida kashf etgan (1945). Uning nafis tuzilishi elektron mikroskop kashf etilganidan keyin oʻrganilgan. Endoplazmatik toʻr hujayrada oʻzaro tutashgan bir qavat membrana bilan sitoplazmadan chegaralangan mayda vakuolalar va naychalar sistemasidan iborat. Endoplazmatik toʻr qalinligi 5— 7 nm, koʻpincha yadroning tashqi membranasi va hujayra membranasi bilan tutashgan. Endoplazmatik toʻr silliq (agranulyar) va donador (granulyar) boʻladi.
Silliq Endoplazmatik toʻr membranasida ribosomalar boʻlmaydi. Silliq Endoplazmatik toʻr lipidlar horil boʻlishi va toʻplanishida, glikogen almashinuvida, triglitseridlar, steroid gormonlar sintezida, zaharli moddalar toʻplanishi va ajratilishida qatnashadi. Muskul tolalaridagi silliq Endoplazmatik toʻr sarkoplazmatik toʻrni hosil qiladi. Bu toʻr Sa ionlarini otib chiqarish yoki tuplash orqali muskullarning qisqarishi va boʻshashini boshqarib turadi. Donador Endoplazmatik toʻr membranasi ribosomalar joylashgan naychalar va yassi qopchiqlardan iborat.
Donador Endoplazmatik toʻr membranalariga birikkan ribosomalar kompleksi — poliribosomalarda oqsil sintezlanadi. Sintezlangan oqsillar Golji kompleksiaa toʻplanadi yoki hujayradan tashqariga chiqariladi. Sintezlangan oqsillar dastlab donador Endoplazmatik toʻr naychalariga tushib, u yerdan ATF sarfi hisobiga hujayraning boshqa qismlariga tashilishi yoki naychalarda toʻplanib, modifikatsiyaga uchrashi mumkin. Donador Endoplazmatik toʻr oqsil sintezlaydigan organlar (meʼda osti bezi, soʻlak bezlari va boshqalar) hujayrasida koʻp boʻladi; ixtisoslashgan murtak hujayralarida boʻlmaydi.
Endoplazmatik yoki endoplazmatik retikulum - bu barcha eukaryotik hujayralar sitoplazmasida joylashgan va oqsillar va lipidlar sinteziga ixtisoslashgan uyali organelle.. U bir -biriga bog'langan naychalar, sardobalar va yassilangan qoplar shaklida sitoplazmada joylashtirilgan murakkab membranalar tizimidan iborat.
Endoplazmatik retikulum membranalari yadro membranasi bilan davomini ko'rsatadi va plazma membranasi yaqiniga cho'zilishi mumkin (hujayra ichki qismini tashqi muhitdan ajratib turuvchi), shuning uchun u, ayniqsa, hayvon hujayralarida, yarmidan ko'pini tashkil qilishi mumkin. barcha hujayra membranalari.
Qanday bo'lmasin, butun endoplazmatik retikulum membranasi, uning tsisternalari, yassilangan qoplari va kanalchalari bilan, endoplazmatik retikulum lümeni deb nomlanuvchi yagona ichki makonni belgilaydi. sitoplazma hajmining 10% ni tashkil qilishi mumkinKaltsiy ionlarining yuqori konsentratsiyasiga ega, bu oksidlovchi muhit va uning ichida bu organellaning fiziologik funktsiyalari sodir bo'ladi, biz bu haqda keyinroq sharh beramiz.
Shu ma'noda, Endoplazmatik to'rni barcha eukaryotik hujayralarda mavjud bo'lgan membranali tarmoq deb tushunish mumkin va u eng katta hujayra organeli hisoblanadi.. Ichki muhitda, lümen, endoplazmatik to'r o'z vazifalarini bajaradi.
Ammo bu funktsiyalar nima? Asosan, oqsillarning biosintezi (deyarli barcha hujayra tashqarisida ajralib chiqadigan oqsillar) endoplazmatik to'r orqali o'tadi, lipidlar, shuningdek hujayra ichidagi transport va steroidlar almashinuvi. Ammo keling, bu ajoyib organellaga chuqurroq kiraylik.