Reja: Erish jarayoni. Mendeleevning gidratlar nazariyasi

Ba'zi erituvchilarmng ebulìoskopìk doimiysi

Eritmaning muzlashharorati esa toza erituvchining muzlashharoratidan doimo past bo’ladi. Raul turli moddalarning suvdagi bir molyar eritmasi (1000 gramm suvda 1 mol. Modda erigan) — 1.86°C da muzlashini aniqladi. Bu l mol eritma muzlashharoratining pasayishi erigan moddaning tabiatiga emas, balki erigan modda molekulalari soniga bog‛liq ekanligini ko’rsatadi.
Tajribadan olingan ma'lumotlarga ko’ra elektrolitik dissotsillanish sodir bo’lmaydigan suyultirilgan eritmalarda eritma muzlashharoratining pasayishi erigan moddaning molyal kontsentratsiyasiga proportsionaldir:

Δt_M=KC

bunda Δt_M— eritma muzlashharoratining pasayishi. K— krioskopik
konstanta, turli erituvchilar uchun uning qiymatlari jadvallarda beriladi; C—eritmaning molyal kontsentratsiyasi. Kontsentratsiya C 1000 g erituvchida erigan moddaning mol sonlari bilan ifodalanadi. C=1. bo’lgahda Δt_M=K, ya'ni koeffìtsiyent K 1000 g erituvchida 1 mol modda eritilgandagi eritma muzlashharoratining pasayishini ko’rsatadi. Shu sababli bu koeffìtsiyent erituvchi muzlashharoratining molekulyar pasayishi yoki erituvchining krioskopik (grekcha «krios» — sovuq, muz demakdir) doimiysi deyiladi. Konstanta K ning qiymati har qaysi erituvchi uchun o’zgarmas miqdor bo’lib, erigan moddaning tabiatiga bog‛liq emas.
Erigan moddaning molekulyar massasini va eritmalarning osmotik bosimini krioskopik usulda aniqlash. Eritma muzlash haroratining pasayishi asosida erigan moddaning molekulyar massasini topish mumkin. Buning uchun quyidagicha ish yuritamiz.
Muzlash haroratining pasayishi formulasida kontsentratsiya C ni erigan moddaning mol miqdori bilan ifodalagan edik. Agar erigan moddaning grammlar miqdorini m, uning molekuiyar massasini M desak, C=m/M bo’ladi, buni muzlashharoratining pasayish formulasiga qo’yamiz: