Reja: I bob. Tinish belgilari va ularning o‘rganilishi

II BOB. BADIIY MATNDA TINISH BELGILARINING USLUBIY XUSUSIYATLARI 2.1. Juft holda qo‘llanadigan tinish belgilari

• 
  Tinish belgilari yozma matndagi gap bo‘laklari, gapning ayrim qismlari va gaplarning o‘zaro turli sintaktik munosabatlari (birikishi, bo‘linishi, ajralishi, ayrilishi kabilar)ni ko‘rsatish uchun qo‘llanadi. O’zbek yozuvida uslubiy aniqlik, ravonlik hamda turli xil leksik-grammatik ma’nolarni ifodalash uchun tinish belgilarini qo‘shaloq qo‘llash hollari ham uchrab turadi.
  

Qo‘sh qo‘llanuvchi

tinish belgilari :
Undov belgisi
So`roq belgisi va
ko`p nuqta
Undov va so`roq
belgisi
Undov belgisi va
ko`p nuqta

Tinish belgilari yozuvchining g‘oyaviy maqsadini tinglovchiga yetkazuvchi pragmatik axborot tashuvchilardir. Bu holat tinish belgilarining badiiy matnda punktuatsion paranteza (kiritma) shaklida qo`llanganida yanada oydinlashadi. Masalan:

• 
  Tinish belgilari yozuvchining g‘oyaviy maqsadini tinglovchiga yetkazuvchi pragmatik axborot tashuvchilardir. Bu holat tinish belgilarining badiiy matnda punktuatsion paranteza (kiritma) shaklida qo`llanganida yanada oydinlashadi. Masalan:
  

Ertaga katta amallar shohsupasiga ko‘tarilishi mumkin bo‘lgan odamga (kimning zo‘ri bilan ko‘tarilar ekan?) bu xilda bezbetlarcha (!) muomala qilishlaridan bir g‘azablansa, o‘zining bu olchoqlar (!) oldida nochor o‘tirishidan o‘n g‘azablandi. majlisda otashin nutqlar irod etuvchi, hatto zo‘r notiqlarni ham sarosimaga solib qo‘yuvchi xalq fidoyisi qayda-yu, uchta muttaham (!)ga gapini aytolmay mum tishlab o‘tiruvchi nochor odam qayda! Nimadir deyishi kerak edi, qurbaqani bossang vaq deydi, harholda u qurbaqadan ming chandon ulug‘roq bir odam, vaqillaganda ham tuzukroq vaqillashi kerak.( T.Malik)

• 
  Ertaga katta amallar shohsupasiga ko‘tarilishi mumkin bo‘lgan odamga (kimning zo‘ri bilan ko‘tarilar ekan?) bu xilda bezbetlarcha (!) muomala qilishlaridan bir g‘azablansa, o‘zining bu olchoqlar (!) oldida nochor o‘tirishidan o‘n g‘azablandi. majlisda otashin nutqlar irod etuvchi, hatto zo‘r notiqlarni ham sarosimaga solib qo‘yuvchi xalq fidoyisi qayda-yu, uchta muttaham (!)ga gapini aytolmay mum tishlab o‘tiruvchi nochor odam qayda! Nimadir deyishi kerak edi, qurbaqani bossang vaq deydi, harholda u qurbaqadan ming chandon ulug‘roq bir odam, vaqillaganda ham tuzukroq vaqillashi kerak.( T.Malik)