Reja: Iqtisodiy sikllarning kelib chiqish sabablari

Ichma-ich joylashgan siklik algoritmlar . Ba’zan, takrorlanuvchi algoritmlar bir nechta parametrlarga bog‘liq bo‘ladi. Odatda bunday algoritmlarni ichma-ich joylashgan algortmlar deb ataladi.
Ichma-ich joylashgan siklik algoritmlar . Ba’zan, takrorlanuvchi algoritmlar bir nechta parametrlarga bog‘liq bo‘ladi. Odatda bunday algoritmlarni ichma-ich joylashgan algortmlar deb ataladi.
Misol sifati berilgan nxm o‘lchovli a_ij –matritsa elementlarining yig‘indisini hisoblash masalasini qaraylik.

Bu yig‘indi hisoblash uchun, i ning har bir qiymatida j bo‘yicha ko‘paytmani hisoblab, avval yig‘indi ustiga ketma-ket qo‘shib borish kerak bo‘ladi. Bu jarayon quyidagi blok–sxemada aks ettirilgan. Bu yerda i-tashqi sikl - yig‘indi uchun, j-esa ichki sikl-ko‘paytmani hosil qilish uchun foydalanilgan.

Ichma-ich joylashgan sikllar B a’zan takrorlanish tuzilm alari ic h m a-ic h joylashtilishi mumkin. Masalan, ekranida 0 soni aks etib turgan Oshiruvchi uchun quyidagi tuzilmani qaraylik: TAKRORLANSIN 2 MARTA 1 ni qo‘sh TAKRORLANSIN 3 MARTA 2 ga ko‘paytir TAM OM TAM OM Bu tuzilma quyidagicha ishlaydi: birinchi qadamda tashqi T A K R O R L A N S IN 2 MARTA tuzilmasining birinchi qadami boshlanadi va ekrandagi 0 ga 1 q o ‘shiladi; ikkinchi qadamda T A K R O R L A N S IN 3 M ARTA tuzilmasining birinchi qadami boshlanadi, natija 1 ni 2 ga ko‘paytiradi; uchinchi qadam da TA K R O R L A N SIN 3 M ARTA tuzilmasining ikkinchi qadami boshlanadi va natija 2 ni 2 ga ko‘paytiradi; to ‘rtinchi qadamda T A K R O R L A N SIN 3 M ARTA tuzilmasining uchinchi qadami boshlanadi va natija 4 ni 2 ga ko‘paytiradi, bu bilan ichki sikl ishini tugatadi; beshinchi qadamda tashqi TAKRORLANSIN 2 M ARTA tuzilmasining ikkinchi qadami boshlanadi va natija 8 ga I ni q o ‘shadi; oltinchi qadam da T A K R O R L A N S IN 3 MARTA tuzilmasining birinchi qadami boshlanadi va natija 9 ni 2 ga ko‘paytiradi; yettinchi qadam da TA K R O R L A N SIN 3 MARTA tuzilmasining ikkinchi qadam i boshlanadi va natija 18 ni 2 ga ko‘paytiradi; sakkizinchi qadam da TA K R O R L A N SIN 3 M ARTA tuzilmasining uchinchi qadami boshlanadi va natija 36 ni 2 ga ko‘paytiradi, bu bilan ichki sikl ishini tugatadi; lekin tashqi sikl ham 2 marta takrorlangani uchun u ham ishini tugatadi va ekranda 72 soni aks etadi. Demak, tashqi siklning 1-qadamida ichki siklning 1-, 2-, 3-qadami, tashqi siklning 2-qadamida ham ichki siklning yana 1-, 2-, 3-qadami takrorlanadi.
Ichm a-ich joylashgan universal tuzilmani ko‘raylik:
1 DAN 4 GACHA BAJAR
2 DAN 3 GACHA BAJAR
TAMOM

Bu tuzilm ada ham tashqi sikl va ichki sikllar quyidagicha bajariladi: Agar sikllar ichida tokchalarning tartib raqamini ko‘rsatmoqchi boNsak, u holda tashqi sikl sanog‘i uchun bir harfni, ichki sikl sanog‘i uchun boshqa harfni olishimiz kerak bo‘ladi. C h u n ­ ki, sanoq vaqtida har safar 1 qo‘shib boriladi. Agar tashqi va ichki sikllar uchun belgilash bir xil qilib к deb olinsa, quyidagicha xatolik ro‘y beradi:

Bu holda tashqi sikl sanoqdagi к ni 1 dan boshlaydi; ichki sikl sanoqdagi к ni 2 dan boshlaydi; ichki sikl sanoqdagi к ga 1 qo‘shib 3 deb oladi; tashqi sikl sanoqdagi к ga 1 q o ‘shib 4 deb oladi; ichki sikl sanoqdagi к ni 2 dan boshlaydi; ichki sikl sanoqdagi к ga 1 q o ‘shib 3 deb oladi; tashqi sikl sanoqdagi к ga 1 qo‘shib 4 deb oladi; ichki sikl sanoqdagi к ni 2 dan boshlaydi va shu tariqa takrorlanish to ‘xtamaydi. Boshqa misol:
1 DAN 3 GACHA BAJAR
2 DAN 4 GACHA BAJAR
TAMOM uchun esa tashqi sikl kerakli sanoqni bajarmay tugaydi:

Bu holda tashqi sikl к ning qiymati 3 bo‘lguncha lakrorlanishi kerak edi, lekin ichki sikl bajarilgandan so‘ng к ning qiymati 4 ga teng bo‘ldi, 4 esa 3 dan katta, jarayon to ‘xtaydi. Takrorlanish tuzilmalaridan TO K I — BAJAR uchun ham ichma-ich joylashgan sikllarni tashkil etish mumkin. Zaruratga qarab turli takrorlanish tuzilmalarini ichma-ich joylashtirish ham mumkin. Masalan:

1 DAN N GACHA BAJAR TOKI tokcha(i)=0 BAJAR TAM OM TAM OM Shuni ta ’kidlash kerakki, ikkita, uchta, to ‘rtta va hokazo sondagi takrorlanish tuzilmali ichma-ich joylashgan sikllarni tashkil etish mumkin. 8.9-mashq U c h t a ta k ro rla n is h tu zilm ali alg o ritm yozib, ja d v al y o r d a m i d a tahlil qiling. Ha, aytgancha, 2 yoshga to ‘layotgan Bek ham bular haqida bilib olgan.