Reja Ishlab chiqarish harajatlari tushunchasi va uning tarkibi

2. Ishlab chiqarish harajatlari turlari 

 

Marjinalistik  sarf-xarajatlar  nazariyasi  boʻyicha  korxona  ishlab  chiqarish  jarayonida 

foydalaniladigan  resurslar  oʻz  resurslari  yoki  jalb  qilingan  resurslar  boʻlishi  mumkin.  SHunga 

koʻra xarajatlar ichki yoki tashqi xarajatlarga boʻlinadi.   

Tashqi  xarajatlar  korxona  tomonidan  zarur  resurs  va  xizmatlarni  tashqaridan  toʻlov 

asosida jalb etishi uchun sarf qilingan xarajatlardir.  

Korxonaning  oʻziga  tegishli  boʻlgan  resurslardan  foydalanishi  bilan  bogʻliq  xarajatlar 

ichki xarajatlar deyiladi.  

Ishlab  chiqarish  hajmining  oʻzgarishiga  (qisqarishi  yoki  ortishiga)  ta’sir  qilmaydigan 

xarajatlar doimiy xarajatlar deyiladi. 

Oʻzgaruvchi xarajatlar (OʻX) deb ishlab chiqarish hajmining oʻzgarishiga ta’sir qiladigan 

xarajatlarga aytiladi. Unga  xomashyo, material,  yonilgʻi, transport xizmati,  ishchilar ish  haqi  va 

shu kabilarga qilinadigan sarflar kiradi. 

Ishlab  chiqarishning  har  bir  darajasida  doimiy  va  oʻzgaruvchi  xarajatlar  yigʻindisi 

umumiy xarajatlar (UX)ni tashkil qiladi.