Reja: Issiqlik almashish apparatlari

О‘rtacha temperaturaviy qisuv
О‘rtacha temperaturaviy qisuvni aniqlash uchun tо‘g‘ri oqim bо‘yicha ishlaydigan issiqlik almashish apparatini kо‘rib chiqaylik (2, a-rasm). dF issiqlik almashish yuza elementi uchun issiqlik uzatish tenglamasi quyidagicha bо‘ladi:
(12)
Issiq issiqlik tashuvchining temperaturasi dt₁ miqdorga pasayadi, sovuq tashuvchiniki esa dt₂ ga kо‘tariladi. Demak,
va (13)
Temperaturaviy qisuvning о‘zgarishi
(14)
(14a)
(14) tenglamadan dQ kattalikni (12) tenglamaga qо‘yib, quyidagini olamiz:

belgilashni kiritamiz, u holda:
(15)
m va K larni о‘zgarmas deb qabul qilib, (15) tenglamani integrallaymiz

Integrallashdan sо‘ng quyidagini olamiz:
va (16)
Shunday qilib, issiqlik almashishning yuzasi bо‘ylab temperaturaviy qisuv eksponensial qonun bо‘yicha о‘zgaradi (2, a-rasm). Qarama – qarshi oqimli apparatlarda (14a) tenglama quyidagicha kо‘rinishga ega bо‘ladi:
(17)
Shuning uchun qarama-qarshi oqimli apparatlarda birlamchi issiqlik tashuvchilarning harakat yо‘nalishi bо‘ylab va bо‘lganda esa t ortadi.
(16) formulaga muvofiq, tо‘g‘ri va qarama-qarshi oqimli issiqlik almashtirgichlar uchun о‘rtacha temperaturaviy qisuv t_u о‘rtacha logarifmik kо‘rinishda aniqlanadi:
(18)
Issiqlik tashuvchilarning harakati murakkab oqimli bо‘lganda (1, g, d-rasm), о‘rtacha temperaturaviy qisuvni hisoblash uchun maxsus tuzatmalar ishlatiladi
(19)
bu yerda t_um – tо‘g‘ri oqimli bо‘lganda о‘rtacha temperaturaviy qisuv;  – о‘tkazish koeffitsiyenti.  koeffitsiyentning qiymatlari ma’lumotnoma adabiyotlarida keltirilgan nomogramma va jadvallar bо‘yicha aniqlanadi.