Reja: Isteʼmolchilarni yulduz ulash

Uch fazali elektr zanjirlari

Reja:
1. Isteʼmolchilarni yulduz ulash.

2. Uch fazali zanjirlarning quvvati.
3. Fazalar almashganda isteʼmolchi quvvatini oʼzgarishi.
4. Isteʼmolchilarni uch fazali tarmoqqa ulash misollari.
5. Simmetrik uch fazali isteʼmolchilarni quvvat koeffitsienti.

Isteʼmolchilarni yulduz ulash

Kuchlanishi 1000 V gacha boʼlgan kuch qurilmalarini va yoritish isteʼmolchilarini (380 V kuchlanishgacha boʼlgan) toʼrt oʼtkazgichli uch fazali tarmoq orqali tahminlash keng tarqalgan.

8.1 – rasm. 8.2 – rasm.
Toʼrt oʼtkazgichli generatori va isteʼmolchisi yulduz ulangan zanjirning almashlash sxemasini koʼrib chiqamiz (8.1- rasm). Oʼtkazgichlarning qarshiliklari odatda isteʼmolchilarnikiga qaraganda kichik boʼladi, shuning uchun katta aniqlik talab etilmagan hollarda ular hisobga olinmaydi. Unda isteʼmolchining faza kuchlanishlari manbaning faza kuchlanishlariga yoki tranformatorning ikkilamchi choʼlgʼam kuchlanishiga teng boʼladi, yahni ; ; ; Аgar isteʼmolchi fazalarning kompleks qarshiligi ZА, ZV, ZS boʼlsa, har bir fazadagi tok
(8.1) boʼladi.
Kirxgofning birinchi qonuniga binoan neytral oʼtkazgichdagi tok:
. (8.2)
Аgar isteʼmolchi simmetrik yuklanishli boʼlsa, faza toklari oʼzaro teng va faza kuchlanishlaridan bir xil burchakka siljigan boʼladi. 8.2-rasmdagi vektor diagrammani qurib, tenglamasini haqqoniyligiga ishonch hosil qilish mumkin. Demak, isteʼmolchi simmetrik boʼlgan holatlarda neytral oʼtazgich toki nol-ga teng IN=0; Bunday holatlarda nol oʼtkazgichning boʼlishi shart emas. Nol oʼtkazgich yoʼq holatda bu zanjir uch oʼtkazgichli zanjir deb ataladi. Bunday zanjirlarga faqat simmetrik uch fazali isteʼmolchilar ulanadi, masalan uch fazali elektrodvigatellar, elektr pechlar va h.k. Elektrotexnikada uch oʼtkazgichli simmetrik zanjirlar bir liniyali deyiladi (8.3-rasm).

8.3 – rasm.

Toʼrt oʼtkazgichli zan-jirlarda fazalarga nosimmetrik isteʼmolchilar (elektr lampalari, maishiy asboblar yoki bir fazali elektr apparatlari…) ulanadi. Ularning har biri faza qismalari va neytral oʼtkazgich orasiga ulanadi (8.4-rasm). Neytral oʼtkazgich nosimmetrik nagruzkada faza kuchlanishlari simmetriyasini tahminlaydi. Faza toklari ZАZVZS boʼlganligi sababli oʼzaro teng emas.
8.4 – rasm.
Toʼrt oʼtkazgichli sistemaning asosiy afzalligi shundaki, biror – bir fazada ish rejimining oʼzgarishi, qolgan fazalarning ish rejimiga tahsir koʼrsatmaydi, chunki nol oʼtkazgich fazalarda kuchlanishlar doimiyligini taʼminlaydi.
8.5-rasmda aholi yashaydigan koʼp qavatli uyni toʼrt oʼtkazgichli tarmoq bilan yoritish sxemasi berilgan. Toʼrt oʼtkazgichli uch fazali zanjirlarda nosimmetrik rejimlarda faza toklari oʼzaro teng boʼlmaganligi sababli neytral oʼtkazgichdagi tok IN nolga teng boʼlmaydi. , 8.6-rasmda nosimmetrik aktiv yuklamali toʼrt oʼtkazgichli zanjir uchun vektor diagramma koʼrsatilgan. Аmaliyotda isteʼmolchini simmetriylashga, IN tokini iloji boricha kamaytirishiga harakat qilinadi.

8.5 – rasm.

Toʼrt oʼtkazgichli zanjirlarda nosimmetrik rejimda neytral simning uzilishi natijasida bahzi isteʼmolchilar fazalarida kuchlanish nominal qiymatlaridan ancha farq qilishi mumkin. Shuning uchun neytral oʼtkazgichlarga, saqlagich ham ulagich, ham ulanmaydi. 8.7-rasmda neytral sim uzilgan holat uchun vektor diagramma berilgan. Bu yerda UN kuchlanish N1 va N nuqtalar orasidagi kuchlanish.

8.6 – rasm. 8.7 – rasm.

Uch fazali zanjirlarning quvvati

Uch fazali zanjirlarda alohida fazalar quvvatlarining oniy qiymatlari, bir fazali zanjirlardagi quvvatlarni oniy qiymatlari kabi aniqlanadi:
; ; . (8.3)
Uch fazali manbaning oniy quvvati alohida fazalar oniy quvvatlarining yigʼindisiga teng
. (8.4)
Quvvatning bir davrdagi oʼrtacha qiymati, yahni generatorning aktiv quvvati, alohida fazalar aktiv quvvatlarining yigʼindisiga teng
. (8.5)
Uch fazali zanjirning isteʼmolchilaridagi aktiv quvvat, alohida fazalardagi aktiv quvvatlarning yigʼindisiga teng.
. (8.6)
Reaktiv quvvat ham xuddi shunday alohida fazalardagi reaktiv quvvatlarning algebraik yigʼindisiga teng.
Q=Qa+Qb+Qc. (8.7)
Toʼla quvvat:
. (8.8)
Аgar isteʼmolchi bir maromli boʼlsa, u holda ; Qa+Qb+Qc=UFIFsinF; Bu yerda F – kuchlanish UF bilan tok IF orasidagi burchak. Fazalardagi isteʼmolchi simmetrik boʼlganda:
(8.9)
Nominal tok va kuchlanishlar sifatida asosan liniya toki va kuchlanishlaridan foydalanilgani uchun quvvatni liniya parametrlari orqali ifodalash qulay.
Isteʼmolchi fazalari yulduz shaklida ulanganda uchburchak shaklida ulanganda . Shuning uchun munosabatni bilgan holda (8.9) dagi quvvat uchun yozilgan ifodalarni quyidagicha kuchirib yozish mumkin.
8.8 – rasm.
(8.10)
Fazalar almashganda isteʼmolchi quvvatini oʼzgarishi
Isteʼmolchi fazalarini yulduz ulanishdan uchburchak ulanishga oʼtkazsak, isteʼmolchidagi quvvat qanday oʼzgarishini koʼrib chiqamiz. (8.10) ifodalarda koʼrsatilganidek isteʼmolchilar simmetrik boʼlganda ularning oʼzaro bogʼlanishi qanday boʼlishidan qatʼiy nazar quvvat shu formulalar bilan aniqlanadi. Аgar manbaning liniya kuchlanishi UL=sonst boʼlsa, (8.8-rasm) (real zanjirlar uchun xarakterli holat) va isteʼmolchining faza qarshiliklari oʼzgarmasa (ZF=sonst), isteʼmolchilar uchburchak ulangan holatdagi quvvatning (R) isteʼmolchilar yulduz ulangan holatdagi quvvatga (RY) nisbati:
R/RY=IL/ILY boʼladi.

Bu yerda IL, ILY – isteʼmolchining fazalari uchburchak va yulduz ulangan holatdagi liniya toklari.

Istehmolchining fazalari uchburchak ulanganda:
, (8.11)
yulduz ulanganda esa
IlY=IfY=Uf/Zf=Ul/ Zf . (8.12)
U holda liniya toklari nisbati Il/IlY=3.
Shunday qilib, liniya kuchlanishlari oʼzgariishsiz boʼlganda isteʼmolchi fazalarini yulduzdan uchburchakka oʼtkazilganda ularning quvvati uch marta ortadi:
R=3RY. (8.13)
Haqiqatdan ham, isteʼmolchi fazalarini uchburchak ulanganda, faza kuchlanishi liniya kuchlanishiga teng boʼlib qoladi, yaʼni yulduz ulangan holdagiga nisbatan marta ortishidir. Faza quvvati 3 marta ortadi. Bu xususiyatdan isteʼmolchi faza kuchlanishlarini gacha orttirish imkoniyatlari bor holatlarda foydalanish mumkin.
Isteʼmolchilarni uch fazali tarmoqqa ulash
misollari
Uch fazali manba yoki uch fazali tarmoqqa odatda bir nechta isteʼmolchi ulanadi. Ular bir fazali yoki uch fazali isteʼmolchilar boʼlishi mumkin. Uch fazali isteʼmolchilar oʼzaro ulanish sxemalarini tanlashda yoki bir fazali isteʼmolchilarni ulashda shundan kelib chiqish kerakki, ularning fazalaridagi kuchlanish yoki bir fazali isteʼmolchilardagi kuchlanish hisobiy kuchlanishlariga mos kelsin.

8.9 – rasm.

Berilgan toʼrt oʼtkazgichli uch fazali zanjirning (8.9-rasm) liniya kuchlanishi U=220 V, faza kuchlanishi U=127 V boʼlsin. 1 isteʼmolchining har bir fazasi 127 V ga moʼljallangan boʼlsa, 2 – isteʼmolchiniki 220 V, bir fazali isteʼmolchilar guruxidagi har bir isteʼmolchi 4 – 220 V, bir fazali isteʼmolchi 5 – 127 V ga moʼljallangan boʼlsa, isteʼmolchilar 8.9-rasmda koʼrsatilganidek ulanishi kerak. Shunga eʼtibor berish kerakki, 3 fazali isteʼmolchining nominal quvvati sifatida ikki xil kuchlanish koʼrsatiladi. 380/220. Past kuchlanish faza kuchlanishi. Ikkita kuchlanish, isteʼmolchi liniya kuchlanishi 380 V li tarmoqqa, ham 220 V li tarmoqqa ham ulanishi mumkin degan mahnoni beradi. Аgar tarmoq kuchlanishi 380 V boʼlsa isteʼmolchi yulduz, agar 220 V boʼlsa, uchburchak shaklida ulanishi kerak.
Simmetrik uch fazali isteʼmolchilarni quvvat koeffitsienti
Sanoat korxonalarini elektr bilan tahminlash uch fazali zanjirlar yordamida amalga oshiriladi. Аsosiy isteʼmolchilar uch fazali dvigatellar boʼlib, ular sanoat kuch qurilmalari kompressorlar, nasoslar, ventilyatorlar, shuningdek ishlab chiqarish mexanizmlari, stanoklarda xizmat qiladi. Boshqa tur isteʼmolchilarga yoritish qurilmalari, elektr pechlar hamda oʼzgartirgich agregatlari kiradi. Elektr dvigatellari, elektr pechlar va oʼzgartirgich agregatlari simmetrik uch fazali isteʼmolchilar hisoblanadi. Koʼpgina sanoat isteʼmolchilari tarmoqdan aktiv energiya bilan bir qatorda reaktiv energiya ham isteʼmol qiladi. Reaktiv energiyaning asosiy isteʼmolchilari asinxron dvigatellar (АD) hamda transformatorlardir. АD lar barcha reaktiv energiyaning 60-65 % ni transformatorlar esa 20 – 25 % ni isteʼmol qiladi.
Quvvat koeffitsientini oshirish avvalam bor tabiiy yoʼl bilan amalga oshirilishi kerak. Buning uchun elektr uskunalarining tartibli ishlashini tahminlash, qurilmalarning belgilangan quvvatlaridan ratsional foydalanish, kam yuklangan dvigatellarni kichikroq quvvatli dvigatellar bilan almashtirish, salt ishlash rejimini cheklash (dvigatelp va transformator) va boshqalar. Zarur boʼlgan holatlarda sunhiy yoʼl bilan quvvat koeffitsienti oshiriladi. Buning uchun kompensatsiyalash qurilmalari – sinxron kompensatorlar, katta quvvatli sinxron dvigatellar, statik kondensatorlardan foydalaniladi. Uch fazali isteʼmolchining quvvat koeffitsienti
, (8.14)
buerda QC – kompensatsiyalovchi qurilmaning reaktiv quvvati.
Kompensatsion qurilmalar iqtisodiy tarafdan maqsadga muvofiqligini hisobga olgan holda tanlanadi. Kam quvvatli qurilmalarda kondensator batareyalaridan foydalanish qulay, buning uchun ular uchburchak shaklida yigʼilib tarmoqqa ulanadi. Katta quvvatli qurilmalarda sinxron kompensatorlardan foydalanish mumkin.