Reja: Jamiyatni demokratik yangilash strategiyasining olti ustuvor yo'nalishi mazmun-mohiyati. Davlat va jamiyat qurilishi jarayonlarini erkinlashtirish muammolari. Sud-huquq sohasi islohotlari va inson huquq hamda burchlari

Davlat va jamiyat qurilishi jarayonlarini erkinlatirish muammolari
Davlat va fuqarolik jamiyati qurilishi jarayonlarini erkinlashtirish o'z mohiyati bilan dolzarb muammolardan hisoblanadi. Davlat va jamiyat qurilishi jarayonlarini erkinlashtirish siyosati bilan bog'liq yangi sifat bosqichi yangicha konstitutsiyaviy -demokratik maqomni taqozo etadi. Aynan shu sabab ikki palatali parlamentni joriy etish, Prezidentning konstitutsiyaviy vakolatlarini yanada aniq takomillashtirish maqsadida davlat boshlig'i vakolati muddatini besh yildan etti yilgacha uzaytirish, hokimiyatlar bo'linish tamoyili maqomini yanada mustahkamlab, ularning to'la mustaqilligini ta'minlashga erishish siyosiy hayotning kun tartibidagi doimiy uzluksiz jarayonga aylandi. Bu yangicha konstitutsiyaviy-huquqiy bazaga muhtojligi sababli 2002 yil 27 yanvarda umumxalq Referendumi chaqirildi. Referendum yakunlari ikkinchi chaqiriq O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisning VIII sessiyasida maxsus muhokama etildi, “Referendum yakunlari hamda davlat hokimiyati tashkil etilishining asosiy printsiplari to'g'risida” gi Konstitutsiyaviy Qonun hamda parlamentning “2002 yil 27 yanvardagi O'zbekiston Respublikasi Referendumi yakunlari yuzasidan qonunchilik ishlarining asosiy yo'nalishlari to'g'risida”gi qarori qabul qilindi.
Xo'sh, davlat va jamiyat qurilishi jarayonlarini yanada demokratik erkinlashtirishga, hokimiyat bo'g'inlari tizimini takomillashtirishga qaratilgan umumxalq Referendumi yakunlari nima beradi, turmushimizda qanday aksini topadi, qanday amaliy ratsional samaralarga olib keladi? Savolga javoblar “Referendum yakunlari hamda davlat hokimiyati tashkil etilishining asosiy printsiplari to'g'risida”gi Konstitutsiyaviy Qonun va Prezidentning O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining VIII sessiyadagi “Yangilanish va o'zgarishlar jarayoni ortga qaytmaydi” ma'ruzasida birma-bir sharhlab berilgan.
Ma'lumki, 10-moddadan iborat Konstititsiyaviy Qonun, eng avvalo, davlat boshqaruvi, qonunchilik hokimiyati tarkibini takomillashtirish, ya'ni quyi palataga -Qonunchilik palatasi va yuqori palta - Senatni Tashkil qilish, O'zbekiston 203 Respublikasi Prezidentining Konstitutsiyaviy vakolat muddatini etti yilga cho'zish, shuningdek, yalpi tub islohotlar bilan bog'liq taqdirilomon dolzarb masalalarning huquqiy echimini o'z ichiga oladi, Konstitutsiya va Qonunlarga tegishli o'zgarishlar kiritishga printsipial talablar qo'yadi. Ayni paytda, Oliy Majlisning navbatdagi chaqiriq yangi tarkibiga, parlament quyi hamda yuqori palatalarining maqomlari, palatalarning shakllanish tartibi, a'zolari soni, vakolat muddati tayin etildi.
Shu o'rinda tabiiy savol tug'iladi? ikki palatali parlamentga qanday ehtiyoj bor edi? Hokimiyat vakillik organi vakolatlari-yu tarkibiy tuzilishining parlamentning bir palatali yohud ikki palatali ekanligiga nima daxli bor?
Daxli bevosita bor. Davlat tuzilishining shakli qandayligidan qat'iy nazar rivojlangan 70dan ortiq AQSh, Frantsiya, Angliya, Yaponiya, Germaniya kabi demokratik davlatlarda ikki palatali qonun chiqaruvchi organ mavjud.