Reja: kirish o`zbek tili leksikasida qatlamlarning paydo bo`lishi

Dotation - (tashkilot, korxonalarga davlat tomonidan beriladigan yordam puli, moddiy yordam, qo’shimcha to’lov. Asosan zararni qoplash va boshqa maqsadlar uchun ishlatiladi).
Diler – Dealer – o`z hisobiga birja yoki savdo vositachiligi bilan shug`ullanuvchi ishbilarmon. Transliteratsiya XX asr oxirigacha tarjimonlar tomonidan keng qo`llanilgan. Bu uchun tarjimonga ingliz tili talaffuzini bilish shart emas edi, u ko`rish qobiliyati orqali chegaralanishi mumkin edi. Hozirgi vaqtda transleteratsiya deyarli barcha tarjimonlar tomonidan ishlatilayapdi.
Kalkalash. Xususan, kalkalash tarjima qilish usullari ichida alohida o`rin tutgan holda, u to`la tarjima qilinadigan va tarjima qilinmaydigan leksikalar o`rtasidagi o`rinni egallaydi. Kalkalashning o`zgarmasligi ichki formasining o`zgarmagan holda saqlanganligida namoyon bo`ladi. Kalkalashda ikki til o`rtasida to`g`ri keladigan ichki tomonlama o`zaro tillarda bo`lgan elementlar leksik birliklarga tayanadi. O`sha leksik birliklar qurilish materiali sifatida ishlatilib, o`zlashtirilgan ichki shaklni yoki tarjima qilinayotgan so`zni tiklaydi. Kalkalash – asliyatdagi leksik birliklarni tarjima tilidagi leksik birlik bilan almashtirishni ko`zda tutadi va tarjima tilida yangi so`z va ibora yasalishiga olib keladi: superpower - hukumron davlat; mass culture – ommaviy madaniyat; green revolution - yashil revolutsiya; transnational– transmilliy. Yoki so`zma–so`z tarjimaga qarindosh ekvivalentni yasash usuli sifatida – ekvivalent butunligi uni tashkil qilgan qismlardan ekvivalentlarning oddiy qo`shish orqali yasaladi. Shundan kelib chiqadiki kalkalash ko`pincha qo`shma atama so`zlarda uchraydi.
Masalan, “ Copyright “ so`zi ikki qism “copy” va “right“ so`zlaridan tashkil topgan bo`lib, “copy” ya`ni nusxa, (mualliflik) “right “ – huquq ma’nolarini beradi . Bu so`zlarning ma’nosini umumlashtirish orqali “Copyright“ mualliflik huquqi ma’nosini ifodalaydi.
Kalkalash misollar o`zbek tili mazmunini vositalar orqali yoki so`z birikmasi morfologik shaklining qaytadan tiklanishidir. Masalan, “Foreign capital“ – Xorijiy mablag`.Shuningdek o`zlashma neologizmlarni tarjima qilishda “eksplikatsiya”, ya’ni izohli tarjimadan ham keng foydalaniladi. Bunda asliyatdagi leksik birlik tarjima tiliga tushuntirish, izohlash orqali o`griladi va odatda ekvivalentsiz leksikalar tarjimasida keng foydalaniladi: