Rеjа: Kirish Tijorat banklari majburiyatlarining iqtisodiy mohiyati va xususiyatlari

2.Xorijiy mamlakatlarda tijorat banklari majburiyatlarini tartibga solishning xususiyatlari
Jahon amaliyotida, valutalami oldi-sottisi amalga oshadigan joy jahon valuta bozori deb ataladi. Ammo, mazkur bozoming xususiyatlariga ko'ra, u aniq bir manzilga ega emas yoki m alum bir joyda jismonan mavjud emas. Jahon valuta bozori - telefon ham da zamonaviy telekomunikatsion tizim orqali savdosi amalga oshadigan xususiyatli bozordir. Valyuta pozitsiyasi - dilem i talab va majburiyatlarini nisbatidir. U ikki kism dan iborat, v an i "uzun" va "qisqa" pozitsiyadan."U zun" pozitsiyada - dilem i talablari aks etadi. Talablar esa, diler tom onidan valuta sotib olinganda xosil bo'ladi. Vaiyuta bozori - bu chet el valutasini oldi-sotdisini va chet el valutasidagi qim m atbaho qog'ozlam i ham da valutaviy kapitalni investitsiya qilish m unosabatlarini amalga oshiruvchi iqtisodiy m unosabatlam i nam oyon qiluvchi m arkaz hisoblanadi. M uddatli bitim lar deb, belgilangan m uddatda, am m o ikki ish kunidan oshiq bklgan m uddatda amalga oshiriladigan operatsiyalarga aytiladi. A m aliyotda m uddatli bitim larning quyidagi keng tarqagan turlari mavjuddir. Ularga: Forvard valuta bitim lari; Fyuchers bitimlari; Valyuta opsioni; Svop operatsiyalarini ko'rsatish m um kin. Forvard valuta bitim i - bu voz kechib va bank bilan uning mijozi krtasidagi m a'lum m iqdordagi kelishilgan valutani bitim tuzilayotgan vaqtda qayd qilingan ayriboshlash kursida kelajak m uddatlarda shartnomaning majburiyatlarini bajarilishidir. Moliyaviy fyuchers bitim lari 70-yillarda xalqaro valuta bozorida birinchi bor ikkilanilganligi keng tarqaldi. Moliyaviy fyucherslar konsepsiyasi xom ashyo va oziq-ovkat mahsulotlaridan keladigan foydaga asoslaniladi. Y uqorida ta'kidlanganidek, valuta kurslari bo'yicha fyucherslar - bu kelajakdagi m a'lum bir sanaga m a'lum hajm dagi valutani oldi-sotdi qilish bitimidir. O ptsionlarning quyidagi ikkita asosiy turi mavjud: 1 ."koll-opsion" yoki xarid qilish uchun opsion. 2."put-opsion" yoki sotish uchun opsion. Koll-opsionning xaridori oldindan belgilangan narx bo'yicha m uayyan tovam i sotishga ega bo'ladi. Ushbu xaridorga aniq tovam i sotib olish yoki sotish uning uchun foyda keltirmaydigan bo'lgan holda undan voz kyechish im koniyatini beradi. A m erika opsioni deb, odatda opsionni harakat m uddatini xohlagan vaqtida bajarilishiga, va shuning uchun opsionni harakat m uddati uning birinchi va oxirgi kitob sanasi orasida o'rnatiladi. Yevropa opsioni deb, odatda opsionni faqat hisob-kitobning aniq bir m a'lum oxirgi davrida bajarilishiga aytiladi. Biijadan tashqari opsionlar odatda bank tom onidan ishbilarm on mijozga m os keluvchi tijorat shartnom asiga yoziladi. Birja opsionlari - bu valuta opsion bitim larini jam langan sum m asi va vaqtning davriy yig'indisidir. Valyuta bozoridagi xalqaro bitim lar. xususan, kapitalni qisqa m uddatli eksporti bitim lardan tez-tez foydalanishga olib kelm oqda. Svop opcratsiyasi - bu bir vaqtning ichida chet el valutasmi har-xil sartaga turli hisob-kitoblar sliartida teng summada sotib olish va sotishdir. Svop - bitimlar, shuningdek. banklar tomonidan qarzlarining chet el valutasidagi majburiyatlarini qoplash maqsadida foydalaniladi. Shunday qilib, banklar svop bitimlardan qarzlarining valuta pozitsiyalarini muvofiqlashtirish usulini va valuta kurslarini tebranishini oldini olish maqsadida foydalanadilar.