Reja: Kompyuter taqdimotlari tushunchasi. Microsoft Power Point dasturi haqida umumiy tushuncha

8-MA’RUZA. MA’LUMOTLAR BAZALARI VA KATTA HAJMDAGI  
MA’LUMOTLAR BILAN ISHLASH TEXNOLOGIYALARI 
REJA:  
1. 
Ma’lumotlar banki tushunchasi va uning tarkibi
2. 
Ma’lumotlar bazasini tashkil qilish tamoyillari  
3. 
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlarining (MBBT) arxitekturasi  
4. 
Microsoft Access 2010 dasturida jadvallar, so‘rovlar, forma va hisobotlar hosil qilish  
  
1. Ma’lumotlar banki tushunchasi va uning tarkibi
Axborot bilan ta’minlash tizimlarining rivojlantirilishi foydalanuvchilarning axborotga 
bo‘lgan ehtiyojlarini qondirishda avtomatlashtirilgan ma’lumotlar bankiga o‘tish imkoniyatini 
yaratdi. Ma’lumotlar banki – zaruriy axborotni olish maqsadida ma’lumotlarni markazlashgan 
holda saqlash va jamoa bo‘lib foydalanish uchun mo‘ljallangan axborotli, tematik, dasturiy, tillar, 
tashkiliy va texnik (saqlanayotgan ma’lumotlar hamda texnologik jarayonda band personalni 
qo‘shganda) vositalarining tizimi sifatida ifodalanishi mumkin. Ma’lumotlar banki uni ishlashi va 
qo‘llanilishini ta’minlab beruvchi dasturiy to‘plamlari bilan birgalikda avtomatlashtirilgan 
ma’lumotlar banki deb ataladi.
Avtomatlashtirilgan ma’lumotlar banki inson-mashina tizimidan iborat bo‘lib, ichki 
foydalanuvchilar hamda kompyuter, kommunikatsiya texnikasi asosida axborotni zaruriy qayta 
ishlash va uzatishni amalga oshiruvchi texnologiyaning axborot jarayonlarini o‘z ichiga oladi. 
Ma’lumotlar bankiga quyidagi asosiy talablar qo‘yiladi: muammoli sohaning holatiga 
axborotning mos kelishi; ishlashning ishonchliligi; tezkorligi va unumdorligi; foydalanishning 
oddiy va qulayliligi; foydalanishning ommaviyligi; axborotning ximoyalanganliligi;
kengaytirish imkoniyatlarining mavjudligi.
Ma’lumotlar bankining tarkibi unga yuklatilgan vazifalar va yechilishi kerak bo‘lgan 
masalalarning hususiyatlaridan kelib chiqqan holda aniqlanadi. Ma’lumotlar bankining asosiy 
vazifalari quydagilardan iborat: axborotni saqlash va uni himoyalashni tashkil etish;
saqlanilayotgan ma’lumotlarning davriy dolbzarbligini ta’minlash; foydalanuvchilar va 
amaliy dasturlarning so‘rovlari bo‘yicha ma’lumotlarni izlash va tanlash; olingan 
ma’lumotlarni qayta ishlash va belgilangan shaklda natijalarni chiqarish.
Ma’lumotlar bankining tarkibiy elementlari qatoriga quyidagilar kiradi:
1) bir yoki bir necha ma’lumotlar bazasi;
2) ma’lumotlar bazalarini boshqarish tizimi (MBBT); 3) masalalarni 
yechishning amaliy dasturlar to‘plami;