Reja: Magnit maydonning zaryadga ta’siri

UNIVERSITY OF MANAGEMENT AND FUTURE TECHNOLOGIES   FUNDAMENTAL FANLAR KAFEDRASI NAZARIY TOPSHIRIQ-1

Bajardi: S220-22 - guruh talabasi Xaydarov Farrux

Tekshirdi: katta o’qituvchi Ya.A. Axmedov

TOSHKENT 2023

Mavzu: Lorens almashtirishlai va undan kelib chiqadigan xulosalar.

• Reja:
• Magnit maydonning zaryadga ta’siri.
• Lorens kuchi haqida.
• Lorens kuchining yo’nalishini aniqlash
• Tokli o’tkazgichni magnit maydonda ko’chirishda bajarilgan ish.

Xendrik Lorens

Xendrik Lorens

(1853-1928)

- Niderlandiyalik nazariy fizik, fizika bo'yicha Nobel mukofoti sovrindori, Niderlandiya Qirollik Fanlar akademiyasining a'zosi

Lorens kuchi haqida.

• Tajribalarning ko’rsatishicha, magnit maydon nafaqat tokli o’tkazgichga va balki magnit maydonda harakatlanayotgan alohida zaryadga ham ta’sir qiladi.Chunki harakatlanadigan zaryad ham o’z atrofida magnit maydon hosil qiladi.Magnit maydonda tezlik bilan harakatlanayotgan q elektr zaryadiga ta’sir etuvchi kuchga Lorens kuchi deyiladi va u quyidagiga teng:

•  

Bu yerda B- zaryad harakatlanayotgan maydonning induksiyasi, zaryadning harakat tezligi vektori va magnit maydon induksiya vektori orasidagi burchak

• Lorens kuchining yo’nalishi.Lorens kuchining yo’nalishi harakatlanayotgan musbat zaryad uchun chap qo’l qoidasiga
• muvofiq aniqlanadi.
• Agar magnit induksiya vektorlari chap qo’limizning kaftiga kirayotgan , musbat zaryadning harakat yo’nalishi va ochilgan barmoqlar tomonga yo’nalgan bo’lsa, unda bosh barmoqning yo’nalishi Lorens kuchining yo’nalishini ko’rsatadi.

Zaryadning ishorasi o’zgarishi bilan kuchning yo’nalishi ham teskarisiga o’zgaradi.Musbat zaryad uchun Lorens kuchining yo’nalishi chap qo’l qoidasi yordamida aniqlanadi.Manfiy zaryad uchun esa o’ng qo’l qoidasi yordamida aniqlanadi.

• Lorens kuchining ta’siri: formuladan ko’rinib turibdiki:
• 1) agar zaryad harakatsiz bo’lsa, ya’ni , unda .
• 1) Demak, magnit maydon harakatsiz zaryadga ta’sir ko’rsatmaydi, ya’ni harakatsiz zaryad atrofida magnit maydon hosil bo’lmaydi;
• 2) agar ya’ni zaryad magnit induksiya vektori bo’ylab harakatlansa(tezlik vektori induksiya vektori ga parallel bo’lsa) unda magnit maydon tomonidan zaryadga hech qanday kuch ta’sir etmaydi.

•