Reja Mehnat va ish haqini hisobga olishning asosiy vazifalari

Ish haqidan ushlanmalar(daromad solig‘i, alimentlar va boshqalar) aks ettirildi	6710-“Mehnat haqi bo‘yicha xodim bilan hisoblashishlar”
6410-“Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarz (turlari bo‘yicha)”; 6990- “Boshqa majburiyatlar” va boshq.
Ish haqini berish	6710-“Mehnat haqi bo‘yicha xodim bilan hisoblashishlar”	5010-—Milliy valyutadagi pul mablag‘lari”
O‘z vaqtida olinmagan ish haqini deponentlashtirish	6710-“Mehnat haqi bo‘yicha xodim bilan hisoblashishlar”	6720-“Deponentlangan ish haqi”

Mehnat haqining ishbay shaklida ish haqi haqiqatda bajarilgan ish uchun yoki bir birlik ishga belgilangan amaldagi narxlarda yaratilgan mahsulot miqdoridan kelib chiqib hisoblanadi.
Mehnatni tashkil etish yo‘llaridan kelib chiqib ishbay ish haqi yakka tartibda va jamoat turlariga bo‘linadi.
Yakka tartibdagi ishbay ish haqi shaklida ishchining mukofoti o‘zi yaratgan mahsulot miqdori, uning sifati va ishbay narxlarga to‘liq bog‘liq bo‘ladi.
To‘g‘ri ishbay shaklida ish haqi belgilangan ishbay narxlarga muvofiq haqiqatdan bajarilgan ish(mahsulot tayyorlash) bo‘yicha aniqlanadi. Masalan, ishchi bir oyda 110 ta mahsulot bitkazdi. Har bir mahsulotga 10000 so‘m narx belgilangan. Mehnatga haq to‘lashning oddiy ishbay shaklida ish haqi belgilangan ishbay narxlarga muvofiq haqiqatdan bajarilgan ish bo‘yicha aniqlanadi. O‘z navbatida, ishchining oylik ish haqi 1100000 so‘mni (110x10000) tashkil etadi.
Mehnatga haq to‘lashning ishbay - mukofot shaklida ish haqini hisoblashda oddiy ishbay narxlardan tashqari belgilangan ko‘rsatkichlarni bajarganligi yoki ortig‘i bilan bajarganligi uchun qo‘shimcha ravishda mukofot hisoblanadi. Ishbay ish haqiga asosan mukofot haqiqatda ishlagan vaqtga nisbatan hisoblanadi. Masalan, ishchi bir oyda 120 dona buyum ishlab chiqardi, buyumning mehnat sig‘imi - 1,7 kishi/soat, mahsulot birligining narxi 10000 so‘m; ishlab chiqarish normasini bajarish bo‘yicha ishbay ish haqidan 5%, har bir normadan ortiqcha bajarilgan foizga ishbay ish haqidan 1% mukofot nazarda tutilgan. Ishchi 8 soatdan 24 smena ishladi. O‘z navbatida ishbay ish haqi 1200000 so‘mni (120x10000) tashkil etdi.
Normani bajarganligi uchun ishbay ish haqidan 5% miqdorida, ya’ni 60000 so‘m (1200000x5%) mukofotni to‘lash talab etiladi. Reja 6,3% ga ortig‘i bilan bajarilganligi uchun qo‘shimcha ravishda yana mukofot 75600 so‘m (1200000x6,3%) to‘lanadi.
Ishchining umumiy ish haqisi 1335600 so‘mni (1200000+60000+75600) tashkil etadi.

Foydanilgan adabiyotlar

• 1. R.O. XOLBEKOV- BUXGALTERIYA HISOBI NAZARIYASI
• А.А. Karimov — Tashkent Moliya instituti, «Buxgalteriya hisobi» kafedrasi mudiri, iqtisodiyot fanlari doktori,
• www.wiki.uz

Эътиборингиз учун рахмат