Reja: Neoklassik maktab kelib chiqishi

Neoklassik yo'nalishning shakllanishi marjinal ilmiy inqilob jarayonida sodir bo'ldi.
Marginal frantsuzcha marjinal (qo'shimcha, qo'shimcha) degan ma'noni anglatadi. Marjinalizm quyidagi qoidalar bilan tavsiflanadi:
1) iqtisodiy jarayonlarni tahlil qilishda marjinal qiymatlardan foydalanish (marjinal foydalilik va marjinal mahsuldorlik);
2) iqtisodiy hayotning yuzaki shakllarini o'rganish, boshlang'ich nuqtasi inson ehtiyojlarini o'rganish;
3) iqtisod fanining predmetini cheklangan resurslarni oqilona taqsimlashni o'rganishgaqisqartirish. Neoklassik iqtisodiy nazariyaning rivojlanish bosqichlari
Neoklassik iqtisodiy nazariya tarixida uchta alohida davr mavjud:
"eski" neoklassitsizm (1890-1930 yillar);
"muxolifat" neoklassitsizmi (1930-1960 yillar);
zamonaviy neoklassik (1970-yillardan hozirgi kungacha).
"Eski" neoklassik.
Bozor iqtisodiyotini tahlil qiluvchi barcha nazariyalar narx belgilash tamoyillarini tushuntiruvchi qandaydir kontseptsiyaga asoslanadi. Neoklassik kontseptsiya klassik siyosiy iqtisod vakillari tomonidan ishlab chiqilgan qiymatning mehnat nazariyasi va chegaraviy foydalilikning marjinalistik nazariyasi sintezi natijasida shakllangan.
A.Marshallning asosiy innovatsion g‘oyalaridan biri uning o‘zidan oldingilarning yagona narx omilini izlashga urinishlariga rozi emasligi edi. O'xshatish sifatida u qaychi pichoqlari misolini keltirdi: qog'oz varag'ini qaysi pichoq - tepa yoki pastki - kesishi haqida bahslashish befoyda. Aynan A.Marshall narxning dualistik kontseptsiyasida marjinal foydalilik nazariyasi va ishlab chiqarish xarajatlari nazariyasini birlashtirgan. Uning fikricha, bozor bahosi - bu mahsulotning marjinal foydaliligi bilan belgilanadigan talab va ishlab chiqarish xarajatlariga bog'liq bo'lgan taklifning o'zaro ta'siri natijasidir. Narxlar atrofida o'zgarib turadigan markaz oddiy narx yoki muvozanat bahosi (muvozanat narxi) bo'lib, talab va taklif tenglashganda shakllanadi.
Shunday qilib, A.Marshallning narx-navo nazariyasi tannarx va narx masalalariga turlicha yondashuvlar o‘rtasida o‘ziga xos murosaga aylandi. Uning grafik tasviri "Marshall xochi", shuningdek, A. Marshallning talab va taklifning egiluvchanligi, qisqa va uzoq davrlar haqidagi ta'limoti va boshqa nazariy topilmalari iqtisodiy nazariyaning xulq-atvorga bag'ishlangan bo'limining asosi bo'ldi. alohida xo'jalik sub'ektlari (u mikroiqtisodiyot deb ataladi).
19-asr oxirida A.Marshall asarlari iqtisodiyot fanining rivojlanishiga kuchli taʼsir koʻrsatganligi shundan dalolat beradi. "siyosiy iqtisod" (politik iqtisod) atamasi iqtisodiy nazariyaning nomi sifatida asta-sekin keng qo'llanishdan chiqib ketmoqda, uning o'rnini "iqtisod" atamasi (iqtisod - A. Marshallning "Iqtisodiyot tamoyillari" kitobi nomi sharafiga) egallab bormoqda.