Rеjа: Nerv sistemasining ahamiyati va umumiy tuzilishi shakli

Shartli reflekslarning tormozlanishi
Tashqi tormozlanish
Shartli refleks hosil bo’layotgan davrda tashqi muhit sharoitining birdan o’zgarishi miya po’stlog’ida yangi qo’zg’alish o’chog’ini hosil qiladi va shartli refleks markazini tormozlaydi. Tashqi ta’sirlovchilarga turli tovushlar, xonadagi yorug’lik, shamol va boshqalar kiradi.
Shartli ya’ni ichki tormozlanish
Shartli ta’sirlovchi shartsiz ta’sirlovchi bilan mustahkamlanmaganda, ikkita qo’zg’alish o’chog’i vaqtining bir-biriga zid kelishi natijasida hosil bo’ladi. Shartli tormozlanish hayot davomida asta-sekin paydo bo’ladi.

So‘nuvchi tormozlanish. Shartli refleksning so'nishi shartli ta’siriovchini takrorlash soniga, nerv sistemasining tipiga, oldin hosil qilingan shartli refleksning mustahkamligiga va shartli ta’sir kuchiga bog'liq bo'ladi. So'nuvchi shartli refleks qaytadan tiklanishi mum kin. Bu nerv sistemasining tipiga, so'nish darajasiga va bolaning yoshiga bog'liqdir So'nuvchi tormozlanish muhim biologik ahamiyatga ega.

So‘nuvchi tormozlanish. Shartli refleksning so'nishi shartli ta’siriovchini takrorlash soniga, nerv sistemasining tipiga, oldin hosil qilingan shartli refleksning mustahkamligiga va shartli ta’sir kuchiga bog'liq bo'ladi. So'nuvchi shartli refleks qaytadan tiklanishi mum kin. Bu nerv sistemasining tipiga, so'nish darajasiga va bolaning yoshiga bog'liqdir So'nuvchi tormozlanish muhim biologik ahamiyatga ega.

Qiyosiy tormozlanish. Ma’lumki, organizm retseptorlar vositasida atrof muhitdagi xilma-xil ta’sirni qabul qiladi.

Miya yarim sharlari po'stlog'ida shartli refleks faqat shartli ta’sirga nisbatan hosil bo'lmasdan, balki shu ta’sirga yaqin ta’sirlovchilarga nisbatan ham bog'liq bo'ladi. Shartli ta’sirlovchining rangi, shakli yoki tovush balandhgi bir oz o'zgartirilgudek bo'lsa, hosil qilingan shartli refleks tormozlanadi. Masalan, bolada so'lak ajrahshiga shartli refleks hosil qihshda shartli ta’sir daqiqasiga 10 marta takrorlansa-yu, shartsiz ta’sirlovchi bilan mustahkalanmasa, hosil qilingan shartli refleks tormozlanadi. Shunday qihb, miya yarim sharlari po'stlog'i shartli ta’sirlovchilarga yaqin bo'lgan ta’siriovchilami tabaqalashtiradi.