Reja: Numizmatika ta’rifi Ilk o’rta asrlarlarda Yevropa numizmatikasi

Karolinglar davri (VIII-X asrlar)
1 Vvedeniye v spetsialnqe istoricheskiye dissiplinq. M.MGU 1990g. – 36 str.
Yevropa tanga taraqqiyotida Karolinglar (Frantsiyada) davriga to’g’ri
keladi. Bu davrda tangalar to’g’risida Nizomlar, qarorlar qabul qilingan. Bu
davrda Pipin Karotki (751-768) va Karl Buyuk (768-814) islohotlari asosiy o’rin egallaydi. Karolinglar davrida vazni 1,25 gr teng bo’lgan dinor zarb
qilingan. Bu tangalar oldingilardan farq qilib, arablar ta'siri natijasida
tangalarda podsholar rasmlari tushirilmagan. Endilikda ilohiy jozibador
tasvirlar, harflar tasvirlangan. Bu tanga kumush blib, oltindan ham yuqori
o’rinni egallagan. Pipindan so’ng o’g’li Karloman (768-771) tanga zarb
qilingan. Bu vaqtlarda tanga zarb qilish ustaxonalari : Anje, Bezanson,
Liona, Parij, Sen- et'en, Strastburg, Mastrix va boshqa shaharlarda bo’lgan.
800 yillarda tanga ortida ibodatxona va xoj tasvirlari paydo bo’lgan1.
Feodallar dinori davri (X-XIII asrlar)
Bu davrda Yevropaning ko’p davlatlari feodalizm kuchayadi. Xalqaro
tovar pul munosabatlari kengayadi. Bu davrda Yevropaning ko’p
shaharlarida tanga zarb qilish shakllanadi. Mahalliy karolinglar dinorining
qadri pasayadi. Endilikda chet mamlakatlarining pullari kirib kela
boshagan. Bu vaqtda Chexiya (Yiglava- kumush koni XIII asr
o’rtalarigacha), Italiya, Germaniya(Keln X sar), Frantsiya, Angliya va
boshqa qirolliklarda tanga pullar zarb qilinib, bu pullar nafaqat o’z
hududlarida, balki, butun Yevropada foydalanilgan. Asosiy tanga ishlab
chiqarish X-XI Asrda Angliya, Germaniya davlatlari yetakchi bo’lgan.
Keyinchalik Vengriya, Daniyada rivojlangan. Lekin, bu tangalar ham uzoq
vaqt foydalanilmagan. Endilikda ularning o’rnini Florina va Grosha
tangalari egallaydi. (Tangalar doira shaklida bo’lgan.)