Reja: Olefinlar Quyi va yuqori olefinlar

Yuqori molekulyar olefinlar

Yuqori molekulyar olefinlar suyuq moddalardir. Ularning qaynash haroratlari uglerod atomlarining soniga va uglevodorod zanjirining tuzilishiga bog’liq ravishda o’zgarib boradi. +uyida to’g’ri zanjirli C₆–C₁₂ olefinlarning qaynash haroratlari keltirilgan (C).

n - C₆H₁₂ — 63,5–68

n - C₇H₁₄ — 93,8–98,2
n - C₈H₆ — 121–126
n - C₁₀H₂₀ — 170–175
n - C₁₁H₂₂ — 213–218

Tarmoqlangan zanjirli olefinlar, to’g’ri zanjirlilarga nisbatan past haroratda qaynaydi.

Yuqori reaktsion qobiliyati va serobligi tufayli olefinlar organik sintez xomashyosi sifatida alohida ahamiyatga ega. Ulardan etilen va propilen AQShda yiliga 15 va 7,5 mln. tonna ishlab chiqariladi. Buten va izopentenni kamroq miqdorda ishlab chiqarish yo’lga qo’yilgan.
Olefinlarni sanoat masshtabida neft mahsulotlarini va uglevodorod gazlarini krekinglash yo’li bilan olinadi. Bu jarayonlarni ikki guruhga bo’lish mumkin.
1. Parafinlarni termik krekinglash yoki piroliz.
2. Katalitik kreking.
Birinchi usul to’g’ridan-to’g’ri olefin olish uchun yo’lga qo’yilgan bo’lsa, ikkinchi usul benzin ishlab chiqarish jarayonida qo’shimcha mahsulot sifatida vujudga keladi.
Olefinlar olinish
xossalari

Alkenlar yoki Olefinlar

Ularning umumiy formulasi- CnH2n.

Etilen qatoridagi uglevodorodlar to’yingan uglevodorodlarga nisbatan vodorod sonining ikkitaga kamligi bilan faqr qiladi.

To’yinmagan uglevodorodlar xam gamologik qatorga ega

C2H4-etilen

C3H6-propilen

C4H8-butilen

C5H10-amilen

Nomenklaturasi:Alkenlarni rasional nomenklatura bo’yicha nomlaganda “AN” qo’shimchasi o’rniga “ILEN” qo’shimchasi qo’shib o’qiladi.

Sistematik nomenklatura bo’yicha nomlangan to’yinmagan uglevodorodlar radikallari nomiga “IL” qo’shimchasi qo’shib o’qiladi.