Reja: Qalqovichli sath o‘lchagichlar

Qalqovuchli va buyokli sathoichagichlar
Ishlash prinsipi qalqovuch yoki buyokning holatini oichashga asoslangan. Qalqovuchning cho‘kishi:
V*c=(G±Pc)/ PS
G- qalqovuch vazni; Pc - sathoichagichning harakatchan elementlarining qarshilik kuchi; V* - qalqovuch cho'kkan qismining hajmi.
Suv sathini o'lchash uchun ishchi suyuqlikka cho'ktirilgan buyokka ta’sir ko'rsatuvchi itaruvchi kuchni o'lchaydigan buyokli satho'lchagichlar qo'llaniladi.
Arximed qonuniga muvofiq, cho'kayotgan buyokka cho'kish darasiga va suyuqlik sathiga mos bo'lgan itaruvchi kuch qiladi. Ushbu kuch tenzoo'zgartgich yoki induktiv o'zgartgich (UB-EM), yoki soploni to'sib turuvchi to'sqich (pncvmatik satho'lchagichlar) tomonidan seziladi. Buyokli satho'lchagichlar - 10 m gacha bo'lgan
diapazondagi sathni o'lchash uchun mo'ljallangan, harorat - 50 .. + 120
°C va bosim 20 MPa gacha. 0,25..1,5 % aniqlikda. Nazorat qilinadigan
suyuqlikning zichligi: 0,4 ... 2 g/sm3.
Buyokli satho'lchagichlar ko'pincha ikki suyuqlikning fazaviy bo'linish sathini o'lchash uchun ishlatiladi. O'zgarmas sathda ishchi muhitning zichligini aniqlash uchun ulardan foydalanish ham mumkin.

Gidrostatik satho'lchagich

Gidrostatik satho'lchagichlar suyuqlik ustunning bosimini o‘lchaydi va uni sath ko'rsatkichiga aylantiradi, chunki gidrostatik bosim suyuqlik sathi va zichligiga bog'liq va idishning shakli va hajmiga bog'liq cmas. Ular difYerensial bosim datchiklar ko'rinishida tayyorlanadi. Sig'imga ulangan kirishlardan biriga muhit bosimi ta’sir qiladi. Boshqa kirish joyi atmosferaga - ortiqcha bosimsiz ochiq sig'im holatida yoki yopiq bosimli idish holatida ortiqcha bosim zonasiga ulanadi.
Afzalliklari: oson sozlash, maqbul aniqlik
Cheklovlar: mahsulotning nisbiy zichligiga bog'liq.
Chegaraviy sathning rotatsion datchiklari.
Datchikning kichik parragi elektr motor bilan aylanadi. Parrak mahsulot bilan qoplangan yoki blokirovka qilinganida, mikroo'chirish ishga tushadi.
Afzalliklari: soddaligi, arzonligi, sozlashni talab qilmaydi, katta zarralar yoki donalar uchun.
Cheklovlar: qoplamalarning shakllanishiga moyil, suyuq yoki juda yengil va juda zich mahsulotlar uchun mos emas.
Chegaraviy sathning tebranish datchigi
Datchik - bu havoda aks sado beradigan (rezonans) tebranish vilkasi yoki o'q ko'rinishida bo'ladi. Tebranish vilkasi mahsulot bilan qoplanganida, rezonans chastotasi pasayadi. Tebranishlar chastotasi yoki amplitudasining o'zgarishi chiqish signaliga o'zgartiriladi.
Datchikiar sochiluvchan mahsulotlar yoki suyuqliklar uchun ishlab chiqiladi (farqi tebranish chastotasida va ba’zan vilkaning shaklida).
Afzalliklari: universal usul, sozlash talab qilinmaydi, o'rnatish qulayligi, arzon narxlar
Cheklovlar: zarracha o‘lchamlari vilkasini blokirovka qilishi mumkin bo'lgan don
mahsulotlariga mos kelmaydi.
Suv sathini o'lchash uchun ishchi suyuqlikka cho'ktirilgan buyokka satho'lchagichlar) tomonidan seziladi. Buyokli satho'lchagichlar - 10 m gacha
bo'lgan diapazondagi sathni o'lchash uchun mo'ljallangan, harorat - 50 .. + 120 °C va bosim 20 MPa gacha. 0,25.. 1,5 % aniqlikda.
Nazorat qilinadigan suyuqlikning zichligi: 0,4
... 2 g/sm3.
Buyokli satho'lchagichlar ko'pincha ikki suyuqlikning fazaviy bo'linish sathini
o'lchash uchun ishlatiladi. O'zgarmas sathda ishchi muhitning zichligini aniqlash uchun ulardan foydalanish ham mumkin.
Shunday qilib qalqovichli sath o‘lchagichning statik tavsifi chiziqlidir, bu yerda uning sezgirligi F ni orttirish bilan yoki ilgakning bikrligi S ni kamaytirish bilan orttirilishi mumkin. Torsionli naychaning sterjeni burilganda to‘siq soplo 6 ga nisbatan shu burilish burchagiga teng burchakka siljiydi. Pnevmoqurilma 7 to‘siqning burchakli siljishini ikkilamchi asbob 8 orqali o‘lchanadigan bosimning mutanosib o‘zgarishigaaylantiradi. Bosim o‘lchaydigan asbobning shkalasi 8 sath birligida darajalangan. Suyuqlik sathni masofadan o‘lchash uchun kuch kompensatsiyasi prinsipiga asoslangan, o‘zgarmas tokning 0-5 va 0-20 мА уnifikatsiyalangan chiqish signaliga (УБ-Е rusumli) yoki 20...100 кПа havo bosimiga mo‘ljallangan (УБ-П rusumli) qalqovichli sath o‘lchagichlari qo‘llaniladi va qalqovichli sath o‘lchagichlarining o‘lchov chegarasi ushbu qatordan tanlanadi: 0—0,25; 0,4; 0,6; 1,6; 2,5; 4,0; 6,0; 10,0; 16,0 va 20 м. Aniqlik sinfi 0,6; 1,0; 1,6 va 2,5 bo‘lishi mumkin. Hisob-kitob amallari uchun sath o‘lchagichlar asosiy xatoliklari ±1,0 dan 10,0 mm gacha bo‘ladigan qilib tayyorlanadi.
Agressiv suyuqliklar sathni o‘lchashda qalqovich korroziyaga bardosh materialdan tayyorlanadi. Qalqovichli sath o‘lchagichlardan katta zichlikka ega bo‘lgan (azot, neon va b.) suyultirilgan gaz sathini o‘lchashda ham, 32 MPa bosimda va 400 °S gacha bo‘lgan haroratda muhitni nazorat qilishda ham foydalaniladi.
Qalqovichli sath o‘lchagichlar ma’lum afzalliklarga ega: qurilma sodda, o‘lchash chegarasi katta, aniqligi yetarlicha katta, agressiv muhitlar sathini o‘lchash mumkin, o‘lchashning harorat chegarasi keng. Ularni qo‘llanishni chegaralovchi kamchiliklari: idishda qalqovich borligi, metal ko’p ketishi, kinematik qismlari borligi sababli yetarlicha mustahkam emasligi, idishlarda bosim ostida sathni
o‘lchash qiyinchiliklari.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Fayziev R.R. “0 ‘zaro almashinuvchanlik, standartlashtirish, texnikaviy o'lchovlar va sertifikatlashtirish”. Darslik.-T.: «Fan va texnologiya», 2017.
2. Inogamova Д.А., Shaozimova U.X. “0 ‘zaro almashinuvchanlik standartlashtirish va texnikaviy o‘lchovlar” fanidan ma’ruzamatni. Т.: ToshDTU 2014.
3. Grous A. Applied metrology for manufacturing engineering, (ишлаб чикариш мухандислиги учун амалий метрология). 2011 Great Britain and United States by ISTE Ltd. and John Wiley&Sons, Inc.
4. Knut O., Kvemeland «Metric standards for worldwide manufacturing». 8 th edition. North Carolina, USA, 2012.
5. Matmusaev U.M., Qulmetov M.Q. va b. «Metrologiya, standartlash va sertifikatlash asoslari». T. 2012. 6. Nuriyev K.K. « 0 ‘zaro almashinuvchanlik, metrologiya va standartlashtirish”.T.: 2005.
7. Shoazimova U.X., Tursunov T.X. «Metrologiya va standartlashtirish» fanidan laboratoriya ishlari va amaliy mashg‘ulotlarni bajarish uchun uslubiy ko‘rsatma. Т.: ToshDTU 2017.
8. 0 ‘z DSt 1.10:1998 ГСС Уз. Основные термины и определения.
9. 0 ‘z DSt 1.14:1998 ГСС Уз. Порядок внедрения нормативных документов.
10. ГОСТ 1.0-92. Правила проведения работ по межгосударственной стандартизации. Общие положения.
11. 0 ‘z DSt 1.7:1998 ГСС Уз. Порядок разработки, согласования, утверждения и регистрации технических описаний и образцов(эталонов).
12. 0 ‘z DSt 15:1999 ГСС Уз. Определение уровня и вида нормативгного документа на продукции. 13. 0 ‘z DSt 1.4:1998 ГСС Уз. Порядок обеспечения нормативными документами.