Reja: Reja: Talab tushunchasi Talab miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar Talab qonuni talab

Reja:

Reja:

• Talab tushunchasi
• Talab miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar
• Talab qonuni

talab

Ma’lum vaqt oralig’ida, narxlarning mavjud darajasida iste’molchilarning tovar va xizmatlar ma’lum turlarini sotib olishga qodir bo’lgan ehtiyoji talab deyiladi.Ya’ni ehtiyojning faqat pul bilan ta’minlanganqismi talabga aylanadi. Demak, talab- bu pul bilan ta’minlangan ehtiyojdir.

• Ma’lum vaqt oralig’ida, narxlarning mavjud darajasida iste’molchilarning tovar va xizmatlar ma’lum turlarini sotib olishga qodir bo’lgan ehtiyoji talab deyiladi.Ya’ni ehtiyojning faqat pul bilan ta’minlanganqismi talabga aylanadi. Demak, talab- bu pul bilan ta’minlangan ehtiyojdir.

Talabning turkumlanishi
Obkeytiga ko’ra
Qondirilish darajasiga ko’ra
Ta’sir qilish omiliga ko’ra
Tovar turlariga ko’ra

Talab qonuni

Mahsulot narxi va sotib olinadigan tovar miqdori o’zgarishi o’rtasida bo’ladigan teskari yoki qarama-qarshi bog’liqlik talab qonuni deyiladi.

z
1

• tovar va xizmatlar narxi

2

• iste’molchilarning didi

3

• bozordagi iste’molchilar soni

4

• iste’molchilarning daromadi

5

• o’rinbosar tovarlar narxi

6

• bir-birini to’ldiruvchi tovarlar narxi

7

• kelajakda narx va daromadlarning o’zgarishi ehtimoli

Talab hajmiga ta’sir qiluvchi omillar
Iste’molchi daromadlariga ko’ra tovarlarning tasniflanishi
Oliy toifali tovarlar
Daromad oshishi bilan talab miqdori ham oshadigan tovarlar oliy toifali tovarlar deyiladi
Past tabaqali tovarlar
Daromadlar oshishi bilan talab miqdori pasayadigan tovarlar past tabaqali tovarlar deyiladi.
Giffen tovarlar
Daromad pasayishi bilan talab miqdori ortadigan tovarlar Giffen tovarlari deyiladi

O’rinbosar tovarlar

• Bular bir-biriga bog’liq bo’lgan shunday tovarlarki, unda biron bir tovar narxining oshishi ikkinchi tovarga talabning ortishiga sabab bo’ladi.

Bir-birini to’ldiruvchi tovarlar

• Bular bir-biriga bog’liq bo’lgan shunday tovarlarki, unda biron bir tovar narxining oshishi ikkinchi tovarga talabning pasayishiga olib keladi.

1.Talabning narxga nisbatan egiluvchanligi

• Talab hajmiga ta’sir qiluvchi boshqa omillar o’zagarmay qolgan sharoitda narxning 1%ga o’zagarishi talabning necha foizga o’zgarishini ifodalovchi ko’rsatkich talabning narx bo’yicha egiluvchanligi ko’rsatkichi deyiladi. Bu ko’rsatkich ko’pincha oddiy qilib talabning egiluvchanligi deb ataladi.

2.Talabning daromadga nisbatan egiluvchanligi

• Iste’molchi daromadining 1%ga o’zagarishi talabning necha foizga o’zgarishini ifodalovchi ko’rsatkich talabning daromad bo’yicha egiluvchanligi ko’rsatkichi deyiladi.

Talab egiluvchanligi

Talabning narx bo’yicha egiluvchanligi formulasi

Talabning narx bo’yicha egiluvchanligi formulasi

=

Bu yerda:

•  

1

• Mahsulotlarning o’rnini bosuvchanligi

2

• Mahsulot qiymatining iste’molchi daromadidagi salmog’i

3

• Mahsulotlarning iste’mol xususiyatlari

4

• Vaqt omili

Talab egiluvchanligiga ta’sir qiluvchi omillar

E’tiboringiz uchun rahmat