An'anaviy ta'lim tizimini modernizatsiyalash asosan quyidagi yo‗nalishlarda olib borilmoqda:
An'anaviy ta'lim tizimini modernizatsiyalash asosan quyidagi yo’nalishlarda olib borilmoqda:
1. Pedagogik munosabatlarni gumanlashtirish va demokratlashtirish
2.Talabalar faoliyatini aktivlashtirish, intensifi-katsiyalash.
3. Ta'lim tizimini tashkil qilish va boshqarishning samarasini oshirish.
4. Ta'lim metodikalarini takomillashtirish.
5. Xalq pedagogikasidan samarali foydalanish.
Pedagogik texnologiyalar qamrovlik darajasiga qarab uch turga bulinadi:
Umumiy pedagogik texnologiyalar
Xususiy texnologiyalar
Modulli texnologiyalar.
Pedagogik texnologiyalar falsafiy jihatdan quyidagi guruhlarga ajratiladi:
Materialistik, idealistik, ilmiy, diniy, gumanistik-erkin, majburiy
Ta'limni tashkil etilishdagi yondashuv bo’yicha:
Biogen, sotsiogen, psixogen.
O’zlashtirish jarayonini tashkil etishga kura:
Assotsiatsiya-refleks, Geshtalt, Bixeiveoristik, rivojlantiruvchi, suggestiv.
Shaxs xususiyatlarini rivojlantirish buyicha:
Axborot texnologiyalari, operatsion texnologiyalar, estetikaxloqiy, evristik, boshqaruvchilik, amaliy. Munosabat texnologiyalari bo’yicha:
Avtoritar, didaktik markazlashgan, shaxsga yunaltirilgan.
An'anaviy ta'lim tizimini moderinizatsiyalash asosan quyidagi yonalishlarda olib borilmoqda:
An'anaviy ta'lim tizimini moderinizatsiyalash asosan quyidagi yo’nalishlarda olib borilmoqda:
1. Pedagogik munosabatlarni gumanizatsiyalash-tirish va demokratlashtirish.
2. Talabalar faoliyatini aktivlashtirish.
3. Ta'lim tizimini tashkil qilish va boshqarishning samaradorligini oshirish.
4. Ta'lim metodlarini va texnologiyalarini takomillashtirish.
5. Xalq pedagogikasidan samarali foydalanish.
1. Ilmiy-texnik taraqqiyot va ta`lim jarayonini texnologiyalashtirish vazifalari.
2. Ta`limning fanga yo‘naltirilgan texnologiyalari va uning istiqbollari.
3. To‘liq o‘zlashtirish texnalogiyasi
4. M.V.Klarin materiali bo‘yicha to‘lik o‘zlashtirish metodikasi.
5. To‘liq o‘zlashtirish texnalogiyasining asosiy tavsifi. Talimning mazkur texnalogiyasining ketma-ketlik qoidasi
O‘qitish teхnologiyasi, hаmkorlik pedаgogikаsi ,muаlliflik teхnologiyalаri,o‘qitishni jаdаllаshtirish, S.N.Lisenkovа teхnologiyasi, tаbаqаlаshtirilgаn o‘kitish, tа‘limni individuаllаshtirish
To‘la va yakka (brigada-individual) ta‘lim 80 yillarda AQSHda joriy etila boshlagan. Bunda yakka o‘quvchilar va kichik guruhlar bilan ishlash tizimi yaratilgan. Ya‘ni o‘quvchilar 4-5 kishilik guruhlarga bo‘linadi, unda iqtidorlilar va qoloqlar, qizlar va boshqa etnik vakllar bir xil bo‘limi maqsadga muvofiq. Har bir guruh berilgan topshiriqni tez bajarishiga e‘tibor beriladi. Guruhdagi o‘quvchilar bir-birini tekshiradi, yordam beradi. Haftani oxirida yakun yasaladi, baholanadi. O‘zaro yordam va bir kishi hamma uchun printsipiga amal qilinadi. Bu metodda o‘zlashtirish darajasi oshishi bilan birga o‘quvchilarni o‘z-o‘zini baholash malakasi ham rivojlanadi, o‘quvchi o‘rtasida do‘stlik, o‘rtoqlik darajasi ham oshadi. Texnologik jarayon ishlab chiqarilgan texnologik hujjatlar asosida amalga oshiriladi, bu hujjatlarning asosiy tarkibiy qismi esa texnologik xaritalar hisoblanadi. Texnologik hujjatlar, qayta takrorlanadigan ishlab chiqarish siklining qancha mahsulot kerak bo‘lsa, uni shuncha marta amalga oshirish imkonini beradi. Shunga o‘xshash, pedagogik texnologiya doirasida qayta takrorlanadigan o‘qitish siklini amalga oshirish uchun, uning yakunlovchi bosqichida pedagogik-texnologik xaritalar ishlab chiqiladi. Uning asosida o‘qitish jarayonini bir necha marta tashkil etish mumkin, ya’ni qayta takrorlanadigan o‘qitish siklini ro‘yobga chiqarish mumkin. Pedagogik texnologik xaritalar, pedagogik texnologiyani ko‘p nusxada ko‘paytirishga va o‘quv yurtining qayerda joylashganligidan qat’iy nazar ko‘zlangan o‘qitish natijalariga erishishga imkoniyat yaratadi. Pedagogik texnologik xarakterlarning shakli va mazmuni – jadvalda keltirilgan.
Pedagogik texnologik xarita har bir mavzu modul uchun alohida tuziladi. Ularning majmuasi pedagog texnologik xaritalar albomini tashkil etadi.
Pedagogik texnologik xarita – pedagogik texnologiyaning qayta takrorlanadigan o‘qitish siklini tashkil etuvchi hujjatlaridan biridir.
Qayta takrorlanadigan o‘qitish sikli quyidagi bosqichlarni o‘z ichiga oladi:
1. O‘quv fanining umumiy maqsadini o‘rnatish. O‘quv rejadagi har bir fan mutaxassisning shakllanishi uchun ma’lum bir maqsadga ega. Bu maqsad aniq ifodalanishi va fanni o‘rganishdan oldin har bir talabaga yetkazilgan bo‘lishi kerak.
2. Har bir mavzuni o‘zlashtirishi uning o‘rganishdagi o‘quv maqsadini to‘g‘ri qo‘yilishiga bog‘liq. O‘quv fanini to‘la o‘rganishdagi mavzuning ahamiyati o‘quv maqsadi toifasini belgilaydi.
3. Dars boshlanishida o‘quv maqsadi, uning boshqa mavzular bilan, mutaxassisning kelajakdagi amaliy faoliyati bilan bog‘liqligi talabalarga yetkaziladigan bo‘lishi kerak.
4. Har bir mavzu (bo‘lim va modul) bo‘yicha tayanch iboralarni aniqlash (2.6. jadval). Pedagogik texnologiyada o‘qitishning moduli tizimini qo‘llash samaralidir, u fanning bir yoki bir necha fundamental tayanch iboralarini qamrab olgan axborotning tugallangan bloklariga tayanadi.
5. Dars boshlanishida o‘quv maqsadi, uning boshqa mavzular bilan, mutaxassisning kelajakdagi amaliy faoliyati bilan bog‘liqligi talabalarga yetkaziladigan bo‘lishi kerak.
6. Har bir mavzu (bo‘lim va modul) bo‘yicha tayanch iboralarni aniqlash (2.6. jadval). Pedagogik texnologiyada o‘qitishning moduli tizimini qo‘llash samaralidir, u fanning bir yoki bir necha fundamental tayanch iboralarini qamrab olgan axborotning tugallangan bloklariga tayanadi.
7. Har qaysi tayanch ibora, modullar uchun diagnostik testlar ishlab chiqish. Bu testlar talabalarning bilim olishini tashxislash maqsadida, joriy nazorat uchun ishlatiladi. Bilimlarning o‘zlashtirilish darajasiga ko‘ra, har bir tayanch ibora uchun testlar tuziladi.
8. O‘qitish. Yangi o‘quv materialini bayon etish va uni ishlab chiqish, shaxsga yo‘naltirilgan o‘qitish texnologiyalari asosida amalga oshirish tavsiya etiladi. Butun o‘quv faoliyati, aniq va ravshan ifoda qilingan o‘quv maqsadlari asosida quriladi.
9. O‘quv maqsadi toifasiga ko‘ra, o‘quv materialining birligi, tarkibi, turli xil bo‘lishi mumkin.
10. Test o‘tkazish. Joriy test diagnostik xarakterga ega bo‘lib teskari aloqa vazifasini o‘taydi, Uni o‘tkazishdan asosiy maqsad tuzatishlar va qo‘shimcha o‘quv tadbirlar zaruriyatini aniqlashdan iboratdir.
11. O‘quv maqsadlariga erishilganligini baholash. U joriy test sinovlari asosida amalga oshiriladi. Test sinovlari natijasiga ko‘ra talabalar guruhi ikkiga bo‘linadi:
¨ Bilim va ko‘nikmalarni to‘la o‘zlashtirishga erishganlar.
¨ Bilim va ko‘nikmalarni to‘la o‘zlashtirishga erishmaganlar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
