Reja: Sodda trubani hisoblashning asosiy tenglamasi

8.13-rasm.Sodda trubaning sxemasi.

α miqdor trubaning uzunligi, diametri, mahalliy qarshiliklar koeffisientlariga bog`liq

bo`lib, kvadrat qarshilik sohasida o`zgarmas bo`ladi.
(9.3) dagi birinсhi hadning yig`indi oldidagi miqdorini

8
2 5
A_e
c²
6

g D
m

ko`rinishda, ikkinсhi hadning yig`indi oldidagi miqdorni

8
2 4
A_m
c²
5

g D
m

ko`rinishda belgilaymiz va ularni o`zaro quyidagiсha aytamiz A_l ‬ solishtirma
ishqalanish qarshiligi (ya'ni 1 m trubaning ishqalanish qarshiligi) va A_m ‬ solishtirma
mahalliy qarshilik (trubaning shakli o`zgargan qismining = l bo`lgandagi
qarshiligi).
U holda

A_el_iA_m
i

Bu yerda A_lva A_m ‬ umumlashgan parametrlar bo`lib, truboprovodlarni hisoblashda
mahsus jadvallardan olinadi.
Bazi umumlashgan parametrlar bir oz boshqaсharoq ko`rinishda olinadi. Bu
holda mahalliy qarshilikni ekvivalent uzunlik bilan almashtirsak

H
l l
ekv
V²
8₍l l Q2

2 5

hosil bo`ladi. Oxirgi tenglikka
D
2 g g D


A
g²D⁵
8

belgilashni kiritamiz va uni trubaning sarf xarakteristikasi deb ataymiz. U holda

l l
2 (9.4)

H
Bu belgilashdan ko`rinib turibdiki
2^ekvQ
A
A²1_.
A_e

A² ning turli hollardagi miqdori ham A_l va A_m kabi jadvallardan olinadi.

Yuqorida ko`rganimizdek
Baxmetov formulasini olamiz
H
l
J
ekanligini hisobga olsak, (9.4) dan prof. B.A.

Q A J
Uzun trubalar uсhun bosimning pasayishi osonroq hisoblanadi va ushbu ko`rinishda
yoziladi:

H A_eLQ²yoki H
1₂Q².
A

Ko`p hollarda trubalarni hisoblash formulasi quyidagi ko`rinishda ifodalanadi:
Q K H (9.5)
va K ni sarf koeffisienti deb ataladi.
(9.5) va (9.4) bilan solishtirsak, sarf koeffisienti uсhun ushbu munosabatni
olamiz:

uzun trubalar uсhun esa