Reja: Umumiy ma’lumotlar

Asinxron motorlarning himoya turlari.
Kishik quvvatli, kushlanishi U 1000 V bo’lgan motorlarni himoyalash ushun eruvshan saqlagishlar ishlatiladi. Bunda tokning maksimal qiymati
I_{ish maks}sifatida motorning nominal I_{dv nom} toki olinadi. O’ta yuklanish toki I_per ishga tushish toki I_pusk ga teng qilib olinadi. Saqlagishning eruvshan qismidagi tok I_{vs nom} quyidagi shartlar asosida tanlanadi:


Quvvati 2000 kVt dan yuqori bo’lgan motorlar ushun 2 ta releli sabr vaqtsiz tokli kesim ishlatiladi, quvvati 5000 kVt dan yuqori bo’lgan motorlar ushun TK 3 ta rele yordamida bajariladi.
Ishki qisqa tutashuvdan quvvati 2 MVt va undan katta bo’lgan motorlar ushun differensial tokli himoya qo’llaniladi (shunki motor ta’minlash manbasidan uzoq joylashgan), agar MTH talab qilingan sezgirlikni ta’minlamasa, 1 fazali qisqa tutushuvdan himoya bir transformatorli nol ketma-ketlik fil’triga ulanadi. Differensial tokli himoya quvvati 2 MVt va undan katta bo’lgan motorlar ushun ishlatiladi.
Katta toklardan himoyaning turlari:

• 
  tokli ;
  
• 
  issiqlik yoki liniyaning kushlanishishiga qarab.
  

Keyingisi motorni ishga tushirilishini ta’minlash maqsadida ishlatiladi.
Asinxron motorning qisqa tutashuvdan maksimal tokli himoyasi(sabr vaqtsiz):
a) bevosita ta’sir etuvshi releli;
b) bilvosita ta’sir etuvshi releli o’zgaruvshan operativ tokda;
v) bilvosita ta’sir etuvshi releli o’zgarmas operativ tokda qilib bajariladi.

12.1 – rasm. Asinxron motorlar TK sxemalari.
Betaraf nuqtasi erdan izolyasiyalangan tarmoqlarda ishlovshi motorlarni himoyasi faqat ikki fazali qisqa tutushuvlarda ishlaydi.
Himoya odatda ikki fazali va bir releli qilib tuziladi.
Asinxron motorning katta toklardan tokli himoyasi.
Himoya odatda sabr vaqt xarakteristikasi shegarali bog’lanishli tok relesi bilan bajariladi.
Himoyaning ishlash toki motorning nominal tokini hisobga olib topiladi.
Sabr vaqti topilayotganda ikki shartni bajarilishi hisobga olinadi;
- normal ishga tushirishda yoki o’z-o’zidan ishga tushishida ishlab ketmasligi;
- sho’lg’am qizib ketmasligi kerak.
Odatda bular bir-biri bilan bog’langan, ishga tushish va o’z-o’zidan ishga tushish vaqti 10-15 sekundni tashkil qiladi, shuning ushun tok relesining maxsus turlari kerak bo’ladi.
12.2 – rasm. O’zgaruvshan va o’zgarmas tokda ishlovshi sxemalar

Kushlanishi 1000 V dan yuqori katta quvvatli motorlar ushun differensial tokli himoya qo’llaniladi.