Reja: Umumiy tushunchalar

signal hajmi deb ataladi.
Aloqa kanallari xuddi signallardek asosan uchta ko‘rsatkich bilan baholanadi. Bular:
𝑇_𝑘 – kanal orqali xabar uzatilish vaqti;
𝐷_𝑘 – kanal dinamik diapazoni;
𝐹_𝑘 – kanal signal spektrini o‘tkazish kengligi. Kanal uchta asosiy ko‘rsatkichlari ko‘paytmasi
(1.1)
aloqa kanalining hajmi deb ataladi va kanalning xabar o‘tkaza olish imkoniyatini belgilaydi.
Signalni aloqa kanali orqali uzatish uchun quyidagi shartlar bajarilishi lozim:
(1.2)
(1.2) dan ko‘rinib turibdiki signalning yoki kanalning bir parametrini ikkinchisiga almashtirib aloqa kanali orqali signalni uzatish mumkin.

Nazorat savollari
1. Axborot, xabar va signal deganda nimani tushunasiz?
2. Signallar vaqt funksiyasi sifatida qanday turlarga bo‘linadilar?
3. Signallar asosan qaysi ko‘rsatkichlari bilan baholanadilar?
4. Raqamli signal deganda qanday signalni tushunasiz?
5. Signal hajmi nima? Kanal hajmi nima?

Signallarning turlari

1.4-rasm. Uzluksiz signal

1.5-rasm. Sath va vaqt bo‘yicha diskret signallar

1.6-rasm. Sath bo‘yicha uzluksiz, vaqt bo‘yicha diskret signal

1.7-rasm. Sath bo‘yicha diskret, vaqt bo‘yicha uzluksiz signal



a) b)

1.8-rasm. Ikki asosli raqamli signal: a) unipolyar, yani bir qutbli; b) bipolyar, yani ikki qutbli

Signallarning parametrlari

1.9-rasm. Uzluksiz signal

1) Signalning davomiyligi. T_s – [sek].

2) Signalning dinamik diapazoni:
D_s = 10lg [Db]
3) Signalning spektr kengligi:


F_s = F_max – F_min


Ovoz diapazoni Aloqa liniyada o‘zatilayotgan signal polosasi

Television signal polosasi


1.10-rasm. Signallarning spektrlari