Reja: Yodning qalqonsimon bezdagi ahamiyati

Mavzu:Noorganik ionlar va ularning funksiyasi
Reja:
1.Yodning qalqonsimon bezdagi ahamiyati
2.Zn ning jinsiy faoliyatimizga ta’siri
3.Odam organizmida ionlarning faoliyati

Yod hayotning bir qismi bo’lgan elementlar orasida muhim o’rin tutadi.

Dunyo bo’ylab aqliy zaiflik holatlari yod tanqisligi bilan bog’liq.Bundan tashqari buqoq kasalligini eng muhim sababi bu yod tanqisligi bilan bog’liq.Yodlangan tuzlar va yodlangan ozuqalar har kuni qabul qilamiz,yod tanamizning normal ishlashi uchun ajralmas element hisoblanadi.Uni tasodifan poroxda ishlaydigan kimyogar topdi.Ozon bilan reaksiyaga kirishib birikmalar hosil qiladi.U asosan tabiatda dengiz suvida erigan holda uchraydi.Tuproq,minerallar va dengiz mahsulotlarida yod uchraydi.Dengiz suvidagi yodni ba’zi usullar bilan tozalash mumkin.Dengizdagi suvo’tlar yodning eng samarali manbai hisoblanadi.U tabiatda yagona barqaror izotopdan iborat.

Yod va sog’liq

Tirik organizmlar yod miqdoriga muhtoj.Yod oziq-ovqat zanjiriga trurli yo’llar bilan qo’shilishi orqali havo va tuproqqa etib boradi va u tuproqdan oziq moddalariga yetadi.Dengiz mahsulotlari yodning muhim mambaidir.Tana yod mineralidan foydalangan holda tiroid gormonini ishlab chiqaradi.Inson tanasidagi yodning 60 foizi qalqonsimon bezi gormon ishlab chiqarish sarflandi.Shu tarzda metabolizm saqlanib qoladi.Tiroid gormoni reproduktiv tizimining rivojlanishi va normal ishlashi va bolalar miyasining kamol topishi uchun juda muhimdir.Tiroksin va triodotironin deb nomlangan ikkita gormonni ishlab chiqaradi.
Yod tanqisligida tanada jiddiy muammolar kelib chiqadi.Yod tanqisligi koplab kasalliklarni asosida yotadi.Aqliy zaiflikning asosiy sababi yod tanqisligidir.Yod bolalarning o’sishi va rivojlanishi uchun talab qilinadi.Yod tanqisligida terining qurishi,G’ayritabiy vazn ortishi,doimiy charchoq,ich qotishi,tushkunlik va o’sish buzilishlarinining sababi ekanligi isbotlangan.
Buqoq va qalqonsimon bez kasalliklari bilan kasallanganlar,dengiz mahsulotlarini kamroq istemol qiladigan va kam tuz ishlatadiganlar yod tanqisligiga duch kelishi mumkin.
Yod qizdirilganda burunni bezovta qiladigan pushti-binafsha rangli gaz hosil qiladi.
Yod tanadagi trillionlab hujayralarning har birida mavjud.
Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti tomonidan belgilangan «yod tanqisligi» mintaqasida 1,5 milliard kishi yashaydi.
Buqoq kasalligini davolashda yoddan foydalanish «g’arbiy tibbiyotning tug’ilishi» sifatida qabul qilindi.
Yod tanqisligi natijasida kelib chiqqan kasalliklar Chernobil fojiasi keltirib chiqaradigan og’ir kasalliklarga teng keladigan hisoblanadi.
Zn
Rux – 12 guruhining kimyoviy elementi (eskirgan tasnifga ko’ra — ikkinchi guruhning kichik guruhi), davriy tizimning to’rtinchi davri, atom raqami 30. U Zn (Lot. Zincum) belgisi bilan belgilanadi. Normsal sharoitda rux moddasi oq-moviy rangli mo’rt oraliq metallidir (u havodagi xiralashadi, yupqa rux oksidi qatlami bilan qoplanadi).