Rekombinatsiya mutatsiyalari

Rekombinatsiya va mutagenez

Bog'langan genlarning rekombinatsiyasi krossingover natijasida sodir bo'ladi. Agar bog'langan genlar bir-biriga juda yaqin bo'lgan lokuslarni egallasa, u holda krossingover kamdan-kam uchraydi. Bu holda avlodlar orasida rekombinantlarning paydo bo'lishi ham kam uchraydi. Rekombinantlar xuddi mutantlar kabi harakat qiladilar.

Noyob rekombinantlar va mutantlar o'rtasidagi o'xshashlik quyidagi modelda tasvirlangan. Ikki chambarchas bog'langan gen, A va B, o'xshash jarayonlarni tartibga soladi va bir-birining o'rnini bosa oladi.
Boshqacha qilib aytganda, normal fenotip ikkita dominant allel Ab/aB yoki ushbu dominant allellardan biri (A yoki B) tomonidan yaratilgan. Ikkita Ab/aB geni uchun geterozigotlar normal fenotipga ega va odatda sof ko'payadi. Ba'zida A va B lokuslari o'rtasida krossingover sodir bo'ladi, natijada ma'lum miqdordagi gametalar ab. Bu gametalar "mutant" fenotipga ega bo'lgan va faqat deviant xususiyatga ko'ra ko'payadigan aabb zigotalarini keltirib chiqaradi. Agar A va B o'rtasida kesishuv mutatsiyalar chastotasi bilan taqqoslanadigan chastotada sodir bo'lsa, unda bunday noyob rekombinantni mutantdan an'anaviy usullar bilan ajratib bo'lmaydi.
Yaxshi genetik tahlildan foydalanib, Drosophila melanogaster, Zea mays va ba'zi zamburug'larda yuqorida tavsiflangan umumiy modelga mos keladigan bir nechta holatlar aniqlangan. Drosophila'da krossoverlar 0,00026 chastotada va ehtimol kamroq tez-tez sodir bo'ldi. Makkajo'xori (Zea mays) don va o'simlikning boshqa qismlari rangini belgilovchi kompleks A geniga ega; bu gen ikkita qo'shni subgendan iborat bo'lib, ular vaqti-vaqti bilan rekombinatsiyalanib, mutantlarga tashqi o'xshash shakllarni beradi (ko'rib chiqish uchun qarang: Grant, 1975,Ch. 4).
Ushbu ma'lumotlardan ko'rinib turibdiki, tahlil qilinmagan mutant shakllarining har qanday guruhi, ehtimol, haqiqiy gen mutantlariga qo'shimcha ravishda, ma'lum miqdordagi noyob rekombinantlarni o'z ichiga oladi.

8.