Respublikamizdagi

Xaritada aerodromning uchish-qo‘nish yo‘lagini o‘tkazish.

Berilgan topografik xaritaga kenglik, balandlik joyning relefidan kelib chiqib aerodromning uchish qo‘nish yo‘lagi loyihalanadi. Variantga qarab, yani nechchi kilometrligiga qarab va kengligi ham hisobga olinib masshtabga qo‘yim chiziladi. Va har 100 metrda piket hisobida har bir piketning balandligi yoziladi.

Aerodromning bo‘ylama kesimni loyihalash.

Asosiy variant deb 1-variantni olganimizdan keyin unga bo‘ylama profilni loyihalash kerak. Buning uchun birinchidan tanlagan variantimiz piketlaganimizdan keyin har bir piket bo‘yicha yo‘l o‘qi balandlik belgilarini interpolatsiya yoki ekstrapolatsiya usulidan foydalanib hisoblab topamiz. Interpolatsiya usuli bn piketlar va harakterli nuqtalar balandlik belgisini aniqlash ular ikki yonmayon turgan balandlik belgisi aniq bo‘lgan gorizontallar mavjud bo‘lganda amalga oshiriladi. Yonma-yon turgan balandlik belgisi aniq bo‘lgan gorizontallar oralig‘ida joylashgan nuqtaning balandlik belgisi uchburchaklar o‘xshashligidan kelib chiqib aniqlanadi. Bunda gorizontallar qadamini bilgan holda harita bo‘yicha ularni oraliq masofasi l va nuqta bilan biror gorizontal orasidagi masofa b o‘lchanadi. Aniqlash kerak bo‘lgan balandliklar farqi (x) quyidagi formula asosida aniqlanadi:

yoki

bu erda x-aniqlash kerak bo‘lgan balandliklar farqi, m; h-gorizontallar qadami baladligi, m;

b-gorizontallarning biridan istalgan nuqtagacha bo‘lgan masofa, mm; l-gorizontallar oralig‘ masofasi, mm.

Agar nuqta yopiq gorizontal chiziq ichida yoki gorizontal chiziqlardan tashqarida bo‘lsa, balandlik ekstrapolatsiya bilan aniqlanadi. Shakllarni hisoblash sxemalari shakl.

b=5.5 mm, h=2.5 m, l=8 mm. Echish:
m. m.

Rasm. 6.4 – Interpolatsiya orqali nuqtaning balandligini hisoblash sxemalari

b=6 mm, h=2.5 m, l=24 mm. Echish:
m. m.

b=8.5 mm, h=2.5 m, l=17 mm. Echish:

m. m.
Topografik xaritada gorizontallarni aniqlash uchun hisob asosida quyidagi ishlar bajariladi. Trassa ^{boshi A nuqta gorizontali ya’ni balandligi berilgan topshriqdagiga qarab aytganda H}0^{=626,30 H}1 ^esa PK1
100--0.8sm x----0.15sm
proporsiyadan x=18.75sm ekanligidan 625.5-626
0.5-100%
x-18.5 bu proporsiyadan esa x=0.92 ekanligini olamiz. ^{626-0.92=625.90 ya’ni H}1^=625.90
H2 ^{gorizontali ya’ni PK2 ni gorintali:}
100-1.2
X-0.7 bu proyeksiyadan x=58.33 ekanligini va 0.5-100
x-58.5 proyeksiyasidan esa x=0.2916 ekanligini topamiz va 626.03-0.2916=625.73
^H2^=625.73
H3 ^{ya’ni PK3 gorizontalini toppish uchun ham interpolatsiya yoki ekstropolatsiyadan birini ishlatib} topamiz.
100-0.4
x-0.3 bundan x=0.75*100=75 va undan 0.5-100
x-75 bundan esa x=0.375 ekanini topamiz. ^{625.05-0.375=624.67 bu esa H}3^=624.67
Shu bilan birga barcha pk larni h larine hisoblab topamiz.