Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Masala va mashqlar 
 
1. A mamlakatning iqtisodiyotida investitsiya funksiyasi I = 80+0,8Y 
tenglikda, jamg‘arish funksiyasi esa S= – 40 + 1,2 Y tenglikda 
ifodalanadi. Y- milliy daromad. Jamg‘arma 100% investitsiyaga ayla-
nadi, desak, mamlakatda milliy daromadning muvozanatli hajmini 
hisoblang.
Nima sababdan muvozanatli hajmi deymiz? Izohlang.
2. Agar jamg‘arish funksiyasi S = - 20 + 0,2Y tenglikda ifodalanib, 
avtonom investitsiyalar esa 150 birlikni tashkil etsa, milliy daromadning 
muvozanatli darajasi qanday bo‘ladi? Avtonom investitsiyalar qanday 
investitsiyalar? Izohlang. 
3. Mamlakatda avtonom iste’mol xarajatlari 20 mlrd. so‘mni tashkil 
etdi. Iste’molga o‘rtacha moyillik 0,675 ga teng, yaratilgan milliy 

---

89 
daromad hajmi 450 mlrd. so‘m bo‘lsa, yalpi xarajatlarni hisoblang. 
Avtonom iste’mol xarajatlari qanday xarajatlar? Tushuntiring. 
4. Quyidagi jadval ma’lumotlariga diqqat qiling:
Ishlab chiqa-
rish va daro-
mad 
darajasi, 
YaIM=real 
daromad, 
tril. so‘m 
Iste’mol, 
tril. 
so‘m 
Jamg‘a-
rish, tril. 
so‘m 
Iste’-
molga 
o‘rtacha 
moyil-
lik 
Jam-
g‘arish-
ga o‘r-
tacha 
moyil-
lik 
Iste’-
molga 
me’yo-
riy 
moyil-
lik 
Jamg‘a-
rishga 
me’yo-
riy 
moyil-
lik 
350 
-4 
370 
0 
390 
4 
410 
8 
430 
14 
450 
20 
a) berilganlar asosida jadvalni to‘ldiring. Me’yoriy daromad ham 
iste’mol va jamg‘arishga avvalgi nisbatda bo‘linadi, deb oling;
b) daromad nuqtasini aniqlang. 
Nima sababdan daromad ortgan sari jamg‘arish ortib borayapti, izoh-
lang. Iste’molga me’yoriy moyillik deganda nimani tushunamiz. Nega 
ularning yig‘indisi birga teng?
5. Aytaylik, A mamlakatda 1 mln. oila bor. Oilalar yarmining iste’-
molga me’yoriy moyilligi 
1
/
2
, ikkinchi yarminiki 
3
/
4 
ga teng: 
A) agar uy xo‘jaliklari ixtiyoridagi daromad 10 mln. so‘mga 
ko‘paysa va hammasi oilalarning birinchi qismiga to‘g‘ri kelsa iste’mol 
xarajatlari qanchaga ko‘payadi? 
B) agar o‘sgan daromadlarni barchasi oilalarning ikkinchi qismiga 
to‘g‘ri kelsachi? Hisoblang, natijasini izohlab bering.