298
II bob. JAHON XO‘JALIGI
12-MAVZU. JAHON IQTISODIYOTI VÀ UNING
RIVOJLANISHI
1-§. Jahon xo‘jaligining vujudga kelishi va rivojlanishi
Jahon xo‘jaligi – bu xalqaro mehnat taqsimoti va integratsion
tamoyillar hamda iqtisodiy munosabatlarning
xalqaro tizimi orqali
bir-biri
bilan
chambarchas
bog‘langan milliy xo‘jaliklar
majmuasidir.
Jahon xo‘jaligi mamlakatlari turkumlanishi
Xo‘jalik tizimlari xususiyatiga ko‘ra:
a) rivojlangan mamlakatlar;
b) bozor iqtisodiyotida rivojlanayotgan mamlakatlar;
d) bozor iqtisodiyoti to‘la shakllanmagan mamlakatlar.
Alohida yorqin aks etgan iqtisodiy belgilariga ko‘ra:
a) yangi industrial mamlakatlar (shimoliy-sharqiy
Osiyo va
Lotin Amerikasidagi);
b) yuqori daromadli neft eksport qiluvchi mamlakatlar
(Quvayt, Saudiya Arabistoni va boshqalar);
d) eng kam rivojlangan mamlakatlar (Ekvador);
e) eng kambag‘al mamlakatlar (Chad,
Bangladesh, Efiopiya).
Xalqaro mehnat taqsimoti va ixtisoslashishning qaror
topishi
va rivojlanishi;
transport, aloqa va xalqaro kommunikatsiya tizimlari
rivojlanishi;
kapitalning to‘planishi
va markazlashishi oqibatida
xalqaro monopoliyalar vujudga kelishi;
FTT va ishlab chiqarishning baynalmilallashuv jarayonini
kuchayib borishi.
Jahon xo‘jaligining vujudga kelish shart-sharoitlari