Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Iqtisodiy o‘sishni sekinlashtiruvchi (to‘xtatib turuvchi) omillar: 

mehnat muhofazasi; 

atrof-muhitning ifloslanishi; 
* ekologik muammolar;

ishlovchilar mehnat sharoitini yaxshilash; 

xodimlarning sog‘lig‘ini muhofaza qilish; 

tabiiy ofatlar va favqulodda ro‘y beradigan iqtisodiy-siyosiy 
o‘zgarishlar.
 3-§. Iqtisodiy o‘sish modellari
 
Iqtisodiy o‘sishning barcha modellari «ishlab chiqarish funksiyasi» 
kabi mahsulot ishlab chiqarish hajmi va sarf qilingan iqtisodiy resurs-
lar miqdori o‘rtasidagi bog‘liqlikni ko‘rsatadi. 
Shundan kelib chiqib, iqtisodiy o‘sishning ko‘pchilik modellarida 
ishlab chiqarish real hajmining ko‘payishi ishlab chiqarish asosiy 
omillari – mehnat (L) va kapital (К) miqdorining o‘zgarishi bilan 
bog‘lanadi. 
Iqtisodiy o‘sish modellari 
Е.Domar 
modeli 
Bu model mehnat bozorida ortiqcha taklif mavjud 
bo‘lishi, narx darajasining doimiy taqozo qilishini 
va mahsulot chiqarish hajmi faqat yagona resurs 
kapital miqdoriga bog‘liq bo‘lishini ko‘rsatadi. 
Unga ko‘ra investitsiyalarning o‘sish sur’ati 
iqtisodiyotda talab va taklif ko‘payishining asosiy 
omili bo‘lib xizmat qiladi. 

---

64 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4-§. Milliy boylik va uning tarkibi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
R. Xarrod 
modeli 
Bu modelga «tabiiy» o‘sish sur’ati tushunchasi 
kiritiladi. Bu faol aholi soni ko‘payishi va texnika 
taraqqiyoti natijasida kelib chiqadigan o‘sish sur’ati 
bo‘lib, u mehnat va kapital omillarining to‘liq
band-
ligini ta’minlaydi. 
R.Solou 
modeli 
Mazkur modelga «tabiiy o‘sish» tushunchasi 
kiritiladi. Bu iqtisodiy faol aholi soni ortishi va 
iqtisodiy resurslarning to‘liq bandligini ta’minlay-
digan texnika taraqqiyoti natijasida ro‘y beradigan 
o‘sish sur’ati. 
MILLIY BOYLIК iqtisodiy tushuncha sifatida – bu jamiyat 
taraqqiyoti davomida ajdodlar tomonidan yaratilgan va avlodlar 
tomonidan jamg‘arilgan moddiy, intellektual hamda foydalanishga 
jalb qilingan tabiiy boyliklardir. 
Milliy boylik uni hisoblash usuli nuqta
i 
nazaridan quyidagicha 
ta’riflanadi: