Rini chizish

MATHCAD DASTURIDA FUNKTSIYALARNING GRAFIKLARINI CHIZISH

Umumiy ma'lumotlar
MathCAD ikkita katta guruhga bo'linishi mumkin bo'lgan bir nechta turli xil grafiklarni chizish moharatiga ega.
Ikki o'lchovli grafika:
• X-Y (Dekart koordinatalar) grafigi (X-Y график); • qutbli grafika (Полярный график).
3D grafika:
• uch o'lchovli sirtning grafigi (График поверхностни); • daraja chizig'i grafigi (Контурный график);
• uch o'lchovli gistogramma (График 3D разброса); • uch o'lchovli nuqtalar to'plami (3D график);
• vektor maydoni (Векторное график).

Grafiklarni turlarga ajratish biroz o'zimiz xohlagandek amalga oshiriladi, chunki ko'p sonli parametrlarning sozlamalarini boshqarish orqali biz grafik turlarining kombinatsiyasini, shuningdek yangi turlarini yaratishimiz mumkin (masalan, ikki o'lchovli grafikni chizish uchun oddiy X-Y grafikasining bir turi Dekart koordinatalar sistemasidan foydalanamiz).
Grafiklarni chizish uchun shablonlarni ishlatamiz. Ularning ro'yxati Добавить-Графики menyu buyrug'ida mavjud. Bu buyruqda har xil grafiklarni chizish uchun zarur bo'lgan ko'pgina parametrli grafiklar avtomatik ravishda tanlash asosida ekranda o'rnatiladi. Shuning uchun ma'lum bir turdagi dastlabki grafikni chizish uchun grafik turini ko'rsatish kifoya. Графики buyrug’i asosiy ettita grafik turlarining ro'yxatini o'z ichiga oladi. Ular haqida quyida ma’lumot ko’rsatilgan.

X-Y график Полярный график График поверхностни Контурный график График 3D разброса 3D график

Векторное график


Dekart koordinatalari sistemasidagi grafik Qutb koordinatalaridagi grafik
3D grafik
Uch o'lchovli sirtning kontur uchastkasi
Uch o'lchovli fazoda nuqta(rasm) shaklida chizma Uch o'lchovli fazoda(gistogramma) ustunlar to'plami ko'rinishidagi rasm uchun grafika
Tekislikda vektor maydonining grafigi

MathCAD foydalanuvchiga turli xil grafik formatlash vositalarini taqdimetadi. Masalan-chiziqlar qalinligi va rangini, koordinatalio'qlar turini, koordinatali panjara turlarini, matnli sharhlarni va boshqalarni o'zgartiradi. Rasm ko'rinishini o'zgartirish uchun grafik maydoniga ikki marta bosamiz va sozlash oynalarida kerakli parametrlarni o'rnatamiz.
Har qandayturdagi grafiklar, har qandayhujjat ob'ekti kabi, tanlanishi, ekranga qo'shilishi, u erdan chaqirilishi va hujjatning istalgan yangi joyiga o'tkazilishi

mumkin. Sichqoncha kursori bilan ularni bir joydan ikkinchi joyga siljitish, shuningdek gorizontal, vertikal va diagonal bo'yicha cho'zish, sichqoncha kursori yordamida tanlangan grafiklarning maxsus belgilariga yopishtirish mumkin.
Barcha grafiklarni tuzish tartibi bir xil. Ishchi hujjatda grafika shablonini tanlagandan so'ng, sxemani aniqlash uchun to'ldirish kerak bo'lgan kiritish uchun belgilangan joylar bilan grafik maydonchasi ochiladi va grafik aniqlanganda (barcha belgilangan joylar to'ldirilgan), avtomatik hisoblash rejimida grafik tuzish uchun grafik maydonidan tashqarida sichqonchani bosish kifoya.
Turli xil grafiklar uchun shablonni to'ldirish o'ziga xos xususiyatlarga ega. Masalan, grafik rasmida bir nechta egri chizishingiz mumkin. Abstsissa bo'ylab
bitta iboraga nisbatanordinata bo'ylabbir nechta iboralarni grafik ravishda ko'rsatish kerak. Bu uchun birinchi ifodani ordinata bo'ylab yozamiz va qolgan ifodalarni vergul bilan kiritamiz. Shunda birinchi ifoda ostida darhol bo'sh maydon paydo bo'ladi. Bo'sh maydonga ifodalarni yozib bora beramiz va hokazo.
Bir xil chizilgan rasmda bir nechta mustaqil egri chiziqlar qo'yish uchun, abscissa bo'ylab vergul bilan ajratilgan ikki yoki undan ko'p iboralarni va ordinatalar bo'ylab ham bir xil ifoda kiritamiz. MathCAD iboralarni juft-juft qilib taqqoslaydi - abssissa o'qidagi birinchi ifoda, ordinata o'qida birinchi ifoda, ikkinchisi abssissa o'qidagi ikkinchi ifoda, ordinata o'qida ikkinchi ifoda va boshqalar. So'ngra har bir juftlikning grafigi tuziladi.
Abscissa bo'ylab bitta argumentga qarab, biz ordinatani bo'ylab 16 ta funktsiyani yaratishimiz mumkin. Ammo, agar har bir egri chiziq uchun har xil argument ishlatilsa, unda faqat 10 tagacha grafik ko'rsatilishi mumkin.
Xuddi shu tarzda, grafika shablonini to'ldirish uchun bir xil texnologiyadan foydalangan holda qutbli koordinatalarda bir xil chizmalarga bir nechta grafiklarni qo'yish mumkin.