Rivo-Rochchi usuli bilan odamlarda qon bosimini o‘lchash. Yurak qon tomirlar sistemasidagi muammolar va ularni hal qilish

ARTERIAL PULЬSNI QAYD QILISH

Arterial pulьs deb, arterial bosimning tebranishlari tufayli arteriya devorlarining ritmik tebranishlariga aytiladi. Arterial pulьs Yurak ishini, tomirlar holatini va qon bosimining kattaligini o’zida aks ettiradi. Pulьsning 4 ta asosiy xossasi farqlanadi: uning chastotasi, kuchi, tezligi va qattiqligi.

Pulьsni qayd qiluvchi apparatlar sfigmograflar deyiladi.
Pulьs egri chizig’i – sfigmogramma (59-rasm)da quyidagi qismlar farqlanadi: ko’tariluvchi tizza – to’g’ri, tik, arteriyaning kengayishiga to’g’ri keladigan baland ko’tarilish (anakrot), uchi va pastga tushuvchi tizza - qiya chiziqning sekin tushishi (katakrot) arteriya devorining bo’shashib ketishiga to’g’ri keladi.



Egri chiziqning tushuvchi qismi katta bo’lmagan bir necha ko’tarilishlar bilan uzilishi mumkin, bu dikrotik ko’tarilish deb atalib, barcha egri chiziqda har doim kuzatiladi. Uning boshlanishi yarimoysimon klapanlarning yopilishiga to’g’ri keladi.
Pulьs egri chizig’i Yurakning chap qorincha faoliyati fazalarining qancha davom etishi haqida ba’zi ma’lumotlarni berishi mumkin. egri chiziqning ko’tarilishidan bosh­lab, to dikrotik to’lqinigacha bo’lgan oraliqda Yurakning sistola fazasi davom etadi. Diastola dikrotik ko’tarilishdan boshlab yangi egri chiziqning paydo bo’lishiga qadar davom etadi.
Ish anjomlari: sfigmograf, kimograf. Tajriba odamda olib boriladi.
Tajriba o’tkazish tartibi. 4 ta barmoqni tekshiriluvchining bilak arteriyasi sohasiga quyib, tomirning eng aniq urayotgan joyi aniqlanadi. Tekshiriluvchining bilagiga sfigmograf shunday qilib o’rnatilsinki, natijada bu arteriyaning eng aniq urayotgan nuqtasida bo’lsin. Sfig­mogramma yoziladi.
Ishni rasmiylashtirishga doir tavsiyalar. Arterial pulьsning va pulьs egri chizig’ining alohida qismlarining kelib chiqishini tushuntiring


Yurak-tomir faoliyatini tekshirish usullari
Mashg’ulotga tayyorlanish uchun savollar(uyga vazifa)
1.Biotoklar haqida tushuncha. Yurak biotoklarini yozib olish usullari. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________2.Elektrokardiografiya, uning printsiplari va maqsadi. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3.Qon bosimi. Qon bosimining kelib chiqish sabablari. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________4.Sistolik va diastolik qon bosimlari. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________5.Qon aylanish sistemasining turli bo’laklaridagi bosimi. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________6.Qon bosimining nerv-gumorol o’yl bilan boshqarilishi. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________