Ривожланишида нуқсони бўлган болаларнинг нутқ хусусиятлари Режа 1.Нутқ ҳақида тушунча. Нутқ турлари 2.Ривожланишида нуқсони бўлган болалар н нутқ хусусиятларининг ўзига хослиги 3.Нутқ нуқсонлари кўринишлари Кишиларнинг тили воситасида ўзаро муносабатда бўлиш жараёни нутқ деб аталади. - Кишиларнинг тили воситасида ўзаро муносабатда бўлиш жараёни нутқ деб аталади.
-
- Нутқ биргаликда меҳнат қилиш жараёнида кишиларда бир-бирига нимадир айтиш эҳтиёжи туғилган вақтда юзага келади. Кишилар нутқ ёрдамида ўз замондошларига муайян вақтда нималар юз бераётганини хабар қилибгина қолмайдилар, балки инсоният тўплаган билимларнинг авлоддан-авлодга етказиб берадилар. Бола нутқни эгаллаб олганидан кейин ўзи туғилган жамият ҳаётида кишилар билан муносабатда бўлади. Агар бола бирор сабабга кўра нутқни эслаб қолмаса, унинг ақлий камолоти паст даражага тушиб қолиши мумкин.
-
Фикрлаш боланинг нутқи ва тафаккурини ўсишида муҳим воситадир. Ташқи нутқ товушлар ёрдамида эшиттирилиб, ёки график белгилар билан ёзилиб, бошқаларга қаратилган нутқдир. Ички ва ташқи нутқнинг физиологик табиати бир хил, фарқ товуш чиқарилади ёки ёзиб баён этилади, ички нутқда нутқ органларининг ҳаракати товушсиз юзага келади. - Фикрлаш боланинг нутқи ва тафаккурини ўсишида муҳим воситадир. Ташқи нутқ товушлар ёрдамида эшиттирилиб, ёки график белгилар билан ёзилиб, бошқаларга қаратилган нутқдир. Ички ва ташқи нутқнинг физиологик табиати бир хил, фарқ товуш чиқарилади ёки ёзиб баён этилади, ички нутқда нутқ органларининг ҳаракати товушсиз юзага келади.
- Фикрни ифодалаш усулига кўра нутқ оғзаки ва ёзма бўлади. Оғзаки нутқ ёзма нутқдан қуйидагилар билан фарқланади: оғзаки нутқ, товуш нутқ, ёзма нутқ эса график нутқдир.
Оғзаки нутқда интонация, мимика, имо-ишора жестикулятсиядан кенг фойдаланиб, эшитиш сезгиси асосий рол ўйнайди. Тафаккур ва нутқ бир-бири билан узвий равишда боғлиқдир. Шахс ўйлаётганда, одатда, фикрларни сўзлар, жумлалар тарзда, ички нутқ деб аталадиган нутқ тарзида ифода этиади. Бироқ шундай ҳоллар ҳам бўладики, шахс фикрини сўзлар билан ифода эта олмай қолади. Бу ҳолда одам ички нутқдан ташқи ифодага ўтишда ўз фикрини бошқа кишиларга тушунадиган қилиб баён этишда қийналади. Кишилар тилдан фикр баён қилиш қуроли сифатида фойдаланадилар - Оғзаки нутқда интонация, мимика, имо-ишора жестикулятсиядан кенг фойдаланиб, эшитиш сезгиси асосий рол ўйнайди. Тафаккур ва нутқ бир-бири билан узвий равишда боғлиқдир. Шахс ўйлаётганда, одатда, фикрларни сўзлар, жумлалар тарзда, ички нутқ деб аталадиган нутқ тарзида ифода этиади. Бироқ шундай ҳоллар ҳам бўладики, шахс фикрини сўзлар билан ифода эта олмай қолади. Бу ҳолда одам ички нутқдан ташқи ифодага ўтишда ўз фикрини бошқа кишиларга тушунадиган қилиб баён этишда қийналади. Кишилар тилдан фикр баён қилиш қуроли сифатида фойдаланадилар
Do'stlaringiz bilan baham: |
