Roemeriya refrecta o’zimligining kimyoviy tarkibi

ROEMERIYA REFRECTA O’ZIMLIGINING KIMYOVIY TARKIBI.

Begmatova Gulshanoy Nomanovna

Farg’ona Davlat Universiteti

Magistratura fakulteti kimyo fanlari yo’nalishi

1 – kurs talabasi.

Annotatsiya: ushbu maqolada roemeriya refrecta o’simligining kimyoviy tarkibi, tibbiyotda qo’llanilishi, lolaqizg’aldoq haqida ma’lumotlar berilgan.

Kalit so'zlar: Roemeriya, efemer, glikozid, alkaloid.

Bu murakkab dunyoning azaliy va abadiy muammolari, shu bilan birga, har bir davrning dolzarb masalalariga har tomonlama asosli ilmiy javoblar topilgan taqdirdagina ma’naviyat olami yangi ma’no – mazmun bilan boyib boradi. Boshqacha aytganda, har bir ilmiy yangilik, yaratilgan kashfiyot – bu yangicha fikr va dunyoqarashga turtki beradi, ma’naviyatning shakllanishi o’ziga xos ta’sir ko’rsatadi. Tibbiyotda qo‘llaniladigan dorivor vositalarning 38—40 % ini o‘simliklardan olinadigan preparatlar tashkil qiladi. Ba’zi og‘ir kasalliklarni davolashda ishlatiladigan ayrim dorivor preparatlar (yurak glikozidlari, steroid va fenolli birikmalar va boshqa biologik faol moddalar)ni shu vaqtgacha sintez yo‘li bilan olib bo‘lmadi. Ularni olish manbayi faqat o‘simliklar bo‘lib qolmoqda. Yovvoyi holda o‘sadigan dorivor o‘simliklarning zaxirasi har qancha ko‘p bo‘lmasin, yildan yilga o‘sib borayotgan talabni qondirish hamda tabiiy sharoitda o‘sadigan o‘simliklarni saqlab qolish uchun ularni yig‘ish to‘g‘ri uyushtirilishi kerak hamda mahsulotlarni tayyorlashni ilmiy asoslangan qat’iy rejaga rioya qilingan holda olib borish zarurdir. Roemeriya (Roemeria) bir yillik o‘t o‘simlik. Barglari oddiy, qo‘sh patsimon. Qizg‘aldoq (R. refracta). Efemer o‘simlik. Bo‘yi 25 sm gacha o‘sadi. Mevasi qo‘zoqchaga o'xshash ko‘sak meva.

Dori – darmon o'simliklarining bioaktiv birikmalaridan profilaktika, nazorat va inson kasalliklarini davolash uzoq tarixga ega. O'simliklar biofaol birikmalarining aksariyati juda murakkab kimyoviy tuzilmalar va ularning kimyoviy sintezlari ko'pincha iqtisodiy emas. Bundan tashqari, ularni ishlab chiqarish hali ham davom etmoqda o'simliklarga bog'liq. Roemeriya o'simliklari tarkibida ko'p bo'lgan turli xil bioaktiv birikmalar mavjud an'anaviy va zamonaviy tibbiyotda foydalanadi. Ushbu tadqiqotda biz antimikrobiyal faolligini baholadik roemeriya o'simlik turiga mansub alkaloid ekstraktlari ba'zi inson patogenlariga qarshi ishlatiladi.

Ushbu tadqiqot natijalari shuni ko'rsatdiki, sinovdan o'tgan o'simliklarning alkaloid ekstraktlariga qarshi samarali bo'lgan qo'ziqorin va bacterial patogenlardir. Barcha o'simlik alkaloid ekstraktlari bakterial patogenlarga qaraganda qo'ziqorinlarga qarshi ko'proq ingibitiv ta'sir ko'rsatdi. Bakterial patogenlar uchun MIC va MBC ko'rsatkichlarini taqqoslash aniqlandi barcha o'simlik alkaloid ekstraktlari grammusbat bakteriyalarga nisbatan grammdan ko'ra ko'proq salbiy bakterial patogenlar ingibitiv ta'sir ko'rsatgan. Shuningdek, natijalar Roemeriya refraktasining alkaloid ekstraktlari kuchliroq ekanligini ko'rsatdi. Boshqa o'simliklar bilan solishtirganda qo'ziqorin va bakterial patogenlarga qarshi ingibitiv ta'sir ko’rsatishi aniqlandi.

Xulosa: Papaveraceae oilasining o'simlik turlarida mavjud bo'lgan mikroblarga qarshi birikmalar mos keladi yangi antibiotiklarni ishlab chiqarishga ehtiyoj bor ekanligini ko’rsatadi. Ushbu tadqiqot natijalari Romeriya tarkibidagi patogenlar mikroblarga qarshi birikma ekanligini ko'rsatdi. Refrakta o'simligidan C. albicans va S. aureus sabab bo'lgan yuqumli kasalliklarni davolashda foydalanish mumkin.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Taanachev A.I. O'simliklar geografiyasiga kirish. L Leningrad nashriyoti. Universitet, 1974.244 p.
   
2. 
   Yurzen B.A. Biologik xilma-xillikni o'rganish va saqlash: floristika hissasi / qiyosiy floristika uslublari bo'yicha binologik xilma-xillikni o'rganish: IV qiyosiy fotoristika materiallari, Berezinsky Bioferny qo'riqxonasi, 1993. SPb. NIIH SP6GU, 1998 yil 14-34.