S. F. Amirov, M. S. Yoqubov, N. G’. Jabborov elektrotexnikaning nazariy asoslari

2.11.2. O'zaro induksiya EYuK 
 
Induktiv bog'langan elementlardan biridagi tok o'zgarsa, boshqa
elementda o'zaro induksiya EYuKi paydo bo'ladi. O'zaro induksiya
(elektromagnit induksiya qonuni) tufayli paydo bo'ladigan EYuK va
kuchlanishning absolyut qiymati mos ravishda quyidagilarga teng:
.

,
1

21
2
2
2
12
1
1
dt
di
M
dt
d
e
u
dt
di
M
dt
d
e
u
M
M
M
M









Bu kattaliklar ishoralarini aniqlash uchun o'zaro bog'langan

zanjir elementlarining bir xil nomlangan qismalarini topish kerak.
Bunda quyidagi qoida o'rinlidir:

ELEKTROTEXNIKANING NAZARIY ASOSLARI

115
"Agar qismalarga nisbatan bir xil yo'nalishda o'tadigan tokdan

har bir elementda hosil bo'ladigan o'zinduksiya va o'zaro induksiya
magnit oqimlari qo'shilsa, u holda bu qismalar induktiv bog'langan
ikkita elementning bir xil nomlangan qismalari deyiladi".
Bu qoida asosida 2.28-rasm, a da keltirilgan g'altaklar qismalari
belgilangan.
i
1
tok
a
qismadan
b
qismaga yo'nalgan bo'lsa va
i
2
tok
c
qismadan
d
qismaga yo'nalgan bo'lsa, o'zinduksiya magnit oqimi
Ф
11
(
Ф
22
) va o'zaro induksiya magnit oqimi
Ф
12
(
Ф
21
) bilan
qo'shiladi. Shuning uchun
a
qisma bilan
c
qisma bir xil nomlangan
bo'ladi, xuddi shunday
b
qisma
d
qisma bilan bir xil nomlangan
bo'ladi.

2.28-rasm, b dagi g'altaklar uchun

a
1
va
d
1
hamda
b
1
va
c
1
bir
xil nomlangan qismalar bo'ladi.
Avvalgi holdan farqli joyi shundaki, 2-g'altakning o'ralish
yo'nalishi 1-g'altakning o'ralish yo'nalishiga qarama-qarshidir.
Bir xil nomlangan ikkita juft qismalardan biri maxsus belgilar:
nuqta yoki yulduzcha bilan belgilanadi.