s. KiriSH. «Kuntug‘mish» I bob. Xalq og‘zaki ijodi 1-§. Kirish. «Kuntug‘MlSH»
Download 0.53 Mb.
|
Nurbek kitob 8-sinf
|
2-§. LUTFIY 41
Quyidagi qaysi bosh ruknda bir cho'ziq, bir qisqa va yana ikki cho‘ziq hijo ishtirok etadi? A) «foilotun» B) «mafoiylun» C) «faulun» D) «foilun» Quyidagi qaysi bosh rukn «V » tarzida ifodalanadi? A) «foilotun» B) «faulun» C) «mafoiylun» D) «foilun» Quyidagi qaysi bosh ruknda bir qisqa va ikki cho'ziq hijo ishtirok etadi? A) «foilotun» B) «mafoiylun» C) «foilun» D) «faulun» Quyidagi qaysi bosh rukn «V —» tarzida ifodalanadi? A) «foilotun» B) «foilun» C) «mafoiylun» D) «faulun» Agar ruknlar misralarda qisqarmagan tarzda, ya'ni to'liq holda uchrasa, vazn nomi oxiriga qaysi so‘z qo'shiladi? A) «mahzuf» B) «solim» C) «maqsur» D) «rajaz» Agar rukn misra oxirida qisqargan tarzda (masalan, «foilotun» — «foilun», «mafoiylun» — «faulun», «faulun» - «faul» bo'lib) kelsa, vazn nomi oxiriga qaysi so'z qo'shib aytiladi? A) «solim» B) «maqsur» C) «mahzuf» D) «rajaz» Navoiyning ko'plab tuyuqlari qanday qofiyalangan? A) a-a-b-a tarzida B) a-a-a-a tarzida C) a-b-d-b tarzida D) a-b-a-b tarzida Navoiy qalamiga mansub quyidagi tuyuq qanday qofiyaga ega? Ul pari ishqida bu devonani, Eyki, istarsen, kelib gulxanda ko'r. Bir qadah ul gulni xandon ayladi, Ey ko‘ngul, nazzora qil, gulxanda ko‘r. A) a-b-d-b B) a-a-a-a C) a-a-b-a D) a-b-a-b Ilgari tuyuqlar janrning to'rt talablaridan dastlabki uchtasiga javob bergan bolsa, keyinchalik yuzaga kelgan janrning to'rtinchi shartini toping. Tuyuq misralari, xuddi ruboiydagi kabi a-a-a-a yoki ■ a-a-b-a tarzida qofiyalanishi zarur. 42 2-§. LUTFIY Tuyuq, albatta, ramali musaddasi mahzuf (yoki maqsur) vaznida yozilishi shart. Tuyuq, albatta, to'rt misradan iborat boladi. Qofiyadosh so'zlar albatta tajnisli boladi, ya'ni omonim so'zlardan yoki shakldosh so'zlar turkumidan tashkil topishi darkor. Agar bu rukn misra so'ngida qisqargan ruknning oxirgi hijosi o‘ta cho'ziq tarzda (masalan, «foilon», «mafoiyl», «faol» bo'lib) kelsa, vazn nomi oxiriga qaysi so‘z qo'shib aytiladi? A) «maqsur» B) «solim» C) «mahzuf» D) «rajaz» Baytda nechta rukn ishtirok etayotgani ham vazn nomida aks etib turadi, agar har misrada 3 tadan, ya'ni baytda jami 6 rukn ishtirok etgan bo'lsa, qaysi so‘z qo'shiladi? A) «musamman» B) «musaddas» C) «muashshar» D) «muxammas» Baytda nechta rukn ishtirok etayotgani ham vazn nomida aks etib turadi, agar har misrada 4 tadan, ya'ni baytda jami 8 rukn bols^, qaysi so'z qo'shiladi? A) «musamman» B) «musaddas» C) «muashshar» D) «muxammas» Aruz vazni bilan bog'liq noto'g'ri ma'lumotni toping. A) Aruz vaznidagi har qanday she'rning qaysidir misrasi oxirida o‘ta cho'ziq hijo ishlatilishi mumkin, shuning uchun bu vaznda har qanday she'r- ikki vaznda bitilish imkoniga ega. B) Aruz vaznida she'r ikki vaznda bitilsa, bu vazn nomida (masalan, «ramali musaddasi mahzuf (yoki maqsur)», afoilu tafoilda (masalan, «foilotun foilotun foilun (yoki foilon)») va taqte'da (masalan, «- V / - V - / - V - (yoki - V ~») aks ettiriladi. C) Aruz vaznidagi har qanday she'rning qaysidir misrasi o'rtasida o‘ta cho'ziq hijo ishlatilishi mumkin. D) Baytda nechta rukn ishtirok etayotgani ham vazn nomida aks etib turadi. Quyidagi tuyuqning muallifini toping. Kechti umr-u, tushmadi ul yor ila, Qo‘rqaram ko'nglum bu g'amdin yorila. Bu vafosizliqki, sendin ko'rmisham, E'tiqodim qolmadi hech yor ila. Download 0.53 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|