S. M. Sultanova, E. V. Krivoruchko, G. T. Zakirova, A. A. Baymatov temir yo‘l transporti statistikasi

12.2. Tashish ishi asosiy ko‘rsatkichlari tahlili 
 
Lokomotivlar ishlatilishining tahlili. Harakatlanuvchi tarkiblar 
hisobot davrida bajargan ishlar dinamikasi 12.2.1-jadvalda keltirilgan. 
Hisobot davridagi harakatlanuvchi tarkiblar ish ko‘rsatkchilari (shartli) 
135

---

12.2.1-jadval 
Ko‘rsatkichlar Belgi 
O‘sish 
sur’ati,% 
Qo‘shimcha 
o‘sish sur’ati,% 
1. Netto t-km 
∑
n
PL
102,23 2,23 
2. Brutto t-km 
∑
b
PL
102,15 2,15 
3. Poyezdlar bosib o‘tgan masofa 
∑
ms
101,94 1,94 
6. lokomotivlarning chiziqli bosib o‘tilgan 
masofasi 
∑
Ms
100,56 0,56 
7. Lokomotivlarning umumiy bosib o‘tilgan 
masofasi 
∑
MS
102,4 2,4 
8. Vagonlar umumiy bosib o‘tilgan masofasi 
∑
ns
103,5 3,5 
9. Yuklangan vagonlar umumiy bosib o‘tilgan 
masofasi 
gr
ns
∑
103 3 
10.Lokomotivlar foydalanishdagi parki 
M 
101,15 
1,15 
11. Vagonlar foydalanishdagi parki 
n 
103,4 
3,4 
12. Temir yo‘l bajargan umumiy ishi 
U 
105 
5 
Keltirilgan 12.2.1-jadvaldagi ma’lumotlardan ko‘rinib turibdiki, ham-
ma ko‘rsatkichlarning nisbiy o‘zgarishi bir xil bo‘lmagan, buning asosiy 
sababi harakatlanuvchi tarkiblarning foydalanish sifat darajasi. Agar foyda-
lanish darajasining sifati yaxshilansa, tashish hajmini bajarish uchun loko-
motivlar va vagonlar xarajatlari kamayadi. Shunday qilib, lokomotivlar va 
vagonlar bekor turgan vaqt xarajatlarini taqqoslaganimizda harakatlanuv-
chi tarkiblar ishini tavsiflash mumkin. 
Ushbu tahlilni bajarish uchun quyidagilarni aniqlashimiz zarur: 
1. Hajm va sifat ko‘rsatkichlar o‘rtasidagi o‘zaro bog‘lanishni; 
2. O‘zaro bog‘langan ko‘rsatkichlarning o‘sish va qo‘shimcha o‘sish 
sur’atlarining aloqadorligini. 
Yuk harakatidagi foydalanish parki lokomotivlarning hajm va sifat 
ko‘rsatkichlari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘lanish 12.2.1-chizmada keltirilgan. 
12.2.1-chizma. Lokomotivlarning hajm va sifat ko‘rsatkichlari aloqadorligi. 
n
∑
ns
Q
n
Q
b
Q
t
F
lok
∑
ms
Ms
∑
∑
n
PL
∑
b
PL
∑
t
PL
MS
∑
M
S
lok 
136

---

Lokomotivlar foydalanish ko‘rsatkichlar tizimi va ular o‘rtasidagi 
bog‘lanish 12.2.1-chizmada keltirilgan. 
Lokomotivlarni ishlatilish ko‘rsatkichlari: 
− lokomotivning o‘rtacha kunlik unumdorligi sintetik ko‘rsatkichi; 
− poyezd-bruttoning shartli og‘irligi, poyezd-bruttoning haqiqiy og‘irligi, 
poyezd-nettoning og‘irligi, poyezd-taraning og‘irligi; 
− lokomotivning o‘rtacha kunlik bosib o‘tilgan masofasi, lokomotivning 
uchastkadagi o‘rtacha tezligi, o‘rtacha texnik tezligi, vaqt xarajatlari. 
Lokomotivning o‘rtacha kunlik unumdorligi ko‘rsatkichi (F
lok
) 
quyidagicha hisoblanadi: 
” ‹
э
‡
lok
t
М
Pl
F
*
)
(
р
∑
=
yoki 
)
100
1
(
*
lok
lok
br
lok
S
Q
F
β
−
=
, 
(
)
–—