Samarqand davlat arxitektura qurilish instituti «ijtimoiy fanlar» kafedrasi. Milliy istiqlol g


Download 1.79 Mb.
bet7/36
Sana12.01.2023
Hajmi1.79 Mb.
#1089632
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   36
Bog'liq
fayl Milliyistiqlolgoyasifanidanmaruzalar

ABU ALI IBN SINO
(980-1037)
O’rta Osiyo xalqlari madaniyatini butun dunyoga tanitgan mashhur hakim, qator tabiiy fanlar bilimdoni, Ovro’pada Avisenna nomi bilan tanilgan buyuk qomusiy alloma. Ul zot yaratgan 450 dan ortiq asarlardan «Tib qonunlari», «Donishnoma», «Najot kitobi», «Turar joyning tuzilishi», «Insof kitobi», «Tibbiy ko’rsatmalar haqida» kabi 160 ga yaqin asarlar bizgacha yetib kelgan.

Buyuk mutasavvuflar: Xoja Yusuf Xamadoniy Axmad Ya saviy, Abdulholiq Rijduvoniy, Bahouddin Naqshband, Najmiddin Kubro; muhaddislar: Imom Buxoriy, Imom Termiziylarning ta’limotlarida aks etgan komil inson g’oyalari, adolat haqidagi qarashlari jamiyatning sog’lom ma’naviyahloqiy ruhini saqlash va mustahkamlashga xizmat qildi. Bu g’oyalar Vatan va xalq manfaati yo’lida fidoyilik va insonparvarlikni ulug’ladi.


Ezgu g’oyalar Mahmud Qoshg’ariy, Yusuf Xos Hojib, Ahmad Yugnakiy, Lutfiy, Abdurahmon Jomiy, Alisher Navoiy, Jaloliddin Rumiy, Mirzo Abdulqodir Bedillar ijodida chuqur o’rin egalladi va o’zbek davlatchiligining rivojlanishida ham muhim omil bo’lib xizmat qildi. Bilim va aqlidrok orqali ezgu ishlar qilish to’g’risida Yusuf Xos Hojibning quyidagi fikrlari e’tiborga molik:«Tabiat kimga zakovat, aqlidrok bilim bersa, u ezgu ishlar qilishga qo’l uradi»1, deb yozgan edi «Qutadg’u bilig» (XI) nomli asarida. Amir Temurning «Temur tuzuklari», Nizomulmulkning «Siyosatnoma» kitoblarida davlat idorasi va ahli fuqaroga munosabatda adolat, insof, diyonat, elyurt tinchligi va obodligi bosh yeoya sifatida ilgari surildi.
Bu g’oyalar Temuriylar davlati g’oyaviy prinsiplarining ustuvor yo’nalishi edi. Amir Temurning bunyodkorlik g’oyalari va amaliy faoliyati katta ahamiyatga ega bo’lib, uning asosiy maqsadi bunyodkorlik va yaratuvchilik edi. Jumladan, u «Temur tuzuklari»da: «Agar fuqarodan birining uy imorati buzilib, tuzatishga qurbi yetmasa, kerakli uskunalarni yetkazib berib, unga yordam berilsin», deb ko’rsatma beradi. Shu o’rinda, Yurtboshimizning Amir Temur o’z davlatini aqlzakovat va huquqiy asos bilan idora etgan desak adolatdan bo’ladi, degan fikrlari nihoyatda o’rinlidir.


Download 1.79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling