Samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov kadrlar konsaltingi

 
14.1-jadval 
Ish beruvchining 1 yil davomida xodimga sarflayotgan 
xarajatlarining tahlili 
 
№ 
p/p 
Kо‘rsatkich nomi 
Bazis 
davrda 
Hisobot davri Hisobot davr ba-
zisga nisbatan % da 
Reja 
haqiqat 
Reja 
haqiqat 
1. Mehnatga 
haq
tо‘lash va ijtimoiy
tо‘lovlar xarajatlari
(ming sо‘m) 
58767,2 86621,5 92049,0 147,4 
156,6 
2. Ish haqi jamg‘armasi 
(ming sо‘m)
38150,9 48388,1 84994,8 126,8 
222,8 
2.1 Umumiy xarajatlarda 
ish haqi jamg‘armasi
ulushi % (p.1) 
64,9 
55,9 
92,3 
3. Ijtimoiy xarakter-
dagi tо‘lovlar 
(ming s.)
20616,3 38233,4 7054,2 185,5 
34,2 
3.1 Umumiy xarajatlarda 
ijtimoiy 
tо‘lovlar 
ulushi %(p.1) 
35,1 
44,1 
7,7 
4. Korxona xodimlari 
soni (kishi) 
7830 
7790 
7950 
99 
102 
5. 1 xodimga tо‘g‘ri 
kela-digan mahsulot 
joriy narxlarda (ming 
sо‘m) 
170,5 
189,4 
158,2 
111,1 
92,8 
6. Urtacha 
ish 
haki 
(sо‘m) (q2 : q4)
4872,4 
6211,6 10691,1 127,5 
219,4 

---

157 
7. Ijtimoiy xarakterdagi 
tо‘lovlarning 
о‘rtacha 
qiymati 
(sо‘m) (qZ : q4) 
2632,9 
4908,0 887,3 
186,4 
33,7 
8. Akstiyalar bо‘yicha 
tо‘langan dividentlar 
hajmi (ming sо‘m)
5500 
7500 
8200 
136,4 
149,1 
9. Dividentlarning 
о‘rtacha 
qiymati
(sо‘m) (q8 : q4)
702,4 
962,8 
1031,4 137,1 
146,8 
10. О‘rtacha umumiy 
daromad (sо‘m), (q6 
+ q7 + q9)
8207,7 
12082,4 12609,8 147,2 
153,6 
1 yil davomida mehnatga haq tо‘lash va ijtimoiy tо‘lovlarda 
xarajatlarning darajasi va dinamikasi haqidagi 14.1-jadvalda keltiril-
gan ma’lumotlar shuni kо‘rsatadiki, ularning о‘zgarishi asosan inflya-
tsiya jarayonlari bilan bog‘liq. Mehnat unumdorligini 92,8%ga 
kamayishi (rejadagi 11,1% о‘sishiga qarshi) о‘rtacha ish haqi sezilarli 
darajada oshgan (119,4%ga), shuning uchun, joriy yil narxlarida 
mahsulot ishlab chiqarish hajmi oshgan. Bunday sharoitlarda 
mehnatga haq tо‘lash va ijtimoiy tо‘lovlar hamda dividendlar hajmi-
ning о‘zgarishiga (146,8) xom ashyo, materiallar, yarim mahsulotlarga 
narxlarning oshishi va tayyor mahsulotlar va xizmatlarning narxlarini 
oshishi sabab bо‘lgan. Mehnatga haq tо‘lash jamg‘armasi bazis 
davridagiga qaraganda 122,8% ga oshgan. Inflyatsiya jarayonlari 
sharoitida ish haqi va ijtimoiy tо‘lovlar dinamikasi haqidagi 
ma’lumotlarni baholashda absolyut va nisbiy kо‘rsatkichlarni aniqlash 
yetarli emas. Ish haqi va ijtimoiy tо‘lovlarning tovar yoki sotiladigan 
mahsulotning 1 sо‘miga tо‘g‘ri keladigan sarflardagi о‘zgarishlarni 
aniqlash talab etiladi. Ushbu misolda aytish mumkinki, xodimlar 
sonining oshishi sharoitida va haqiqatda ishlab chiqarilgan mahsulot 
hajmining kamayishiga qaramasdan narxlarning oshishi, xodimlar 
daromadining oshishini ta’minlagan. 
Ish haqini tо‘lash va ijtimoiy xarakterdagi tо‘lovlar xarajatlarini 
tahlil qilishning yana bir jihati qayd etilgan xarajatlar dinamikasini 
turmush darajasi dinamikasi bilan solishtirishdir. Ish haqini 

---

158 
indeksatsiya qilish masalasi korxona tomonidan mustaqil xal etiladi 
(tarif stavkalari, lavozim maoshlarini oshirish).