Samarqand davlat universiteti psixologiya va ijtimoiy fanlar fakulteti ijtimoiy fanlar kafedrasi

2 Imkoniyati cheklangan bolalar, ularning ota-onalari va pedagoglar o’rtasidagi munosabatlar
Odatda ko’pchilik ota-onalar va pedagoglar bolalar tarbiyasi,
™ap bilan munosabatlarda eng muhim didaktik talablarni
bilmaydilar yoki talablarga rioya qilmaydilar. Shuning uchun ham kup
xollarda bola hulq-atvorida ko’plab salbiy xususiyatlar yuzaga
keladi Ayniqsa imkoniyati cheklangan bolalar ta’lim-tarbiyasi yanada
kuproq murakkablik tug’diradi.
Boladagi psixofizik buzilishlarni aniqlash, maxsus pedagogikaning zamonaviy tendensiyasi sifatida ilk korreksion pedagogik ishda mutaxassis-defektolog hamda oilaning rolini tug’r anglashni talab etadi. Rivojlanishida muammolari bulgan bolalar va ularning ota-onalariga psixologok, metodik maslahat nazariyasini ishlab chiqishda juda yuqori darajada zaruriyat mavjud. Shuning uchun xam so’nggi yillarda psixolog va defektologlar xizmatiga talab ortib bormokda. Imkoniyati cheklangan bolalarning ota-onalarish qo’llab-quvvatlash, rivojlanishida muammolari bo’lgan bolalar bilan o’zaro munosabat usullarini yaxshilash, bu usullarni to’g’ri anglash va boshqa bir qator masalalarni ham hal etish dolzarb masalalardan biri hisoblanadi.
Yuqorida aytib o’tilgandek, nogiron farzandi bor oiladagi bola bilan ota-ona munosabati o’ta muhim va murakkab muammoni kasb tadi. Hamma gap shundaki, imkoniyati cheklangan bolalarning ijtimoiy moslashuvi ota-onaning tarbiyasiga va muomalasiga bog’liq. yulalarning rivojlanishidagi kamchiliklar o’z navbatida rivojlanishida ortda qolgan bolalarning o’z ota-onasi bilan o’zaro yaxshi munosabatda bo’lishiga to’sqinlik qilishi, shaxslararo muloqot usullarini shakllantirishni qiyinlashtirishi mumkin. Shuning uchun ham ko’plab mutaxassis olimlar nogiron bolaning ijtimoiy moslashuvida oilaning roli katta ekanligini alohida ta’kidlab o’tganlar.
Imkoniyati cheklangan bolalarga oiladagi ota-ona mu nosabatlarini quyidagi turlari farqlanadi:

• 
  avtoritar uslubdagi munosabatlar;
  
• 
  nevrotik holatdagi munsabatlar;
  
• 
  psixosomatik holatdagi munosabatlar;
  
• 
  me’yordagi ijobiy munosabat.