Samarqand davlat universiteti tarix fakulteti umumiy tarix kafedrasi
Download 1.26 Mb. Pdf ko'rish
|
kapetinglar sulolasi hukmronligi davrida fransiya ichki va tashqi siyosati
Hutin yoki le Querelleur) 1289 yil 4 oktabrda tug’ilib, 1316 yil 5 iyunda vafot
etgan. 1314-1316 yillarda Fransiya qiroli bo’lgan. Onasi Ioanna Navarrskayadan unga Shampan va Navarra meros bo’lib qoladi. Loqayd, xaraktersiz hukmdor to’be hayotga o’rgangan bo’lib, otasining monarxiya hokimiyatini kuchaytirish borasidagi siyosatini davom ettira olmaydi. Barcha ishlarni uning amakisi Karl Valua
boshqaradi. Filipp
IV ning
yordamchilari va
maslahatchilari chetlashtirilishadi yoki sudlanadi. Lyudovik X feodallarni huquqlarini tiklashni, tangalarni Lyudovik IX davridagidek zarb qilishni, legistlar va qirollik hokimiyati ta’sirini kamaytirishniva’da beradi. Lekin Lyudovikka “Muqaddas Lyudovik davrining yaxshiliklari” ni (“les bonnes coutumes de temps de Saint Louis”) tiklash qo’lidan kelmadi. Pulga muhtojlik tufayli Lyudovik X feodallarga qarshi bo’lgan shaharliklardan ko’mak izlashgamajbur edi. 1315 yilda Lyudovik X tomonidan e’lon qilingan mashhur ordonans (qaror) ning izohini faqatgina moliyaviy asoslash mumkin. Unda qirol o’zining hududlarida krepostnoylik huquqini bekor qiladi va “har bir fransuz ozod bo’lishi kerak” (“au pays de Francs nulne do it etre serf”) degan g’oyani ilgari surib, boshqa senyorlarni ham shunday qilishga da’vat etadi 18 . Otasi tomonidan Flandriya bilan boshlangan urushni davom ettirib, Lyudovik Flandriya shaharlarini bosib olishni rejalashtiradi. Lekin u mag’lubiyatga uchraydi. Bu omadsiz qirolning barcha boshlagan ishlari omadsizlik bilan tugashi taqdiriga bitilgandek edi. Lyudovik Burgundiya gersogi Robert II ning qizi malika Margarita Burgundskaya (1290-1315) ga uylangan edi. Malika Muqaddas Lyudovikning nevarasi, Lyudovik esa uning chevarasi hisoblanardi. Turmush o’rtog’iga xiyonat
17
. 18
http://www.wikipedia.ru/Lyudovik X .
qilishda ayblangan Margarita qirollik sudiga tortildi. Qaynotasi uni umrbod qamoq jazosiga mahkum qiladi. Katolik cherkov qoidalari bo’yicha Lyudovik X va Margarita o’rtasidagi nikohni bekor qilinishiga asos etarli emas edi.Shuning uchun, Lyudovik taxtga o’tirgan paytda ham qamoqdagi xotiniga bog’langan edi. 1315 yilda Shato-Gayar davlat qamoqxonasidagi Margarita Burgundskaya vafot etadi. Bu o’limni Lyudovik tomonidan amalga oshirilgani haqida mish-mishlar tarqalib ketadi. Shundan so’ng, qirol Neopolitan malikasi Klemensiya Vengerskayaga uylanadi. Birinchi turmushidan Janna ismli qiz qoladi. Qirolning o’limidan so’ng, ikkinchi turmushidan o’g’li Ioann I Posmertniy tug’iladi. Lyudovik X,uning ukalari Filipp V Uzun va Karl IV (ularni “lan’atlangan qirollar” deb atashadi) lar ham o’zidan o’g’ilmerosxo’rqoldirmaydi. Bu oxir oqibat Kapetinglar sulolasi yakunigava taxtga Valua sulolasi kelishi hamda “Yuz yillik urush”ning boshlanishiga olib keladi. Lyudovik X ning qizi Janna II (1312-1349) fransuz tojidan chetlashtiriladi. Lekin u Navarra qirolichasi va Shampani grafinyasi, buvisi Janna I ning merosxo’ri sifatida tan olinadi. Haqiqatda esa, Shampani grafligi kichik grafliklarga bo’lib yuborilgan bo’ladi. Navarra qirolichasi bo’lishga Janna faqatgina 1328 yilda erishadi. Jannaning Filipp d’Evryo (1306-1343) bilan nikohidan avlodlari 1441 yilgacha Navarra qirolligini boshqaradi. Bular Karl II Zloy 1349-1387 yillarda qirol bo’lgan, Karl III Blagorodniy 1387-1425 yillarda qirol bo’lgan va Blanka 1425-1441 yillar boshqargan. Atigi besh kun umr ko’rgan Lyudovik X ning o’g’li Ioann I Posmertniy (fransuzcha Jean 1
Download 1.26 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling