Samarqand davlat universiteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI

JISMONIY MADANIYAT FAKULTETI

Jismoniy madaniyat va sportni o’qitish metodikasi kafedrasi

«Sport o’yinlari (Futbol)» fanidan

Referat

Mavzu:Futbol o’yin texnikasi va taktikasi.

Bajardi:Adilov D Tekshirdi:E.Tursunqulov

Samarqand 2015 yil

Mavzu:FUTBOLO’YINTEXNIKASIVATAKTIKASI.

Reja:

1. 
   Futbolningumumiytavsifi
   
2. 
   Futbolboshqaruviningtashkiliytuzilishi
   
3. 
   Zamonaviyfutboltavsifi, texnikasivataktikasi.
   

1. Futbolningumumiytavsifi.

Futbol – haqiqiyatletiko’yindir.Utezlik, chaqqonlik, chidamlilik, kuchvasakrovchanlikkabixususiyatlarningrivojlanishigayordamberadi.

O’yindavomidafutbolchio’tayuqoriyuklamaliishnibajaradivabunarsa, o’znavbatida, insonningfunksionalimkoniyatlaridarajasinioshiradiaqliy-irodaviysifatlarnitarbiyalaydi.

O’zbekistonda futbol jismoniy tarbiya vositasi sifatida tarqalgan. Futbol bilan maktab, kollej, institut, ishlab chiqarish tashkilotlari va armiyada shug’ullanishadi.

O’yin jamoaviy kurashning murakkab vaziyatida o’tadi. Bunda har bir jamoa eng yaxshi natijaga erishish uchun barcha bilim va imkoniyatlarini ishga soladi. O’yin negizida o’yinchilari yagona g’alaba maqsadida birlashgan ikki jamoaning kurashi yotadi. Futbol o’yini davomida har bir o’yinchi o’zining shaxsiy fazilat (sifat) larini ko’rsatish imkoniyatlariga ega, lekin shu bilan bir qatorda o’yin har bir futbolchining shaxsiy intilishlarining umumiy maqsadga bo’ysunishini talab etadi.

Futbolchi texnik usullarni mukammal darajada bilishi, murakkab o’yin vaziyatlari texnik usullarni qo’llay olishi va jamoaning barcha a’zolari bilan kelishgan holda harakat qilishi lozim.

2. Futbol boshqaruvining tashkiliy tuzilishi

O’zbekiston futbol federasiyasi (O’FF) jamoatchilik tashkiloti sifatida mamlakatda futbolning rivojlanishi uchun to’liq javobgardir. Mamlakatda bolalar va o’smirlar futbolini ommaviylashtirish, futbolchi, murabbiy va hakamlarning professional darajasi va mahoratini oshirish, musobaqalar tizmini tashkil etish va takomillashtirish, moddiy- texnik bazaning rivojlanishiga ko’maklashish O’zbekiston futbol federasiyasining asosiy vazifalaridandir.

O’zbekiston futbol federasiyasi O’zbekiston respublikasida futbol rivojiga oid joriy va istiqbolli rejalar ishlab chiqadi, O’zbekiston terma jamoalarining tayyorgarligini tashkillashtiradi.

O’zbekiston futbol federasiyasi 14 ta hududiy va viloyat futbol federasiyalarini, 200 dan ortiq usta jamoalari, futbol klublari, sport maktablari, iqtidorlilar va terma jamoa tayyorlash markazlarini birlashtiradi, O’zbekiston Respublikasi Madaniyat va sport ishlari vazirligi va viloyatlar madaniyat va sport ishlari boshqarmalari bilan hamkorlik qiladi.

O’zbekiston futbol federasiyasi nizomiga asoslangan xolda xududiy futbol federasiyalari o’z ish sharoitlariga muvofiq nizom ishlab chiqadi vash u nizom bo’yicha o’z faoliyatini olib boradi.

O’zbekiston futbol federasiyasining eng yuqori organi anjuman bo’lib, unda 4 yil muddatga prezident saylanadi. Ijroiya qo’mitasi ish organi hisoblanadi. Futbolni rivojlantirish masalalari bo’yicha, qabul qilingan qarorlarning tadbiq etilishini nazorat

qilish uchun ijroiya qo’mitaga qo’shimcha bolalar va o’smirlar, o’quv-uslubiy, hakamlar va boshqa qo’mitalar tuziladi.

O’zbekiston futbol federasiyasi 1994 yil 21 mayda tuzilgan va Ayni paytda 200 dan ortiq milliy federasiyalarni birlashtirib turgan halqaro futbol federasiyalari uyushmasi (FIFA) yaqindan hamkorlik olib boradi. Huquqiy joylashuv jixatidan O’zbekiston futbol federasiyasi Osiyo futbol konfederasiyasi (OFK) tarkibiga kiradi.

FIFAningtashkiliynegizini 6 qit’aningtashkilotidaniborat.Bolalar: UYeFA – Yevropaittifoqifutboluyushmasi, KONKAKAF – shimoliyvamarkaziyAmerikamamlakatlarihamdaKaribdengizihavzasimamlakatlariningfu tbolknferensiyasi, KONMEVOL – janubiyAmerikamamlakatlarifutbolkonferensiyasi, KAF – Afrikafutbolkonferensiyasi, AFK – Osiyofutbolkonferensiyasi, KFO – Okeaniyafutbolkonferensiyasidir.

FIFAningoliyorganikongressdir.

FIFAningjoriyfaoliyatiniijoiyaqumitabilanbirqatordaYanabirnechamaxsusqo’mital arboshqaribboradi.Ularquyidagilardir: favquloddaholatlar, moliyaviy, jahonkuboginio’tkazishbo’yicha, olmpiyaturnirlari, o’smirlarchempionatlari, hakamlar, texnik, intizom, tibbiyvah.k. qo’mitalardir.

FIFA

ningasosiyvazifasixududlardafutbolrivojlanishininazoratqilishvamolliyvauslubiyyordamk o’rsatish, nizomvaqarorlar,

o’yinqoidalariningbuzilishinioldiniolishbo’yichakeraklichoralarko’rish, irqiy, siyosiyvadiniysabablargaasosankamsitilishgayo’lqo’ymaslikdir.

3. Zamonaviyfutboltavsifi, texnikasivataktikasi.

Mutaxassislarimiztadqiqotlaribizgao’yinchilarningto’pbilanvato’psizharakatlarinin ghajmivaxususiyatihaqidama’lumotolishgaimkonberdi.

Aniqlandiki:

• 
  o’yinningsofvaqti 60-65 daqiqanitashkiletadi.
  
• 
  90 daqiqao’yindavomidabiro’yinchi 12-15 kmmasofanichopibo’tadi. Bundan
  

1000-2000 mmasofanimaydondatezkorlikbilanharakatlanadi.

• 
  to’po’rtaqatoro’yinchilariengko’p (170 soniya), markaziyhimoyachilarengkam (130 soniya) olibyuradilar.
  
• 
  yaxshio’ynaydiganjamoalar match davomidao’rtacha 900
  

tagachatexnikusullarnibajaradilar, shulardantaxminan 60% i

hujumharakatlarigayo’naltirilganbo’ladi.

• 
  hozirgizamonfutbolidao’zzonalarida 850 soniyagachavamaydonningo’rtaqismida 350 soniyagachamiqdordao’zlariniasosiyvazifalarinibajaradilar.
  
• 
  darvozagaurilganzarbalarningko’pchiligi yon tomondanoshiribberiladi. Zamonaviyfutbolo’ziningyuqoridarajadagifaolharakatchiligihamdatexnik-
  

taktikharakatlarningxilma-xilligibilanajralibturadi.

Zamonaviyfutbolo’yintaktikasiquyidagilarbilanifodalanadi:

• 
  maydonningharbirqismidahujumningyeztashkilqilishbilan. Himoyachilar, o’rtaqatoro’yinchilari,
  

kerakbo’lgantaqdirdahujumqatorio’yinchilaribilanhimoyachizig’inimustahkamlash;

• 
  match yaxshiyakunlaridaiqtidorliqyinchilarningrolinioshirish;
  
• 
  yuqoritempdagio’yinnipauzalarbilanbirgaolibborish;
  
• 
  o’yinningharbirholatidamarkaziyhimoyachilarningrolinioshirish;
  

-

qanotdanhujumuyushtirishdaqanotyarimhimoyachilarivahimoyachilarningrolinioshirish;

• 
  standartxolatlardanunumlifoydalanish.
  

Zamonaviyfutbolo’yintexnikasiquyidagilarbilanifodalanadi:

• 
  harakatholatida, yuguribketayotibto’pnio’zigabo’ysundiraolish:
  
• 
  harbirvaziyatlardato’pniimkonqadaraniquzatibberish. Jismoniytayyorgarlikda:
  

-

maydonningharbirqarichyeridayuqoridarajadagitexnikabilanharakatlanishvato’pgaegalikq ilish, aldamchiharakatlarniqo’llaybilish;

-

o’yinchilarningo’yindavomidaumumiyyugurishharakatlariquyidagichataqsimlanadi: 45 martadan 78 gacha, to’puchunkurashdasakrashharakatlari, kurashlar – 11 tadan 42 gacha, harxilmasofagatezlikbilanyugurish – 40 tadan 60 tagacha, sekinyugurish 224 tadan 367 gacha,

di,

• 
  tezlik-kuchsifatlarivatezlikkachidamlilikningyuqoridarajasi;
  
• 
  raqibbilankurashdamuhimbo’lganshiddatvaqat’iyliklaryuqoridarajasi;
  
• 
  jamoao’yinpotensialiningmuntazamoshibborishiningta’minlanishi; Keyingipaytdasezilarlidarajadafutbolchilarningo’yinlardagiharakatlanishtezligiosh
  

o’yinfaoliyatiningjadalligioshdivabularsportchilarorganizmigabo’lganyuklamanianchaosh irdi.

Harbiro’yindavomidaturliquvvatdagiishyuzagakelishimumkin.Shusabablimashqlar futbolchilardaaerobvaanaerobsifatlarningunumdorliginiyuqoridarajagako’tarishgayo’nalti rilganbo’lishilozim.

O’yindavomidafutbolchilarkattaginaenergiyanisarfqilishida,

futbolchilarningorganizmidagiyuqoridarajadatayyorgarlikkaegabo’lishinita’kidlasho’rinli dir.

Futbolchilarnisog’lig’inimustaxkamlashdaularninggigiyeniktalablargarioyaqilishla rgavako’proqtozahavodamashqqilishlarikattaahamiyatgaegadir.

Futbolchilarningbundayamallargarioyaqilishlariorganizmdamoddalaralmashinuviyaxshila nishi, tayanchharakatapparatini, muskul, asabtizimlariningmustahkamvasog’lombo’lishinita’minlaydi.

Talabalarbiliminimustahkamlashuchunsavollar.

1. 
   Futboltexnikasinechabo’limdaniborat?
   
2. 
   Harakatlanishtexnikasiusullari, guruhinianiqlang?
   
3. 
   To’pniboshqarishtexnikasigaqandayusullarkiradi?
   
4. 
   To’pniolibqo’yishusullariqandayamalgaoshiriladi?
   
5. 
   Taktikadegandanimanitushunasiz?
   

Foydalanilganadabiyotlar.

1. 
   R.N.Nurimov, Futbol. DarslikO’zDJTInashriyotmatbaabulimiiToshkent 2005 y.
   
2. 
   R.A.Akramov. Futbol. DarslikO’zDJTInashriyotmatbaabulimiiToshkent 2006y.
   
3. 
   P.N.Kazakov. Futbol. DarslikToshkent 1981 y.