Samarqand hozirgi Oʻzbekiston va qisman Tojikiston hududida joylashgan oʻrta asrlardagi Soʻgʻdiyona imperiyasining eng qadimiy tarixiy markazidir

Samarqand hozirgi Oʻzbekiston va qisman Tojikiston hududida joylashgan oʻrta asrlardagi Soʻgʻdiyona imperiyasining eng qadimiy tarixiy markazidir. Shahar Pomir tog’lari bilan o’ralgan Zarafshon daryosining go’zal vodiysida joylashgan.Tarixchilarning fikriga ko’ra, shahar miloddan avvalgi VIII asrda tashkil etilgan bo’lar edi,keyin esa u Buyuk ipak yoʻlining asosiy nuqtalaridan biriga aylandi. Aslida, bu uning ko’p asrlik dramatik tarixini oldindan belgilab berdi. Samarqand o‘z faoliyati davomida ko‘p davrlarni, bosqinchilarni ko‘rgan. Ahamoniylar ham, yunonlar ham, turklar ham, arablar ham bor edi. 111-asrda shahar Chingizxon tomonidan butunlay vayron qilingan va oradan bir yuz ellik yil o‘tib, Samarqand imperiyaning poytaxtiga aylandi Tamerlan (Temur). Temuriylar sulolasi davrida bu yerda ko’plab madrasalar qurildi, shahar yetakchilardan biriga aylandi dunyoning ilmiy markazlaridan biri bo’ldi.11-asr oʻrtalarida poytaxt qoʻshni Buxoroga koʻchirildi va Samarqand asta-sekin markaziy ahamiyatini yoʻqota boshladi. 19-asrda rus qo’shinlari shaharni egallab olishdi va u Rossiya imperiyasining bir qismiga aylandi. 1925-yilda Oʻzbekiston SSR poytaxti, keyinchalik viloyat markaziga aylandi.Samarqand birinchi navbatda o’zining firuza masjidlari va o’rta asrlardagi tosh binolar devorlarini bezab turgan ajoyib mozaik naqshlari bilan mashhur.Dunyodagi eng go‘zal maydonlardan biri Registon maydoni bo‘lib, u minglab sayyohlarni o‘ziga tortadi. Ulug‘bek madrasasi, Sherdor madrasasi, Tilla qori madrasasi, uchalasi ham YuNESKOning Jahon merosi ro‘yxatiga kiritilgan. Ulardan tashqari Gur Amir maqbarasi ham mavjud bo‘lib, unda ulkan o‘rta asrlar imperiyasini boshqargan buyuk Temur avlodlari dafn etilgan. San’at muzeyi, qadimiy Namozgax masjidi, qadimiy Xoja Ahror madrasasi va qo’shni Hazrati Xizr masjidi va boshqa ko’plab tarixiy me’moriy diqqatga sazovor joylar. Samarqand ajoyib joy.Shimoliy tomondan Samarqand o’zining ajoyib Shoxi Zinda qabrlari bilan mashhur bo’lgan Afrasiyob o’rta asr shaharchasiga tutashgan. Ulardan biri turli e’tiqodli dindorlar tomonidan hurmatga sazovor bo’lgan Avliyo Doniyor maqbarasi.Siyob bozori Bibixonim masjidi va oʻrta asr Shoxi Zinda ansambli yaqinida joylashgan. Kirish zangori mozaikalar bilan qoplangan bezakli archa shaklida qilingan. Qo’llanmalar sharqona bozorning so’zsizligini his qilish uchun yozning oxiri va kuzning boshida bu erga tashrif buyurishni tavsiya qiladi. Ko’plab meva va sabzavotlar, turli shakldagi shirin o’zbek qovunlari, ajoyib miqdorda sharqona ziravorlar va shirinliklar – bularning barchasi bu erda juda ko’p sotiladi. Bu erda turli xil hunarmandchilik qatorlari ham joylashgan: bu erda hunarmandlar doimiy ravishda ishlaydi.Zarblar, quvuvchilar, yog’och o’ymakorlari