Samarqand iqtisodiyot va servis instituti «Xalqaro turizm va turizm servisi» kafedrasi

Tayanch iboralar: Turizm sohasining tasniflanishi, turizm turlari, tasniflanadigan belgilar, geografik prinsip bo‘yicha, harakatlanish usuli bo‘yicha, maqsadlar bo‘yicha, moliyalashtirish manbai bo‘yicha, turistlik oqimlar yo‘nalishi bo‘yicha, diniy turizm, ekzotik turizm, ijtimoiy turizm, turistlik xizmatlarning xususiyatlari, «To‘rtta S», sezilmaslik, servisni va iste’molchining o‘zaro bog‘liqligi, saqlanmaslik, sifatning o‘zgaruvchanligi.


Mustaqil nazorat qilish uchun topshiriq va savollar:

1. 
   Turizm sohasining tasniflanishi qanday xususiyatlarga ega?
   
2. 
   Turistlik oqimlar yo‘nalishi bo‘yicha qanday turizm turlarini bilasiz?
   
3. 
   Maqsadlar bo‘yicha qanday turizm turlarini bilasiz?
   
4. 
   Harakatlanish usuli bo‘yicha qanday turizm turlarini bilasiz?
   
5. 
   Joylashuv vositalari bo‘yicha qanday turizm turlarini bilasiz?
   
6. 
   Turistlik xizmatlarning «To‘rtta S» bilan ifodalanishi nimani ko‘rsatadi?
   
7. 
   Turistlik xizmatlarning xususiyatlari nimalardan iborat?
   

4. TURIZM INDUSTRIYASI
Reja:
4.1. Turizmni industriyasini tashkil qilish.
4.2. Turoperator va turagentliklar.
4.3. Transport va mehmonxona xo‘jaligi.
4.4. Ovqatlanish xo‘jaligi


4.1. Turizm industriyasini tashkil qilish


Turizm industriyasi – bu mehmonxonalar va joylashtirish vositalari, transport vositalari, umumiy ovqatlanish ob’ektlari, ko‘ngil ochish ob’ektlari va vositalari, bilim orttirish, davolash, sog‘lomlashtirish, sportga doir, diniy-marosimchilik, ishbilarmonlikka va boshqa maqsadlarga molik vositalar, turizm operatorlari va turizm agentligini amalga oshiruvchi, shuningdek, turistlik-ekskursiya va gid-tarjimonlik xizmatlarini taklif qiluvchi tashkilotlar majmuidir.
O‘zbekiston Respublikasining «Turizm to‘g‘risida» gi Qonunda turistlik industriya tushunchasi quyidagi tarzda ta’riflanadi: Turistlik industriya - turistlik faoliyatning turistlarga xizmat ko‘rsatishini ta’minlovchi turli sub’ektlar (mehmonxonalar, turistlik komplekslar, kempinglar, motellar, pansionatlar, umumiy ovqatlanish, transport korxonalari, madaniyat, ekport muassasalari va boshqalar) majmui.
Taraqqiyotning hozirgi bosqichida mamlakatning yoki turistlik markazning ijtimoiy tuzilishidan qat’iy nazar turizm sohasida turistlik faoliyatni amalga oshiruvchi bir qancha turli xildagi korxonalar, chunonchi: turizmni tashkillashtiruvchi turoperator va turistlik agentliklar mavjud. Bundan tashqari turistlarni tashuvchi, mehmonxonalar va joylashtirish tizimining boshqa korxonalari, umumiy ovqatlanish, attraksionlar va ko‘ngil ochar joylari, shuningdek, ular qatoriga bank sohasidagi muassasalar, sug‘urta xizmati va boshqalar kiradi. Turizmning maxsus turlarida davolash muassasalari, o‘qitish tizimi muassasalari hamda aniq turistlik mahsulotning maqsadlariga muvofiq keladigan sport va boshqa muassasalar ishtirok etishlari mumkin. Bu tashkilotlarning barchasi bir-birlarini uyg‘un ravishda to‘ldirishi va iste’molchi uchun zarur bo‘lgan hamda assortiment bo‘yicha yetarli darajadagi barcha xizmatlarni ko‘rsatadi.
Turizm tashkilotchilariga turizm sohasidagi ikki xil korxona mansubdir: turoperatorlar va turistlik agentliklar. Bu korxonalar turizm xizmatining o‘zi bilan bevosita shug‘ullanmaydilar, balki faqat iste’molchi (turist) bilan bevosita xizmat ko‘rsatuvchining o‘rtasida vositachilik vazifasini bajaradilar. O‘z navbatida ularning faoliyati - bu ham xizmat ko‘rsatishdir. Fransiyaning turistlik qonunchiligida bu korxonalarni ularning mohiyati va vazifasining harakteriga muvofiq ravishda turizm tashkilotchilari deb to‘g‘ri nomlaydilar.