Sana: “ ” Biologiya fani Sinf: 10-A10-B10

1	Ko‘payish zonasi	2n, 2c
MITOZ. Boshlang‘ich hujayralar mitoz usulida bo‘linib, soni ortadi. Ularda xromosomalarning diploid to‘plami saqlanadi
2	O‘sish davri	2n, 4c	INTERFAZA. Hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq za- xiralarini to‘playdi, DNK miqdori ikki hissa ortadi
3	Yetilish davri	n, 2c	MEYOZ. Hujayralar meyoz usulida bo‘linib, 4 ta gaploid to‘plamli hujayralarni hosil qiladi
4	Shaklla- nish davri	n, c	Spermatozoidlarda bosh, bo‘yin, dum qismlari shakllanadi. Yadro bosh qismida mitoxondriyalar dum qismida joylashadi. Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatozoidning kirishi- ga yo‘l qo‘ymaydigan qo‘shimcha qobiq hosil bo‘ladi

11-rasm. Gulli o‘simliklarda qo‘sh urug‘lanish jarayoni.

Yangi mavzuni mustahkamlash
Savol va topshiriqlar:

1. 
   Jinsiy ko‘payishning qanday turlarini bilasiz?
   
2. 
   Bir hujayralilarning jinsiy ko‘payishini aytib bering.
   
3. 
   Konyugatsiya va kopulatsiyaning farqlarini ta’riflang.
   
4. 
   Ko‘p hujayralilarning jinsiy ko‘payishini aytib bering.
   

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:
1-topshiriq. Spermatogenezvaovogenezjarayoniniqiyosiytaqqoslang.

Spermatogenez	Umumiy jihatlar	Ovogenez
O‘ziga xos jihatlar		O‘ziga xos jihatlar

2-topshiriq.Hayvonlardavagullio‘simliklardajinsiyhujayralarninghosilbo‘lishivaurug‘lanishjarayonlariniqiyoslang.

Gulli o‘simliklar	Umumiy jihatlar	Hayvonlar
O‘ziga xos jihatlar		O‘ziga xos jihatlar

Uyga vazifa:Mavzuni o`qib o`rganib kelish _____________________
Foydalanilgan adabiyotlar:10-sinf darsligi, va qo`shmcha adabiyotlar.
Fan o`qituvchisi_____________________________________________
O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: _________________________
Sana:__________“_____” Biologiya fani Sinf: 10-^A10-^B10-^V


19- Mavzu: Ontogenez - tirik organizmlarning individual
rivojlanishi.16 -§


I.Darsning maqsadi:
a) ta’limiy: o`quvchilarga mavzuga oid tushunchalar berish.
b) tarbiyaviy: o`quvchilarning biologiya faniga bo`lgan qiziqishlarini oshirish,ekologik, axloqiy tarbiya berish.
v) rivojlantiruvchi: ularning ilmiy dunyoqarashini kengaytirish. Fanga bo`lgan qiziqishini oshirish.
d)shakllantiriladigan tayanch va fanga oid kompetensiyalar: Tk-1, Tk-2, Tk-3, Tk-4, Tk-5, Tk-6, Xk-1, Xk-3


II.Darsning turi:Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.
III.Darsning usuli: . Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash.
IV.Darsning jihozi:Darslik ,ko’rgazmali qurollar.
V.Didaktik jihoz:Tarqatma materiallar, slaydlar ,bukletlar.
VI.Texnik jihoz:Kadoskop,kompyuter, flepchat doska.
VII.Darsuchun talab etiladigan vaqt:45 minut:
Darsning texnologik xaritasi:

Dars bosqichlari	Vaqt
Tashkiliy qism.
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik
Yangi mavzuni yoritish
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish
Darsni yakunlash
Uyga beriladigan topshiriqlar

VIII.Darsning borishi (reja):


1.Tashkiliy qism: a)Salomlashish, b)tozalikni aniqlash,
d)davomatni aniqlash c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi


2.Uyga vazifani so`rab baholash:a) og`zaki so`rov b) daftarni tekshirish
v) tarqatma materiallar orqali g) misollar yechish e) amaliy.
IX.Yangimavzubayoni:
Tirikorganizmningshakllanaboshlashidanhayotiningoxirigachaketma- ketsodirbo‘ladiganmorfologik, fiziologik, biokimyoviyo‘zgarishlarmajmuyiindividualrivojlanishiyokiontogenez (yunonchaonton - mavjudot, genezis- rivojlanishso‘zlaridanolingan) deyiladi. Ontogeneztushunchasi 1866-yildaE. Gekkeltomonidanfangakiritilgan.
Ontogenez-jinsiyko‘payadiganorganizmlardatuxumhujayraningrivojlanishidan, jinssizko‘payadiganorganizmlardaonaorganizmdanajralishidanboshlanadivaumriningoxirigaqadardavometadi. Ontogenezninguchtatipifarqlanadi.
Lichinkalirivojlanish. Lichinkaliontogeneztuxumhujayradasariqlikmoddasikambo‘lganorganizmlarda, masalan, hasharotlarda, baliqlardavaamfibiylardakuzatiladi. Ularning tuxumidan yetuk formalardan o‘z tuzilishi bilan farq qiladigan, o‘zi mustaqil oziqlanadigan lichinka rivojlanadi. Lichinkali rivojlanadigan organizmlarda metamorfoz hodisasi kuzatiladi. Metamorfoz organizm individual rivojlanishi davomida tuzilishida sodir bo‘ladigan chuqur o‘zgarishlardir. Hayvonlarda metamorfoz asosan hayot tarzi yoki yashash muhitining o‘zgarishi bilan bog‘liq holda amalga oshadi. Metamorfoz bilan rivojlanadigan hayvonlarning hayot siklida lichinkalik davri bir yoki bir necha bosqichda kechadi. Bunday hayvonlarda ontogenezning har bir bosqichida shu organizm mansub turning mavjudligini ta’minlaydigan muhim hayotiy funksiyalar amalga oshadi. Masalan, lichinkalik davrida areal bo‘ylab tarqalish, voyaga yetgan davrda ko‘payish jarayonlari kuzatiladi. Lichinkali rivojlanish o‘troq yashaydigan organizmlarning lichinkalari tarqalishi va arealning kengayishiga imkon yaratadi. Bitta turning lichinkalari va voyaga yetgan formalari turli muhitda yashashi, turli oziq bilan oziqlanishi tufayli tur ichidagi kurashning keskinligi kamayadi. Ba’zi hayvonlarning lichinkalari ko‘payish xususiyatiga ham ega (jigar qurti, exinokokk).
Tuxumda rivojlanish sudralib yuruvchilar (reptiliyalar), qushlar va tuxum qo‘yuvchi sutemizuvchilarda kuzatiladi. Ularning tuxum hujayrasida sariqlik ko‘p bo‘ladi va embrion uzoq vaqt tuxum ichida rivojlanadi.